9 апрель – буюк Соҳибқирон Амир Темур таваллуд топган сана. Бу йил Ўзбекистонда унинг 685 йиллик юбилей санаси нишонланмоқда.
Тошкентдаги Амир Темур номидаги хиёбон — шаҳарнинг алоҳида белгиланган майдони, бошланғич координатаси тимсолидир. Маданият, санъат, фаннинг алоҳида гуллаган пайти ўша давр билан белгиланади.
1994 йил 31 август, Mустақиллик байрами арафасида таниқли ҳайкалтарош Илҳом Жабборов бронзадан қуйма ясаган Амир Темур ҳайкали Тошкент аҳолисига тақдим этилди. Ҳайкалтарош академик мактаб вакили, уста ҳайкалтарош кўп маротаба дунё бўйлаб саёҳат қилди: Мексикада Ривера, Ораско ва Сикейрос ҳайкалларини кўриб ўз ижодини қайта нигоҳидан ўтказди. Айнан шу ижодий сафар натижасида Бадиий академия академиги, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби Илҳом Жабборов отлиқ Амир Темур ҳайкалини мана шундай ажойиб кўринишда яратди.
Амир Темур шахсини Тошкентнинг марказий қисми рамзи сифатида танлаш тасодифий эмас. Буюк саркарда ва давлат арбоби, ўзбек давлатчилиги асосчисининг тимсоли пойтахт аҳолисини мустақил давлатни яхлит бирлаштиришга, буюк аждодларнинг эзгу ишларини давом эттиришга чақиради. Ҳайкал Амир Темурнинг ўтирган ҳолатини ифода этади. Ҳукмдор жанговар кийимда, гўёки ғалабали юришдан қайтмоқда, чап қўли билан оловли отини жиловламоқда, ўнг қўли уни кутиб олаётган одамлар узра кўтарилган ва мамлакатда тинчлик, осойишталик ҳукм суришини маълум қилмоқда. Ҳукмдорнинг виқорли салобати ва ярим букилган қўли фаровонлик ва тараққиёт рамзидир. Ҳайкал ўрнатилган тагкурсида эса буюк Темурнинг «Куч – адолатдадур» шиорининг тўрт тилда ёзилганлигини кўрамиз.
2009 йил ноябрида ҳукумат қарорига мувофиқ Амир Темур хиёбони тубдан қайта тикланди: ёши 100 дан ўтган кекса дарахтлар кесиб ташланди. Айнан шу боғ юз йилдан ортиқ вақт давомида хиёбонда энг жазирама иссиқ об-ҳавода ҳам салқинликни таъминлар эди. «Сквер»даги чинорларни кесиб ташлаш шаҳар маъмуриятининг сўнгги йиллардаги энг шов-шувли ва муҳокамаларга сабаб бўлган қарорига айланди. Ҳозирга қадар кўпчилик тошкентликлар унинг тарихини хиёбонни «йўқ қилгунгача» ва «ундан кейинги» даврга бўлиб келишади.
Дарахтлар кесилгач, хиёбон ҳудудида ҳашар уюштирилиб, таниб бўлмас даражада ўзгартирилди, кўркам, гўзал ва шинам боғ-хиёбон вужудга келтирилди. Турли манзарали дарахтлар, гуллар экилиб, замонавий фавворалар ўрнатилди.
«Дарё» ҳайкал ўрнатилган вақтдан бугунга қадар бўлган қиёфаси акс этган суратларни бўлишади.
Амир Темур ҳайкали шаҳардаги асосий ёдгорлик саналади. Амир Темур ўрта асрларнинг кучли сиёсий арбоби ва саркардаси бўлиб, 200 йил ҳукм сурган ва Кавказдан Хитойгача, Сибирдан Ҳиндистонгача ҳудудни эгаллаган йирик ва ягона империяни тузган. Темурнинг салобатли туриши ва юқорига чўзилган қўли ҳомийлик, халққа тинчлик ва хотиржамлик ваъда беришининг рамзи.
Изоҳ (0)