Байрутнинг порт мавзесида 4 август куни кучли портлаш юз берди. Ундан аввал яна бир, кучсизроқ портлаш кузатилган. Иккинчи портлашнинг тўлқини кучи 3,3 магнитудали зилзилага тенг сейсмик тўлқинларни келтириб чиқарди. Бу ҳатто Ливандан 240 километр масофада жойлашган Кипрда ҳам сезилган. Байрутнинг ўзида эса портлаш жойидан 10 километр масофада жойлашган бинолар зарар кўрган: уларнинг ойналари синиб кетган ва балконлари кўчиб тушган. Шаҳарнинг зарар кўрган ҳудудларида автомобиллар портлаш сабаб ағдарилиб кетган, кўчалар вайрон бўлган бино бўлакларига тўлган.

Фото: AFP

Камида 78 киши ҳалок бўлган, 4 мингга яқин одам тан жароҳати олган, дея маълум қилди Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлиги. Бундан ташқари, камида бир неча ўн киши бедарак йўқолган, деб гумон қилинмоқда. Улар орасида Ливаннинг «Ал-Катаиб» партияси етакчиси Назар Нажарян ҳам бор, жабрланувчилар орасида эса Ливан бош вазири Ҳасан Диабнинг рафиқаси ва қизи борлиги айтилмоқда. Байрут касалхоналари яраланган оқимига бас кела олмаяпти, уларни бошқа шаҳарлардаги касалхоналарга юборишмоқда. Ливан ОАВлари ва ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари аҳолини жабрланувчилар учун қон топширишга чақирмоқда.

Дастлабки маълумотларга кўра, 2750 тонна аммиак селитраси портлаган — ундан, одатда, ўғит ва портловчи моддалар таркибий қисми сифатида фойдаланилади. Ливан президенти Мишель Ауннинг маълум қилишича, маълум бир партия аммиак селитраси портдаги омборларнинг бирида 2014 йилдан бери сақлаб келинган (аввалроқ, бу селитра мусодара қилинган маҳсулот экани айтилган эди). Мамлакат бош вазири Ҳасан Диаб портлаш хавфи бўлган модда олти йил давомида тегишли хавфсизлик чоралари кўрилмаган ҳолда сақлангани учун айбдор шахсларни топиб, жазолашга ваъда берди.

Ливан расмийлари юз берган воқеани теракт деб ҳисобламаяпти. Ливандаги «Ҳизбуллоҳ» ҳаракати ушбу портлашлар Исроил армияси унинг Байрут портидаги қурол-яроғ омборларига берган авиазарбаси оқибатида келиб чиққан бўлиши мумкинлиги ҳақидаги тахминларни рад этди. Исроилнинг ўзи ҳам ушбу воқеага алоқаси йўқлигини маълум қилди. Айни вақтда Ливан ҳуқуқ-тартибот органлари ва «Ҳизбуллоҳ»даги манбаларнинг таъкидлашича, портлаб кетган омборда юқори аниқликдаги ракеталарни йиғиш учун зарур ускуналар сақланган, «Ҳизбуллоҳ» эса бу ракеталардан Исроилга қарши фойдаланиш ниятида бўлган. Айни вақтда, уларнинг қўшимча қилишича, портлашларга инсон омили сабаб бўлган.

Байрутда вафот этганлар хотираси учун бутун Ливанда мотам эълон қилинди. Шаҳар губернатори Марвон Аббуд юз берган воқеани Иккинчи Жаҳон уруши вақтида Хиросима ва Нагасакида юз берган атом бомбаси портлашларига тенглаштирди. «Мен умрим давомида бундай вайронгарчиликларни кўрмаганман. Бу миллий фалокат», — деди Аббуд. Ливан Хавфсизлик кенгаши Байрутни фалокат ҳудуди деб эълон қилди ва шаҳарда икки ҳафта муддатга фавқулодда вазият жорий этишни таклиф этди. Бир қатор давлатлар (жумладан, Исроил) раҳбарлари ҳамдардлик билдирди ва Ливанга ёрдам таклиф қилди.

Мавзуга доир: Байрутдаги портлаш ва унинг оқибатлари — суратларда