«Дарё»га Самарқанд вилоятининг Тойлоқ туманидаги 13-мактаб ўқувчиларининг мажбурий меҳнатга жалб қилингани ҳақида хабар берилди. «Дарё» мухбири Фарҳод Норбўтаев воқеага аниқлик киритиш мақсадида журналистик суриштирув олиб борди.
Маълум бўлишича, 2020 йилнинг 5 декабрь куни 13-умумтаълим мактаби директори Амира Расулованинг топшириғи асосида мактабда таҳсил олаётган 5, 7 ва 8-синф ўқувчилари «шанбалик»ка чиқарилиб, уларнинг кўмагида мактаб ҳудуди ободонлаштирилган.
«Туман халқ таълими бўлимидан ўқувчилар ободонлаштириш ишларига чиқарилсин дейилгани йўқ. Ободонлаштириш ишлари бўлган тақдирда ҳам техник ходимлар билан олиб бориш кераклиги айтилган. Мен ўша куни туманда ўтказилган марафонда эдим. Марафондан келиб қарасам, ўқувчилар ҳам ободонлаштиришга чиқарилган экан. Лекин ҳамма чиқмаган», — деди мактаб директори Амира Расулова.
Таъкидланишича, 13-умумтаълим мактаби 300 нафар ўқувчига мўлжалланган бўлиб, ҳозирги кунда 417 нафар ўқувчи таҳсил олади. 2020 йилнинг ноябрь ойида мактабга янги директор тайинланган.
«Авваллари ҳам ўқувчилар мажбурий меҳнатга жалб қилиб келинган. Ҳозир асосим йўқ. Лекин асос тайёрлаяпман», — дейди мактаб директори Амира Расулова.
Тойлоқ туман халқ таълим бўлими мудир ўринбосари Зоир Зиёдуллаевнинг таъкидлашича, ўқувчиларни мажбурий меҳнатга жалб қилинганлик масаласи ижтимоий тармоқларга чиқмаган. Фақатгина айрим ўқитувчиларнинг мурожаатидан сўнг Халқ таълими вазирлигининг назорат-ҳуқуқий хизмати, Самарқанд вилоят халқ таълими бошқармаси ҳамда Тойлоқ туман халқ таълими бўлими ходимлари иштирокида ўрганилган.
«Ҳолат ишчи гуруҳи томонидан ўрганилди. Мактаб жамоасининг ҳар бири билан гаплашдик. Мажбурий меҳнат тақиқланганлиги бўйича барча қонунларни тушунтирдик. Директорнинг янгилиги сабабми, ёки эътиборсизлиги учунми болалар ободонлаштириш ишларига жалб қилинган ва ҳолат расмга олинган. Ҳолат юзасидан мактаб директори ва унинг ўқув ишлари бўйича ўринбосарига қонуний чора кўрилган. Масала алоҳида муҳокама қилиниб, болаларни мажбурий меҳнатга жалб этиш мумкин эмаслиги, болаларни ишлатишнинг енгил ёки оғири йўқлиги тушунтирилган», — дейди Зоир Зиёдуллаев.
Мактаб директори Амира Расулованинг айтишича, у ўқувчиларни ободонлаштириш ишларига жалб қилиш мажбурий меҳнатга киришини билмаган.
«Бир ‘уборка’ қилайлик, деб соддалик қилганман-да. Мажбурий меҳнат эканлигини ростдан ҳам билмасдим. Қолаверса, ўша куни ўзим бўлмаганман», — деди Амира Расулова.
Мактаб директорининг ўқув ишлари бўйича ўринбосари Нафиса Исматуллаеванинг айтишича, мактабда ҳеч қандай мажбурий меҳнат қилинмаган. Ва болалар ўз ихтиёри билан «суботник»ка чиққан.
«Авваллари ҳам ўқувчиларни меҳнатга олиб чиқардик. Биз мажбурий меҳнатга йўл қўйганимиз йўқ. Қолаверса, болалар унчалик катта иш қилмаган. Ҳамма ўз хоҳиши билан чиқди. Ер ағдартирганимиз йўқ. Шунчаки сочилиб ётган чиқиндиларни тозаладик. Болаларни ўша куни меҳнатга мен жалб қилганман. Шанбалик бўлганлиги учун ўзимиз мактаб шароитидан келиб чиқиб ишлатганмиз. Сентябрь ойидан бери бир марта умумхалқ ҳашари дегани учун бизлар ҳам атрофни тозалайлик деганмиз. Биз оғир иш қилдирганимиз йўқ. Тўғри, бизлар нотўғри иш қилганмиз. Нотўғри иш қилганимизни билиб кечирим ҳам сўраганмиз. Бундан кейин такрорланмайди», — деди Нафиса Исматуллаева.
Суриштирув давомида ҳолатга аниқлик киритиш мақсадида берган саволларимизни мактаб директори ўқитувчиларни «моралний» эзиш деб баҳолади. Директорнинг ўқув ишлари бўйича ўринбосари Нафиса Исматуллаева эса расмдаги ўқувчиларни олиб келиб, уларни мажбурламаганлиги исботлаб беришини билдирди.
«Мен ҳозир нима бўлаётганини тушунмаяпман. Ҳозир сизлар мени ва хонамдаги ҳолатни расмга оляпсизлар. Сизлар мени ҳам тушунишларингиз мумкинми? Ўқитувчиларни ‘моралний’ эзиш керакми? Мен шу ишни билмай қилдим. Шу шанбалик бўйича мен чарчадим. Тунов куни ҳам келишди. Мен ҳайфсан олдим», — деди Амира Расулова.
«Бизлар ҳам мурожаат қилсак ўрганасизларми? Кечирасиз, менинг ҳам ҳақ-ҳуқуқим бор. Мен ҳам вақтинчалик директор вазифасини бажарувчи бўлганман. Мен ҳам шу ташкилотда ишлаганман. Кимга мурожаат қилай», — деди Нафиса Исматуллаева.
Мактаб директорининг таъкидлашича, болаларнинг мажбурий меҳнат қилаётганини расмга олган киши собиқ директорнинг жияни бўлган. Расмларни эса ижтимоий тармоқларда собиқ директор тарқатган.
Ўрганиш жараёнида маълум бўлишича, 2021 йилнинг 5 январь куни Тойлоқ туман халқ таълими бўлими Самарқанд вилоят халқ таълим бошқармасига хат чиқарган. Шунга кўра, Халқ таълими вазирлигининг назорат-ҳуқуқий хизмати, вилоят халқ таълими бошқармаси ҳамда Тойлоқ туман халқ таълими бўлими ходимлари иштирокида мажбурий меҳнат юзасидан ўрганиш ўтказилган. Ўрганиш жараёнида мактаб директорининг ўзбошимчалиги билан мактабда ободонлаштириш ишлари олиб борилганлиги ва унга мактабнинг 5, 7 ва 8-синф ўқувчилари иштирок этганлиги аниқланган. Ушбу ҳолатни қайта такрорламаслиги бўйича мактаб раҳбаридан тушунтириш хати олинган. Ҳолат юзасидан 13-умумтаълим мактаби директори А.Расуловага нисбатан белгиланган тартибда муносабат билдириш сўралган.
Шунингдек, мактаб директори ўз тушунтириш хатида 2020 йилнинг 5 декабрь куни мактабда ободонлаштириш ишлари олиб борганлигини маълум қилган. Ушбу ободонлаштириш ишлари унинг топшириғи билан амалга оширилганлигини билдирган.
Самарқанд вилоят халқ таълими бошқармасининг 2021 йилнинг 5 январдаги буйруғига кўра, мактаб директори Амира Расуловага Меҳнат кодексининг 181-моддаси 1-бандига асосан ҳайфсан интизомий жазо чораси қўлланилган.
Мактабда ўқувчиларнинг мажбурий меҳнатга жалб этилганлиги ва бу иш бошида турганларга нисбатан қўлланилган чора ҳақида билиш мақсадида вилоят бандлик бош бошқармаси давлат меҳнат инспекциясига мурожаат қилдик. Инспекция ходимлари ҳолатни ўрганиб, ўқувчиларни мажбурий меҳнатга жалб қилган мансабдорларга нисбатан қонуний чора кўрилишини билдирди.
Изоҳ (0)