Ёнғинлар тўхтади, тожвирус эпидемияси бошланди. Сулаймоний ўлди, Ҳайсам ибн Тариқ яшади. Январь нималар билан эсда қолди?

2020 йилнинг январь ойи ҳам ниҳоясига етди. Бу галги январь дунё миқёсида муҳим воқеа-ҳодисаларга тўла бўлди. Келинг, ўтган ойда юз берган энг муҳим воқеаларни яна бир бор ёдга олайлик.

Бир неча ойдан буён давом этган Австралиядаги ўрмон ёнғинлари январь ойи бошида ҳам давом этди. Ёнғин натижасида бир неча юз миллион ҳайвон қирилиб кетди.

1 январь. Хорватия Европа Иттифоқи маслаҳат кенгаши раислигини қабул қилиб олди. У Финляндия ўрнида иттифоқни бошқаради.

Янги йилнинг илк куни Ироқда кенг кўламли намойишлар билан ёдда қолди. Ироқликлар Бағдоддаги АҚШ элчихонаси олдида норозилик намойишлари ўтказди. Намойишчилар кўздан ёш оқизувчи газ ёрдамида тарқатиб юборилди. АҚШ Ироқдаги Эронга тарафдор милиция базаларига ҳаводан уюштирган ҳужумлари намойишларнинг бош сабаби эди.

3 январь. АҚШ ҳарбийлари Ироқда ўтказган махсус амалиёт натижасида эронлик генерал, мамлакатнинг иккинчи даражали энг қудратли кишиси Қосим Сулаймоний ўлдирилди. Бу ҳарбий-сиёсий инқироз келтириб чиқарди.

5 январь. Хорватияда президент сайловининг иккинчи тури ўтказилди. Худди шу куни Ўзбекистонда парламент сайловининг иккинчи тури ўтказилди. Биринчи турда етарли овоз тўплай олмаган депутатлар иккинчи турда омадини яна бир бор синовдан ўтказди.

7 январь. Эронда Қосим Сулаймонийнинг дафн маросими бўлиб ўтди. Маросимда қатнашиш учун жуда катта оломон йиғилди. Бу, ўз навбатида, тартибсизликлар келтириб чиқарди. Тиқилинч натижасида элликка яқин киши ҳалок бўлди, 100 дан ортиқ киши жароҳатланди.

8 январь. Эрон ҳарбий ҳаво кучлари АҚШнинг Ироқдаги Арбил ҳамда ал-Асад ҳарбий базаларига қарата ракета зарбалари йўллади. Ракета ҳужуми натижасида, сўнгги маълумотларга кўра, 64 киши жароҳатланган.

Шу куни Украина авиациясига тегишли Boeing самолёти Эрон ракета зарбалари натижасида уриб туширилди. Самолёт бортида бўлган 176 нафар кишининг барчаси ҳалок бўлган. Самолёт Имом Ҳумайний аэропортидан ҳавога кўтарилган пайтда уриб туширилган. Эрон томони ушбу ҳодиса тасодифий хатолик туфайли юз берганини тан олган. Улар самолётни душман нишони деб ўйлаб хатога йўл қўйган. Самолёт бортида асосан Эрон ва Канада фуқаролари бўлган.

10 январь. Уммон султони Қобус ибн Саид вафот этди. Унинг ўрнига тахтга Ҳайсам ибн Тариқ ўтирди.

15 январь. Россия бош вазири Дмитрий Медведев бошчилигидаги ҳукумат кутилмаганда истеъфо берди. Солиқ қўмитаси раиси Михаил Мишустин янги ҳукуматни шакллантирди ва бош вазир этиб тайинланди. Медведев эса Хавфсизлик кенгаши раиси этиб тайинланди. Президент Владимир Путиннинг бажарилган ишлар юзасидан ҳукуматдан қониқмагани истеъфонинг бош сабаби қилиб кўрсатилди.

23 январь. Хитойда тарқалган янги тожвирус сабабли касаллик ўчоғи бўлмиш Ухань провинцияси ташқи дунёдан узиб қўйилди ҳамда умумий карантин остига олинди.

Шунингдек, Хуанганг ва Ежу шаҳарлари ҳам карантин остига олинди. Бугунги кунда касаллик бутун мамлакат бўйлаб кенг ёйилди. Касаллик туфайли вафот этганлар сони 300 дан ошди. Шунингдек, дунёнинг бир қатор давлатларида, жумладан, Германия, Россия, Франция, БАА, АҚШ каби давлатларда ҳам касалланган кишилар аниқланган.

24 январь. Туркия шарқида кучли зилзила юз берди. Фожиа натижасида 41 киши ҳалок бўлди. Президент Эрдўғон марҳумларнинг дафн маросимларида иштирок этиш учун воқеа жойига етиб келди.

Ойнинг охири шов-шувли хабарлар билан ёдда қолди. Жумладан, 29 январь куни АҚШ президенти Дональд Трамп Фаластин – Исроил қарама-қаршилигига ечим сифатида «аср келишуви»ни тақдим этди. Келишув бир томонлама тузилган бўлиб, у тенг шартлар асосида тузилмаган. Келишув кўпроқ Исроил манфаатларини кўзлаб тузилган. Жумладан, Қуддус Исроил пойтахти сифатида қолиши, Исроил босиб олган Фаластин ҳудудлари Исроил қўл остида қолиши, Иордан водийси Исроил суверенитетига ўтиши, Исроил давлати тузилган пайтда уйидан ҳайдаб чиқарилган қочқинларга уйларига қайтишга рухсат этилмаслиги каби таҳқирли шартлар асосида тузилган. Маҳмуд Аббос келишувни «аср тарсакиси» дея таърифлади.

30 январь. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти тожвирус туфайли халқаро фавқулодда ҳолат эълон қилди.

31 январь. Буюк Британия Европа Иттифоқини тарк этди. Бу ҳақда Буюк Британия бош вазири Борис Жонсон 31 январь тунида эълон қилди. Буюк Британия Европа Иттифоқини тарк этган илк мамлакат сифатида тарихга кирди. У иттифоққа 1973 йил аъзо бўлган ва бу 1975 йилги референдум натижасида тасдиқланган эди.

Шунингдек, бу ойда спортга оид бир қатор воқеалар юз берди. 9–22 январь кунлари Швейцариянинг Лозанна шаҳрида ёшлар ўртасидаги қишки олимпиада ўйинлари бўлиб ўтди. 8–26 январь кунлари Таиландда 23 ёшгача бўлган футболчилар ўртасида навбатдаги Осиё чемпионати бўлиб ўтди. Унда Жанубий Корея терма жамоаси ғолибликни қўлга киритди. Ундан кейинги ўринлар Саудия Арабистони, Австралия ва Ўзбекистон терма жамоаларига насиб этди. Мусобақанинг аҳамияти шунда эдики, унда дастлабки учта ўринни қўлга киритган жамоалар шу йили Токиода бўлиб ўтадиган Олимпиада ўйинларида қатнашиш ҳуқуқини қўлга киритди. Ўзбекистон терма жамоаси эса ўз анъанасига содиқ қолган ҳолда охирги дақиқаларда бу имкониятдан қуруқ қолди.