O‘zbekistonda hozirgi vaqtda elektromobillarni ishlab chiqarish uchun zarur infratuzilma yo‘q. Bu haqda “O‘zavtosanoat” kompaniyasining Strategiya bo‘limi boshlig‘i Rustam Qodirov UzAuto Motors’ning Asaka shahrida tashkil etilgan matbuot anjumanida aytib o‘tdi, deya xabar bermoqda “Daryo” muxbiri.
Qodirovning ta’kidlashicha, kompaniya prognozlari bo‘yicha “bizning sharoitda elektromoobillar ishlab chiqarishni 2025-yildan keyin o‘ylab ko‘rsa bo‘ladi”, shu bois hozirda elektromobillar borasida faqat konsepsiya yo‘nalishida ish olib borilmoqda. U bu fikrni “xalqaro tahlillardan kelib chiqib” aytdi.
“Birinchidan, dunyo bo‘yicha bir yilda o‘rtacha 100 million dona mashina sotilsa, bunda elektromobillarning ulushi 2 foizni tashkil etadi. Ikkinchidan, O‘zbekistonda hammaga yoqadigan, hammaning tilida bo‘lgan elektromobil qaysi? Ha, Tesla. Uning narxi 35 ming dollardan boshlanadi, u ham subsidiya bilan. Xitoy, Janubiy Koreya, Yaponiya, Germaniya, AQSHda ham, elektromobil sotib olayotganda davlat xaridorlarga subsidiyalar beradi. Shuning hisobiga mashina arzonroq tushadi. Agar o‘z narxiga olsangiz, 35 ming dollardan ancha qimmat bo‘ladi”, — dedi “O‘zavtosanoat” vakili.
Rustam Qodirovning qayd etishicha, “elektromobil bo‘ladimi, boshqasi bo‘ladimi, bizda qimmat mashina ololadigan odamlar, harqalay, ancha kam”.
“Bizning 80 foiz savdomiz narxi 11 ming dollardan past bo‘lgan mashinalarga to‘g‘ri keladi. Shuning uchun ham hozir elektromobil ishlab chiqarishdan ko‘ra, birinchi navbatda, infratuzilmani yaratishimiz kerak. Ko‘pchilik: ‘Men elektromobil sotib olib, uyimda 15 minut quvvat oldirib, ketaveraman’, deb o‘ylaydi. Bu umuman noto‘g‘ri fikr. Chunki, elektromobilni o‘rtacha 10—14 soatgacha quvvat oldirish ham mumkin va buning uchun alohida tuzilma bo‘lishi lozim”, — dedi u.
“O‘zavtosanoat” vakili O‘zbekistonning hozirgi holatida elektromobillar ekologiyaga kutilgan foydani bermasligini ham ta’kidlab o‘tdi.
“Elektromobillarning haqiqatan ham ekologiyaga foydasi bor. Lekin bir narsani yoddan chiqarmasligimiz kerak — O‘zbekistonda elektr energiyasining 80 foizi, adashmasam, aynan gaz va ko‘mirni yoqishdan olinadi. Shaharni ichida ekologiyani yaxshilaymiz deymizu, ammo shahar tashqarisida elektr markazlarini ishlatib, u yerda gaz va ko‘mirni yoqamiz. Hammamizning ekologiyamiz, osmonimiz bitta-ku. Shu tomonini ham o‘ylaganmiz” , — deya qo‘shimcha qildi Rustam Qodirov.
“O‘zavtosanoat” kompaniyasi elektromobillar ustida ish olib borayotgani ilk bor 2018-yil may oyida ma’lum bo‘lgan edi. Kompaniyaning o‘sha vaqtdagi rahbari Umidjon Salimov “yaqin ikki oy ichida elektromobillarni ishlab chiqarishni tashkil etish bo‘yicha respublika konsepsiyasi ishlab chiqilishi”ni bildirgan edi. 2020-yil noyabrida esa “O‘zavtosanoat”ning R&D markazi muhandislari “yarim yil ichida” narxi 10 ming dollar atrofida bo‘ladigan, bir marta to‘liq quvvatlantirilgach 150 kilometr yo‘l bosa oladigan Labo elektromobillari ishlab chiqarilishi mumkinligini ma’lum qilgan edi.
O‘zbekiston hukumatining 2020-yil 29-dekabrdagi qarorida “O‘zavtosanoat”ni faqat elektrodvigatelda harakatlanuvchi yengil avtomobillar va mototransport vositalari ishlab chiqarishga o‘tkazish maqsadi oshkor etilgan edi. Qaror doirasida kompaniyaga 1-fevralga qadar loyiha konsepsiyasini ishlab chiqish uchun xorijiy ekspert va konsalting kompaniyalarini jalb etish haqida topshiriq berilgan edi. Ayni vaqtda, rasmiylar 2021-yil oxirigacha Toshkentdagi barcha yoqilg‘i quyish shoxobchalarida elektromobillarni quvvatlantirish imkoniyati paydo bo‘lishi haqida bayonot bergan.
2019-yilning may oyida “Qo‘qon” erkin iqtisodiy zonasida 2023-yildan Hyundai elektromobillarini ishlab chiqarish rejalashtirilayotgani ma’lum qilingan edi — loyihaning hozirgi taqdiri noma’lum. O‘sha yilning sentabr oyida prezident Shavkat Mirziyoyevning Qo‘qonga tashrifi vaqtida unga shu yerda ishlab chiqariladigan va 3 ming dollardan sotiladigan elektromobillar namoyish etilgan edi. Bu loyiha ham hozirda qaysi bosqichda ekani ma’lum emas. Bundan tashqari, bir qator xorijiy kompaniyalar ham O‘zbekistonda elektromobillar ishlab chiqarish taklifi bilan chiqqan.
Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2020-yilda O‘zbekistonga umumiy qiymati 2,9 million dollar bo‘lgan jami 131 ta elektromobil import qilingan — bu 2018-yilgi ko‘rsatkich (13 ta)dan 10 marta, 2019 yilgi ko‘rsatkich (39 ta)dan kamida uch barobar ko‘p. O‘tgan yili import qilingan elektromobillarning 92 tasi Xitoydan, 13 tasi Janubiy Koreyadan, 7 tasi AQSHdan, 7 tasi Gruziyadan, 5 tasi Gruziyadan, qolgan 7 tasi esa boshqa davlatlardan olib kirilgan. Qayd etish joiz, O‘zbekistonda elektromobillar importi aksiz va boj solinmaydi. Faqat QQS, bojxona rasmiylashtiruvi va Respublika yo‘l jamg‘armasi uchun to‘lovlarni o‘tkazish kerak.
Izoh (0)