Ўзбекистонда тўқсонинчи йилларда гепатит вирусининг кўпайиб кетиши бир марталик шприц ишлаб чиқаришга сабаб бўлган. Бу ҳақда мухандис-технолог Саидикром Ахроров журналист Мусулмонбек Иброҳимовга берган интервьюсида айтиб ўтди.
Маълумот учун, Саидикром Ахроров Ўзбекистонда тиббиёт буюмлари билан таъминлаш ишларига 1985–2003 йилларда раҳбарлик қилган.
«Тўқсонинчи йилнинг охирида Ўзбекистонда гепатит деган касаллик кўпайиб кетди. Ҳамма – журналистлар, депутатлар, оппозиция ҳам шу нарса ҳақида бонг урган. Мен ўшанда соғлиқни сақлаш тизимида ишлаётган эдим. Шу пайтда ҳукумат Соғлиқни сақлаш вазирлигига касалликни тезда бартараф этиш вазифани қўйди. Шу боис комиссия тузилди ва бу гуруҳга ўша пайтдаги вазирнинг биринчи ўринбосари Дамин Асадов раҳбар қилиб тайинланди», – деди Саидикром Ахроров.
Мутахассиснинг алоҳида таъкидлашича, комиссия касаллик нимадан кўпроқ тарқаб кетаётганини ўрганишда бутун ҳудуд, ҳаттоки ҳожатхона тозалигини ҳам текшириб чиққан. Текширувлар охирида ҳар бир тумандаги ишлар сарҳисоб қилиниб, нотўғри ишлаётган раҳбарлар ишдан олинган. Ҳар бир вилоятда шундай иш олиб борилганидан кейин касаллик ҳам секин-аста камая бошлаган.
Ўша пайтда эмлаш, укол қилишда кўп марталик шприцлар қўлланилар эди. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг йўриқномасида бир марталик шприцдан фойдаланилса, гепатит камайиши тавсия сифатида айтиб ўтилган.
Саидикром Ахроровнинг айтишича, Москва Ўзбекистонга жуда кам миқдорда бир марталик шприц берган. Бу омил ҳам касалликнинг кўпайиб кетишига сабаб бўлган. Етишмовчиликнинг олдини олиш мақсадида Ўзбекистонда ҳам жаҳон стандартларига мос шприцларни ишлаб чиқариш йўлга қўйилган.
«Германия ва Испанияга бориб, технологияларини кўрдик. Бизга кўпроқ Испания технологияси маъқул келди. Икки мамлакат ўртасидаги келишувга кўра, корхонани бир йил ичида қуриб, фойдаланишга топширишимиз керак эди. Ишни бошладик ва қамишзор бўлиб ётган жойда айтилган муддат ичида шприц ишлаб чиқаришга мўлжалланган катта корхона қурдик», – деди у.
Маълумот учун, гепатит C — антропоноз вирусли касаллик, HCV сабабли жигарнинг яллиғланишидир. Гепатит сўзи юнонча «hepar» — жигар ва «itis» — яллиғланиш сўзларидан олинган. Дори, токсинлар, заҳар, алкоголли ичимликлар, аллергик реакциялар, аутоиммун касалликлар фақат гепатитнинг ўзига сабаб бўлиши мумкин, мазкур патология эса вирус томонидан чақирилади.
Касалликнинг бошқа номланиши «меҳрибон қотил» бўлиб, бу ном унга ўзининг асл сабабини бошқа кўплаб касалликлар кўринишида яшириши мумкинлиги сабаб берилган.
Дунёда 150 миллионга яқин одам гепатит C билан сурункали инфекцияланган ва жигар церрози ёки саратони хавфи остида. Ҳар йили 350 мингга яқин бемор HCV билан боғлиқ жигар касалликлари туфайли вафот этади. Ҳар йили 3-4 миллион киши вирус билан инфекцияланади.
Изоҳ (0)