Ўзбекистонда ҳозирги вақтда электромобилларни ишлаб чиқариш учун зарур инфратузилма йўқ. Бу ҳақда «Ўзавтосаноат» компаниясининг Стратегия бўлими бошлиғи Рустам Қодиров UzAuto Motors’нинг Асака шаҳрида ташкил этилган матбуот анжуманида айтиб ўтди, дея хабар бермоқда «Дарё» мухбири.
Қодировнинг таъкидлашича, компания прогнозлари бўйича «бизнинг шароитда электромообиллар ишлаб чиқаришни 2025 йилдан кейин ўйлаб кўрса бўлади», шу боис ҳозирда электромобиллар борасида фақат концепция йўналишида иш олиб борилмоқда. У бу фикрни «халқаро таҳлиллардан келиб чиқиб» айтди.
«Биринчидан, дунё бўйича бир йилда ўртача 100 миллион дона машина сотилса, бунда электромобилларнинг улуши 2 фоизни ташкил этади. Иккинчидан, Ўзбекистонда ҳаммага ёқадиган, ҳамманинг тилида бўлган электромобил қайси? Ҳа, Tesla. Унинг нархи 35 минг доллардан бошланади, у ҳам субсидия билан. Хитой, Жанубий Корея, Япония, Германия, АҚШда ҳам, электромобил сотиб олаётганда давлат харидорларга субсидиялар беради. Шунинг ҳисобига машина арзонроқ тушади. Агар ўз нархига олсангиз, 35 минг доллардан анча қиммат бўлади», — деди «Ўзавтосаноат» вакили.
Рустам Қодировнинг қайд этишича, «электромобил бўладими, бошқаси бўладими, бизда қиммат машина ололадиган одамлар, ҳарқалай, анча кам».
«Бизнинг 80 фоиз савдомиз нархи 11 минг доллардан паст бўлган машиналарга тўғри келади. Шунинг учун ҳам ҳозир электромобил ишлаб чиқаришдан кўра, биринчи навбатда, инфратузилмани яратишимиз керак. Кўпчилик: ‘Мен электромобил сотиб олиб, уйимда 15 минут қувват олдириб, кетавераман’, деб ўйлайди. Бу умуман нотўғри фикр. Чунки, электромобилни ўртача 10—14 соатгача қувват олдириш ҳам мумкин ва бунинг учун алоҳида тузилма бўлиши лозим», — деди у.
«Ўзавтосаноат» вакили Ўзбекистоннинг ҳозирги ҳолатида электромобиллар экологияга кутилган фойдани бермаслигини ҳам таъкидлаб ўтди.
«Электромобилларнинг ҳақиқатан ҳам экологияга фойдаси бор. Лекин бир нарсани ёддан чиқармаслигимиз керак — Ўзбекистонда электр энергиясининг 80 фоизи, адашмасам, айнан газ ва кўмирни ёқишдан олинади. Шаҳарни ичида экологияни яхшилаймиз деймизу, аммо шаҳар ташқарисида электр марказларини ишлатиб, у ерда газ ва кўмирни ёқамиз. Ҳаммамизнинг экологиямиз, осмонимиз битта-ку. Шу томонини ҳам ўйлаганмиз» , — дея қўшимча қилди Рустам Қодиров.
«Ўзавтосаноат» компанияси электромобиллар устида иш олиб бораётгани илк бор 2018 йил май ойида маълум бўлган эди. Компаниянинг ўша вақтдаги раҳбари Умиджон Салимов «яқин икки ой ичида электромобилларни ишлаб чиқаришни ташкил этиш бўйича республика концепцияси ишлаб чиқилиши»ни билдирган эди. 2020 йил ноябрида эса «Ўзавтосаноат»нинг Р&Д маркази муҳандислари «ярим йил ичида» нархи 10 минг доллар атрофида бўладиган, бир марта тўлиқ қувватлантирилгач 150 километр йўл боса оладиган Лабо электромобиллари ишлаб чиқарилиши мумкинлигини маълум қилган эди.
Ўзбекистон ҳукуматининг 2020 йил 29 декабрдаги қарорида «Ўзавтосаноат»ни фақат электродвигателда ҳаракатланувчи енгил автомобиллар ва мототранспорт воситалари ишлаб чиқаришга ўтказиш мақсади ошкор этилган эди. Қарор доирасида компанияга 1 февралга қадар лойиҳа концепциясини ишлаб чиқиш учун хорижий эксперт ва консалтинг компанияларини жалб этиш ҳақида топшириқ берилган эди. Айни вақтда, расмийлар 2021 йил охиригача Тошкентдаги барча ёқилғи қуйиш шохобчаларида электромобилларни қувватлантириш имконияти пайдо бўлиши ҳақида баёнот берган.
2019 йилнинг май ойида «Қўқон» эркин иқтисодий зонасида 2023 йилдан Hyundai электромобилларини ишлаб чиқариш режалаштирилаётгани маълум қилинган эди — лойиҳанинг ҳозирги тақдири номаълум. Ўша йилнинг сентябрь ойида президент Шавкат Мирзиёевнинг Қўқонга ташрифи вақтида унга шу ерда ишлаб чиқариладиган ва 3 минг доллардан сотиладиган электромобиллар намойиш этилган эди. Бу лойиҳа ҳам ҳозирда қайси босқичда экани маълум эмас. Бундан ташқари, бир қатор хорижий компаниялар ҳам Ўзбекистонда электромобиллар ишлаб чиқариш таклифи билан чиққан.
Давлат статистика қўмитаси маълумотларига кўра, 2020 йилда Ўзбекистонга умумий қиймати 2,9 миллион доллар бўлган жами 131 та электромобил импорт қилинган — бу 2018 йилги кўрсаткич (13 та)дан 10 марта, 2019 йилги кўрсаткич (39 та)дан камида уч баробар кўп. Ўтган йили импорт қилинган электромобилларнинг 92 таси Хитойдан, 13 таси Жанубий Кореядан, 7 таси АҚШдан, 7 таси Грузиядан, 5 таси Грузиядан, қолган 7 таси эса бошқа давлатлардан олиб кирилган. Қайд этиш жоиз, Ўзбекистонда электромобиллар импорти акциз ва бож солинмайди. Фақат ҚҚС, божхона расмийлаштируви ва Республика йўл жамғармаси учун тўловларни ўтказиш керак.
Изоҳ (0)