Нутқ ривожланишининг кечикиши жиддий ва жуда кенг тарқалган муаммодир. Нутқни яхшилаш учун бола билан суҳбатлашиш керак. На телевизор, на аудиоҳикоялар яқинларининг ўрнини боса олмайди. Бешикдалигидаёқ болага алла айтиш лозим; 5-6 ойдан кейин турли ўйинлар ўйнанг; 6-8 ойдан сўнг фарзандингизга шеър ва эртаклар ўқиб беринг, китоблардаги расмларни кўрсатинг — шунга ўхшаш машғулотларни кундан кунга ривожлантириб боринг.
Бола ҳали жуда ёш, ҳеч нарсани тушунмаётганга ўхшайди. Лекин аслида буларнинг барчаси бола миясининг ривожланишига ва янги асаб толаларининг пайдо бўлишига ёрдам беради.
Фарзандингиз «стандартлар»га жавоб бермаса (йилига 8-10 сўз, 1,5 ёшда 30 сўз ва ҳк), ташвишланманг. Нутқ ҳар кимда турлича ривожланади. Бир ёшгача барча болалар нутқ ўзлаштиришнинг бир неча босқичларидан ўтади.
Агар бола нарса ёки жонзотни маълум бир товуш бирикмаси билан чақирса — бу аллақачон унинг биринчи сўзларидир! Одатда биринчи сўзлар пайдо бўлганидан 6-12 ой ўтгач, лексик портлаш содир бўлади: сўзлар сони кескин кўпаяди, биринчи иборалар пайдо бўлади, яъни умумий маънода бирлаштирилган икки ёки ундан ортиқ сўзлар юзага келади. Умуман олганда, биринчи сўз/иборалар пайдо бўлишининг аниқ муддати йўқ.
- бола бир йил ичида ота-онасининг мурожаатига жавоб бермайди (меҳрли мурожаатга жавобан табассум қилмайди; олдига келишни («олдимга кел») ва ҳоказоларни эътиборсиз қолдиради. Ҳеч ким боладан, айниқса, бу ёшда мукаммал нутқни кутмайди, аммо ҳар қандай нутққа реакциянинг етишмаслиги катталарни ташвишлантириши керак.
- 1,5-2 ёшли бола ота-оналар томонидан номланган объектни (олма, стол, ёзув машинкаси ва бошқалар) кўрсата олмаса;
- 1,5-2 ёшли болада имо-ишора (бармоғи билан керакли нарса)ни кўрсатмаса;
- 2 ёшида ҳам битта сўз айтмаса;
- 2,5-3 ёшида оддий жумлаларни ясай олмаса (сув ичаман, олма беринг, сайр қилайлик).
Агар юқоридаги муаммоларга дуч келсангиз, мутахассисларга мурожаат қилиш керак: болани педиатр, невропатолог, лор-шифокор (баъзан нутқ ривожланишининг сустлашиши эшитиш билан боғлиқ муаммолар туфайли юзага келади), дефектолог, нейропсихолог кўригидан ўтказиш лозим. Текширув оддий тиббиёт муассасаларида ҳам, ихтисослашган марказларда ҳам олиб борилади.
Изоҳ (0)