“Daryo”ga Samarqand viloyatining Toyloq tumanidagi 13-maktab o‘quvchilarining majburiy mehnatga jalb qilingani haqida xabar berildi. “Daryo” muxbiri Farhod Norbo‘tayev voqeaga aniqlik kiritish maqsadida jurnalistik surishtiruv olib bordi.
Ma’lum bo‘lishicha, 2020-yilning 5-dekabr kuni 13-umumta’lim maktabi direktori Amira Rasulovaning topshirig‘i asosida maktabda tahsil olayotgan 5, 7 va 8-sinf o‘quvchilari “shanbalik”ka chiqarilib, ularning ko‘magida maktab hududi obodonlashtirilgan.
“Tuman xalq ta’limi bo‘limidan o‘quvchilar obodonlashtirish ishlariga chiqarilsin deyilgani yo‘q. Obodonlashtirish ishlari bo‘lgan taqdirda ham texnik xodimlar bilan olib borish kerakligi aytilgan. Men o‘sha kuni tumanda o‘tkazilgan marafonda edim. Marafondan kelib qarasam, o‘quvchilar ham obodonlashtirishga chiqarilgan ekan. Lekin hamma chiqmagan”, — dedi maktab direktori Amira Rasulova.
Ta’kidlanishicha, 13-umumta’lim maktabi 300 nafar o‘quvchiga mo‘ljallangan bo‘lib, hozirgi kunda 417 nafar o‘quvchi tahsil oladi. 2020-yilning noyabr oyida maktabga yangi direktor tayinlangan.
“Avvallari ham o‘quvchilar majburiy mehnatga jalb qilib kelingan. Hozir asosim yo‘q. Lekin asos tayyorlayapman”, — deydi maktab direktori Amira Rasulova.
Toyloq tuman xalq ta’lim bo‘limi mudir o‘rinbosari Zoir Ziyodullayevning ta’kidlashicha, o‘quvchilarni majburiy mehnatga jalb qilinganlik masalasi ijtimoiy tarmoqlarga chiqmagan. Faqatgina ayrim o‘qituvchilarning murojaatidan so‘ng Xalq ta’limi vazirligining nazorat-huquqiy xizmati, Samarqand viloyat xalq ta’limi boshqarmasi hamda Toyloq tuman xalq ta’limi bo‘limi xodimlari ishtirokida o‘rganilgan.
“Holat ishchi guruhi tomonidan o‘rganildi. Maktab jamoasining har biri bilan gaplashdik. Majburiy mehnat taqiqlanganligi bo‘yicha barcha qonunlarni tushuntirdik. Direktorning yangiligi sababmi, yoki e’tiborsizligi uchunmi bolalar obodonlashtirish ishlariga jalb qilingan va holat rasmga olingan. Holat yuzasidan maktab direktori va uning o‘quv ishlari bo‘yicha o‘rinbosariga qonuniy chora ko‘rilgan. Masala alohida muhokama qilinib, bolalarni majburiy mehnatga jalb etish mumkin emasligi, bolalarni ishlatishning yengil yoki og‘iri yo‘qligi tushuntirilgan”, — deydi Zoir Ziyodullayev.
Maktab direktori Amira Rasulovaning aytishicha, u o‘quvchilarni obodonlashtirish ishlariga jalb qilish majburiy mehnatga kirishini bilmagan.
“Bir ‘uborka’ qilaylik, deb soddalik qilganman-da. Majburiy mehnat ekanligini rostdan ham bilmasdim. Qolaversa, o‘sha kuni o‘zim bo‘lmaganman”, — dedi Amira Rasulova.
Maktab direktorining o‘quv ishlari bo‘yicha o‘rinbosari Nafisa Ismatullayevaning aytishicha, maktabda hech qanday majburiy mehnat qilinmagan. Va bolalar o‘z ixtiyori bilan “subotnik”ka chiqqan.
“Avvallari ham o‘quvchilarni mehnatga olib chiqardik. Biz majburiy mehnatga yo‘l qo‘yganimiz yo‘q. Qolaversa, bolalar unchalik katta ish qilmagan. Hamma o‘z xohishi bilan chiqdi. Yer ag‘dartirganimiz yo‘q. Shunchaki sochilib yotgan chiqindilarni tozaladik. Bolalarni o‘sha kuni mehnatga men jalb qilganman. Shanbalik bo‘lganligi uchun o‘zimiz maktab sharoitidan kelib chiqib ishlatganmiz. Sentabr oyidan beri bir marta umumxalq hashari degani uchun bizlar ham atrofni tozalaylik deganmiz. Biz og‘ir ish qildirganimiz yo‘q. To‘g‘ri, bizlar noto‘g‘ri ish qilganmiz. Noto‘g‘ri ish qilganimizni bilib kechirim ham so‘raganmiz. Bundan keyin takrorlanmaydi”, — dedi Nafisa Ismatullayeva.
Surishtiruv davomida holatga aniqlik kiritish maqsadida bergan savollarimizni maktab direktori o‘qituvchilarni “moralniy” ezish deb baholadi. Direktorning o‘quv ishlari bo‘yicha o‘rinbosari Nafisa Ismatullayeva esa rasmdagi o‘quvchilarni olib kelib, ularni majburlamaganligi isbotlab berishini bildirdi.
“Men hozir nima bo‘layotganini tushunmayapman. Hozir sizlar meni va xonamdagi holatni rasmga olyapsizlar. Sizlar meni ham tushunishlaringiz mumkinmi? O‘qituvchilarni ‘moralniy’ ezish kerakmi? Men shu ishni bilmay qildim. Shu shanbalik bo‘yicha men charchadim. Tunov kuni ham kelishdi. Men hayfsan oldim”, — dedi Amira Rasulova.
“Bizlar ham murojaat qilsak o‘rganasizlarmi? Kechirasiz, mening ham haq-huquqim bor. Men ham vaqtinchalik direktor vazifasini bajaruvchi bo‘lganman. Men ham shu tashkilotda ishlaganman. Kimga murojaat qilay”, — dedi Nafisa Ismatullayeva.
Maktab direktorining ta’kidlashicha, bolalarning majburiy mehnat qilayotganini rasmga olgan kishi sobiq direktorning jiyani bo‘lgan. Rasmlarni esa ijtimoiy tarmoqlarda sobiq direktor tarqatgan.
O‘rganish jarayonida ma’lum bo‘lishicha, 2021-yilning 5-yanvar kuni Toyloq tuman xalq ta’limi bo‘limi Samarqand viloyat xalq ta’lim boshqarmasiga xat chiqargan. Shunga ko‘ra, Xalq ta’limi vazirligining nazorat-huquqiy xizmati, viloyat xalq ta’limi boshqarmasi hamda Toyloq tuman xalq ta’limi bo‘limi xodimlari ishtirokida majburiy mehnat yuzasidan o‘rganish o‘tkazilgan. O‘rganish jarayonida maktab direktorining o‘zboshimchaligi bilan maktabda obodonlashtirish ishlari olib borilganligi va unga maktabning 5, 7 va 8-sinf o‘quvchilari ishtirok etganligi aniqlangan. Ushbu holatni qayta takrorlamasligi bo‘yicha maktab rahbaridan tushuntirish xati olingan. Holat yuzasidan 13-umumta’lim maktabi direktori A.Rasulovaga nisbatan belgilangan tartibda munosabat bildirish so‘ralgan.
Shuningdek, maktab direktori o‘z tushuntirish xatida 2020-yilning 5-dekabr kuni maktabda obodonlashtirish ishlari olib borganligini ma’lum qilgan. Ushbu obodonlashtirish ishlari uning topshirig‘i bilan amalga oshirilganligini bildirgan.
Samarqand viloyat xalq ta’limi boshqarmasining 2021-yilning 5-yanvardagi buyrug‘iga ko‘ra, maktab direktori Amira Rasulovaga Mehnat kodeksining 181-moddasi 1-bandiga asosan hayfsan intizomiy jazo chorasi qo‘llanilgan.
Maktabda o‘quvchilarning majburiy mehnatga jalb etilganligi va bu ish boshida turganlarga nisbatan qo‘llanilgan chora haqida bilish maqsadida viloyat bandlik bosh boshqarmasi davlat mehnat inspeksiyasiga murojaat qildik. Inspeksiya xodimlari holatni o‘rganib, o‘quvchilarni majburiy mehnatga jalb qilgan mansabdorlarga nisbatan qonuniy chora ko‘rilishini bildirdi.
Izoh (0)