Ўзбекистонда ўзбек имо-ишора тилини янада ривожлантириш бўйича қарор лойиҳаси эълон қилинди

Ҳукуматнинг «Шахслар ўртасида мулоқот воситаси сифатида ишлатиладиган имо-ишора тилини янада ривожлантириш тўғрисида»ги қарори лойиҳаси эълон қилинди.

Халқ таълими вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги, Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳамда Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг:

• шахслар ўртасида мулоқот воситаси сифатида ишлатиладиган ўзбек имо-ишора тилини янада ривожлантириш мақсадида унинг ҳуқуқий мақомини ва қўллаш соҳасини белгилаш;
• ногиронлиги бўлган шахслар, шу жумладан, катта ёшдагиларнинг саводхонлигини ошириш мақсадида Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳар ва вилоятлар, шунингдек, туманлар (шаҳарлар) марказларида умумий ўрта таълим муассасалари негизида имо-ишора тили ва Брайл алифбосини ўргатиш бўйича махсус курслар ташкил этиш тўғрисидаги таклифларига розилик берилиши мумкин.

Қуйидагилар шахслар ўртасида мулоқот воситаси сифатида ишлатиладиган ўзбек имо-ишора тилини янада ривожлантиришнинг асосий вазифалари этиб белгиланади:

• ўзбек имо-ишора тилининг имкониятлари чекланган ва соғлом инсонлар ўртасидаги муқобил мулоқот воситасига айлантирилишини таъминлаш;
• ўзбек имо-ишора тилини келгусида янада ривожлантириш юзасидан истиқболдаги режаларни прогнозлаш орқали уни такомиллаштириш бўйича дастурлар ишлаб чиқиш;
• ўзбек имо-ишора тилининг алифбосини яратиш ва такомиллаштириш, имкониятлари чекланган шахсларнинг алифбо асосида билим олишларига кенг имкониятлар яратиш;
• ўзбек имо-ишора тили асосида ўқитиладиган таълим турларига қўйиладиган давлат таълим стандартлари ва давлат талабларини қайта кўриб чиқиш ва такомиллаштириш;
• таълим муассасаларидаги ўқув-тарбия жараёнига ўзбек имо-ишора тилини ўқитишнинг замонавий илғор шаклларини ҳамда таълим-тарбиянинг самарали шакллари ва усулларини жорий этиш;
• мазмун ва сифат жиҳатидан халқаро талабларга жавоб берадиган, илғор педагогик ва ахборот-коммуникация технологияларини қўллаган ҳолда янгиланган ўқув режаси ва дастурларига мувофиқ ишлаб чиқилган имо-ишора тили бўйича ўқув-методик адабиётлар яратилиши ва нашр этилишини ташкил қилиш;
• ўзбек имо-ишора тилининг жамиятдаги мавқейини ошириш орқали имконияти чекланган шахсларнинг ижтимоий-меҳнат кўникмаларини ҳосил қилишга ва жамиятга уйғунлашувига кўмаклашиш.

Белгилаб қўйилишича:

• ўзбек имо-ишора тили эшитиши ва нутқида оғир нуқсони бўлган шахслар ҳамда улар билан соғлом шахслар ўртасида мулоқот тили сифатида Ўзбекистоннинг бутун ҳудудида тан олинади;
• мулкчилик шакли ва идоравий мансублигидан қатъи назар, барча корхоналар, ташкилотлар ва муассасаларда ўзбек имо-ишора тилидан мулоқот тили сифатида фойдаланиш учун шарт-шароитлар яратилади;
• ўзбек имо-ишора тили шахслар ўртасидаги мулоқот тили сифатида тегишли маълумот ва ихтисосликка эга бўлган мутахассислар томонидан ўзбек ва бошқа хорижий тилларга таржима қилиниши мумкин.

Халқ таълими вазирлиги лотин ёзувидаги ўзбек имо-ишора алифбосини ишлаб чиқади ҳамда 2021/2022-ўқув йилидан бошлаб имконияти чекланган болалар учун таълим муассасаларининг ўқув жараёнига жорий этади.

Халқ таълими вазирлиги Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги билан биргаликда 2021/2022-ўқув йилидан бошлаб:

• коррекцион педагогика ва дефектология соҳасида педагог кадрларга бўлган реал эҳтиёжлардан келиб чиқиб, зарур таълим йўналишлари ва мутахассисликлари (сурдопедагогика, тифлопедагогика, олигофренопедагогика, логопедия) бўйича қабул квоталарини ошириш;
• ҳудудларнинг дефектология соҳасида педагог кадрларга бўлган эҳтиёжларини таъминлаш мақсадида дефектология таълим йўналишларига давлат грантлари асосидаги қабул квоталари улушини ошириш орқали мақсадли қабулни ташкил этиш юзасидан Вазирлар Маҳкамасига асосланган таклифлар киритади.

Аввалроқ Зироат Мирзиёева бошчилигидаги «Замин» фонди 60 фоиз болаларни карликдан қутқаришга ёрдам берувчи лойиҳа бошлагани ҳамда Ўзбекистонда кўзи ожиз ўқувчилар учун илк бор 10 ва 11-синф дарсликлари чоп этилиши хабар берилганди.