Brent нефтининг фьючерси нархи 25 фоизга тушди, Россиянинг Urals нефти эса йигирма йил аввалги минимумни янгилади. Нефть нархи катта эҳтимол билан қулашда давом этади: пандемия оқибатида нефтга бўлган талаб кескин тушиб кетган, май ойида хом ашёни сақлайдиган жой ҳеч қаерда қолмайди. Бу ҳақда «РБК» хабар бермоқда.
21 апрель, сешанба куни, Шимолий денгизнинг Brent маркали нефть нархи 25 фоиздан ҳам кўпроққа тушиб, баррель учун 20,7 АҚШ долларига баҳоланди. Россиянинг Urals нефти нархи эса Тошкент вақти билан соат 07:36 ҳолатига кўра, 2,5 баробарга қулаб, баррель учун 7 доллар қийматга баҳоланди, кун ўрталарига бориб Argus агентлиги берган маълумотларга кўра, 9,5 долларга чиқиб олди. Россия нефти сўнгги бора 1998 йил декабрида бу қадар паст нархда сотилган. 20 апрелда ҳам Urals нефтини Шимоли-ғарбий Европа ва Ўрта Ер денгизига етказиб беришнинг қиймати баррель учун 17,5 ва 17,2 долларга баҳоланганди.
Нефть нархининг кескин тушиб бораётганининг сабаби нима?Brent ва Urals Американинг WTI маркасидаги нефть нархининг май ойидаги фьючерси динамикасини такрорламоқда. 20 апрелда WTI фьючерслари 17,73 долларга баҳоланган, бироқ шартномадан бир неча соат ўтгач қарийб 56 долларга пастлаб, 38 долларлик манфий қийматга тушиб қолган.
«Тарихда ҳатто бунга яқинроқ, ўхшашроқ вазият кузатилмаган», — дея таъкидлаган Хьюстон университети профессори Крейг Пирронг.WTI — етказиб берувчи фьючерс, яъни шартноманинг амал қилиш муддати тугагач нефть эгаси уни олиб кетишга мажбур (WTI нефтини етказиб бериш АҚШнинг Оклахома штатидаги Кушинг терминалида амалга оширилади). Пирронгнинг айтишича, инвесторлар нефть сақлайдиган жойлар қолмаётгани туфайли ушбу мажбуриятни бажармаслик мақсадида фьючерсларни сотишга киришган. Кушингдаги нефть хабида нефть сақлайдиган сиғимлар деярли қолмаган. Экспертнинг фикрича, Кушингга оз миқдорда нефть етказилиши ҳам нархларнинг драматик тарзда қулашига сабаб бўлади.
Кушингда нефть сақлаш жойлари қувватининг 70 фоизигина фаол бўлиб турибди, улар ҳозирги суръатларда, яъни ҳафтасига 6-7 миллион баррель нефть билан тўлдирилаверса, 4 ҳафта ичида 100 фоиз тўлиб қолади, дейилади Deutsche Bank экспертларининг ҳисоботида.
Brent маркасидаги нефтнинг июнь фьючерси 30 апрелда якунига етади ва унда етказиб бериш мажбурияти кўзда тутилмаган ва нефть эгаси уни қайтариб олиши мажбурий эмас, дейди Raiffeisenbank таҳлилчиси Андрей Полишук.
Бироқ трейдерлар нефть бозоридаги ҳодисаларни кузатиб, фьючерслардан тенг ҳуқуқли тарзда чиқиб кетишга уриниши мумкин — шу сабабли ҳам шартномаларнинг барча йўналишларида нархларнинг кескин тушиши кузатилди. Масалан, Brent шартномасининг нархи август учун 14 фоизга тушган ва баррель учун 27,2 долларга баҳоланмоқда.
Urals нефтининг нархи эса фақат жисмоний бозорда харидор ва сотувчи ўртасидаги реал шартномаларда ўзгармоқда.
Нефть нархлари қачон энг паст нуқтага етади?Нефтнинг барча маркаларининг нархи турли мамлакатлардаги карантин чекловлари туфайли пастга қулашда давом этади, жумладан, Францияда ҳам ОПЕК+ келишуви имзолангани ва унинг май ойидан кучга киришига қарамай ушбу шартноманинг самара беришига ишонч йўқ, дейди «БКС Премьер» катта таҳлилчиси Сергей Суверов.
«Нефть бозорида хом ашёга талаб йўқ, ‘қора олтин’ни сақлайдиган жой ҳам қолмаган», — деган у.
Нефть бозоридаги глобал беқарорлик катта эҳтимол билан яна ҳам ёмонлашади, дея прогноз қилган Полишук. Унинг сўзларига кўра, нефть сақлаш жойларининг сиғими қарийб тўлиб қолган ва май ойида яна нарх қулаши кузатилиши мумкин.
«Лукойл» вице-президенти Леонид Федун нефтнинг муайян нархларида тушиш кузатилиши ҳақида апрель бошида прогноз қилган ва бунинг сабабини коронавирус пандемияси ҳамда бозорда хом ашёга талаб йўқлиги билан изоҳлаганди.
Апрель бошида Bank of America нефть бозоридаги талаб суткасига 30-40 миллион баррелга қулашини тахмин қилганди. 15 апрелда Халқаро энергетика агентлиги яна бир прогнозни эълон қилди: нефтга бўлган талаб апрелда суткасига 29 миллион баррелга, майда эса яна 26 миллион баррелга камаяди, яъни бир ярим ой ичида ишлаб чиқарилаётган нефтнинг қарийб ярми дунёга керак бўлмай қолади.
Россия президентининг матбуот котиби Дмитрий Песков бунга «апокалиптик воқеа» сифатида муносабатда бўлмаслик ва ушбу ҳодисага бозор шароитида учраши мумкин бўлган кам сонли вазиятлардан бири сифатида қарашни тавсия қилган.
«ОПЕК+ келишувига кўра, нефть ишлаб чиқаришдаги қисқартиришлар жаҳон бозоридаги ‘қора олтин’нинг нархи ўсишига туртки бера олмайди, котировкалар карантин чекловлари олиб ташланиб, дунё давлатларининг иқтисодиёти оёққа тура бошлаганидан кейингина ўз ҳолига қайтиши мумкин», — дея вазиятга баҳо берган Полишук.
Изоҳ (0)