Шифокор-эндокринолог нима сабабдан COVID-19’дан тузалганларни иссиқда ҳам титроқ босишини тушунтириб берди

Naked Science сайтида эндокринолог Зуҳра Павлованинг COVID-19’дан тузалган беморларда кейинчалик учраётган қалтироқ аломатларига нисбатан билдирган фикрлари эълон қилинди.

Коронавирус пневмониясининг энг кенг тарқалган аломатларидан бири — иситмали қалтироқ ва тана ҳароратининг юқори кўтарилишидир. Боз устига, қалтироқ COVID-19’ни иситмасиз ўтказган ва аллақачон тузалиб кетганларда ҳам кузатилиши мумкин. Тиббиёт фанлари номзоди, шифокор-эндокринолог Зуҳра Павлова бунинг сабабини тушунтириб берди.

SARS-CoV-2 коронавирусининг мембрана орқали ҳужайра ичига кириб олишга ёрдам берадиган асосий рецепторлардан бири ангиотензин ўзгартирувчи фермент ACE2 экани аниқланган. Бу рецептор турли хил ҳужайра турларида — ўпкада, нафас йўлларида, ичакда ва ҳатто асаб тизимида ҳам ривожланади.

Айнан марказий нерв системаси ҳужайраларининг коронавирус билан зарарланиши туфайли одам танасида кейинчалик ҳам қалтироқ сақланиб қолаверади. Шу билан бирга, асаб толаларининг миэлин қобиғи зарарланиши ҳамда миядаги майда томирларда қоннинг ивиш жараёни издан чиқиши мумкин ва бу микроинсултларга сабаб бўлади. Ушбу жараённинг асоратларидан бири ҳароратни назорат қилиш (терморегуляция) функциясининг бузилиши орқали юзага келади ва шу нарса қалтироқларга сабаб бўлади.

«Беморлар кўпинча бу нарсани касалликнинг қайтадан юқиши деб ўйлашяпти ва ҳатто дориларни бошқатдан бошлаб қабул қилишмоқда. Бироқ тестлар манфий чиқиб, организмда коронавирус йўқлигини кўрсатиб тургани учун олимлар гап айнан марказий асаб тизимидаги ўзгаришлар билан боғлиқ экани ҳақидаги хулосага келди», — деган Павлова. Бундай ўзгаришлар қайта тикланувчанми ёки йўқ — бу ҳақида олимлар ҳозирча бирор нарса дея олмайди.

Хўш, нима қилиш керак? Афсуски, бу борада расмий клиник тавсиялар мавжуд эмас. Павлова айтилавериб сийқаси чиққан, лекин самараси катта бўлиши мумкин бўлган энг оддий нарсаларни тавсия қилмоқда: иссиқ чой ёки шунчаки мавсумий мевалар қўшилган илиқ сув ичиш. Post-COVID асоратини йўқотиш учун энг мақбул мева бу малина бўлиб, у томирларни кенгайтириш таъсирига эга.