Линчёпинг университетининг биотиббиёт ва клиник тадқиқотлар бўлимининг бош шифокори ва профессори Йонни Людвигссон Швециянинг коронавирусга қарши стратегияси самаралироқ эканлигини айтди. Унинг бу борадаги фикрлари Швециянинг Dagens Nyheter нашрида эълон қилинган.
Унинг фикрича, Швециянинг коронавируга қарши стратегиясида касаллик одамларда тезроқ тарқалиши кўзда тутилган. Бироқ дастлабки ҳисоб-китобларга кўра, келажакда шведлар стратегияси аксарият давлатлар каби мамлакатни бутунлай ёпгандан кўра кўпроқ одамларнинг ҳаётини сақлаб қолиши мумкин.
Европа моделидан вируснинг жамиятда тарқалишини секинлаштиришга ёрдам бериши кутилган эди. Аммо профессорнинг сўзларига кўра, эпидемия Швеция билан бир вақтда бошланган мамлакатларда ҳар миллион одамга қанча вафот этганлар тўғри келишини таққосланганда, бундай йўл тутиш натижалари жуда кам эканлигини кўрсатмоқда.
Испанияда аҳолининг ҳар миллион нафарига тўғри келадиган ўлим ҳолатлар сони 363 тани, Италияда 322, Францияда 212, Нидерландияда 154, Буюк Британияда 145, Швецияда 88 ва Данияда 46 тани ташкил этади.
«Вирус тарқалиши қанчалик секин бўлса, оммавий иммунитет шаклланиши жараёни шунчалик узоқ вақт олади. Эпидемиянинг янги тўлқини пайдо бўлиши хавфи мавжуд. Агар бу чекловлар олиб ташланганидан кейин рўй берса (бутун мамлакат аҳолисини қачонгача изоляцияда сақлаб, уйларидан чиқмай ўтиришни тақиқлаш мумкинлиги номаълум), касаллик тарқалиши яна янгидан авж олиши мумкин. Ўлимлар сони яна кўпаяди, касалхоналардаги реанимация жойларига эҳтиёж ортади», — дея ўз стратегиясини изоҳлаган Людвигссон.
Унинг айтишича, бутун жамият ҳаётининг узоқ вақт тўхтаб қолиши иқтисодиётдаги кучли таназзулга ва оммавий ишсизликка, бу эса ўз навбатида, аҳоли саломатлигининг ёмонлашиши, руҳий касалликлар, юрак-қон томир касалликлари, саратон ва ҳоказолар туфайли ўлим ҳолатларининг кўпайишига олиб келади.
Швед моделида эса вирус тезроқ тарқалади. Соғлиқни сақлаш тизими ва интенсив терапия бўлимига юк дастлаб ортади, аммо кейин тенглашиб, аста-секинлик билан пасаяди. Агар касалланиш хавфи юқори бўлганлар изоляция қилинмаса, ўлим ҳолатлари ҳам дастлаб кўп бўлади.
Олимнинг таъкидлашича, Швецияда ҳозир ўлим даражаси юқори, лекин ўтган йилнинг худди шу даврига нисбатан унча катта эмас.
«Буларнинг барчаси шуни кўрсатадики, аскарият кексалар бевосита коронавирус туфайли эмас, балки касаллик пайтида кўпроқ вафот этмоқда. Афсуски, ОАВлар тасвирлаётган «оммавий ўлим» фуқароларни қўрқитиб, карахт қилиб қўяди», — дейди швециялик шифокор.
«Жамиятнинг муҳим вазифаси — имкон қадар кўпроқ одамлар ҳаётини сақлаб қолиш, деган ғоядан келиб чиқса, яқин йилларда қайси модел кўпроқ одамлар ҳаётини сақлаб қолиши, ундан ҳам муҳими — уларнинг қай бири уларнинг умрини узоқроқ сақлаб қолиши қизиқ», — дейди Людвигссон.
Олимнинг таъкидлашича, статистика билан бир қаторда, у мавжуд билимларга асосланиб қуйидаги жиҳатлар бўйича ҳисоб-китобларни амалга оширди: ҳар хил ёш гуруҳларида COVID-19 билан касалланиш ва ўлим даражаси, вируснинг тарқалиши, оммавий иммунитетнинг шаклланишига оид прогнозлар ва ўтган инқирозлар (масалан, 2008—2009 йиллардаги жаҳон инқирози) давомида тўпланган тажриба асосида иқтисодий инқирознинг фуқаролар ҳаёти ва соғлиғига таъсири.
«Ҳисоб-китоблар шуни кўрсатадики, Швеция моделига амал қилганга нисбатан Европа моделга мувофиқ жамиятни тўхтатиш катта эҳтимол билан яқин йилларда ўлим ҳолатларининг ортишига олиб келади. Ва бунда ҳали узоқ муддатли психосоциал таъсирларнинг ҳаёт сифатига салбий таъсирини ва жамиятни тўхтатишнинг соф иқтисодий оқибатларини ҳисобга олмадик», — деб таъкидлаган у.
Унинг айтишича, оммавий иммунитетни шакллантириш керак ва буни дастлаб ёшларда амалга ошириш лозим. Акс ҳолда эпидемия аҳолининг катта қисмини эмлаш амалга ошириш имконияти пайдо бўлгунга қадар давом этади — бунга бир ёки икки йил талаб этилиши мумкин.
«Биз, 70 дан ошганлар эса касалланиш хавфи борасида қандай ўйлашимиздан қатъи назар, соғлиқни сақлаш тизимини ортиқча юклантирмаслик учун изоляцияга кўникишимиз керак. Касалликка чалиниш хавфи камроқ бўлган одамлар одатий ҳаёт тарзига қанчалик тез қайтиб, корхоналарни банкротликдан, жамиятни эса оммавий ишсизликдан сақлаб қолишни бошласа, шунча яхши», — дейилади мақола якунида.
Жонс Ҳопкинс маълумотларига кўра, 17 апрелга келиб Швецияда коронавирусга чалинганлар сони 12 540 кишига етган, 1 400 киши вафот этган.
Эслатиб ўтамиз, Беларусда ҳам кенг қамровли карантин чоралари жорий қилинмаган. Мамлакат чегаралари очиқ, давлат ва хусусий компаниялар иш фаолиятини давом эттирмоқда. Мамлакатда футбол чемпионати давом этмоқда.
Изоҳ (0)