Yong‘inlar to‘xtadi, tojvirus epidemiyasi boshlandi. Sulaymoniy o‘ldi, Haysam ibn Tariq yashadi. Yanvar nimalar bilan esda qoldi?

2020-yilning yanvar oyi ham nihoyasiga yetdi. Bu galgi yanvar dunyo miqyosida muhim voqea-hodisalarga to‘la bo‘ldi. Keling, o‘tgan oyda yuz bergan eng muhim voqealarni yana bir bor yodga olaylik.

Bir necha oydan buyon davom etgan Avstraliyadagi o‘rmon yong‘inlari yanvar oyi boshida ham davom etdi. Yong‘in natijasida bir necha yuz million hayvon qirilib ketdi.

1-yanvar. Xorvatiya Yevropa Ittifoqi maslahat kengashi raisligini qabul qilib oldi. U Finlyandiya o‘rnida ittifoqni boshqaradi.

Yangi yilning ilk kuni Iroqda keng ko‘lamli namoyishlar bilan yodda qoldi. Iroqliklar Bag‘doddagi AQSh elchixonasi oldida norozilik namoyishlari o‘tkazdi. Namoyishchilar ko‘zdan yosh oqizuvchi gaz yordamida tarqatib yuborildi. AQSh Iroqdagi Eronga tarafdor militsiya bazalariga havodan uyushtirgan hujumlari namoyishlarning bosh sababi edi.

3-yanvar. AQSh harbiylari Iroqda o‘tkazgan maxsus amaliyot natijasida eronlik general, mamlakatning ikkinchi darajali eng qudratli kishisi Qosim Sulaymoniy o‘ldirildi. Bu harbiy-siyosiy inqiroz keltirib chiqardi.

5-yanvar. Xorvatiyada prezident saylovining ikkinchi turi o‘tkazildi. Xuddi shu kuni O‘zbekistonda parlament saylovining ikkinchi turi o‘tkazildi. Birinchi turda yetarli ovoz to‘play olmagan deputatlar ikkinchi turda omadini yana bir bor sinovdan o‘tkazdi.

7-yanvar. Eronda Qosim Sulaymoniyning dafn marosimi bo‘lib o‘tdi. Marosimda qatnashish uchun juda katta olomon yig‘ildi. Bu, o‘z navbatida, tartibsizliklar keltirib chiqardi. Tiqilinch natijasida ellikka yaqin kishi halok bo‘ldi, 100 dan ortiq kishi jarohatlandi.

8-yanvar. Eron harbiy havo kuchlari AQShning Iroqdagi Arbil hamda al-Asad harbiy bazalariga qarata raketa zarbalari yo‘lladi. Raketa hujumi natijasida, so‘nggi ma’lumotlarga ko‘ra, 64 kishi jarohatlangan.

Shu kuni Ukraina aviatsiyasiga tegishli Boeing samolyoti Eron raketa zarbalari natijasida urib tushirildi. Samolyot bortida bo‘lgan 176 nafar kishining barchasi halok bo‘lgan. Samolyot Imom Humayniy aeroportidan havoga ko‘tarilgan paytda urib tushirilgan. Eron tomoni ushbu hodisa tasodifiy xatolik tufayli yuz berganini tan olgan. Ular samolyotni dushman nishoni deb o‘ylab xatoga yo‘l qo‘ygan. Samolyot bortida asosan Eron va Kanada fuqarolari bo‘lgan.

10-yanvar. Ummon sultoni Qobus ibn Said vafot etdi. Uning o‘rniga taxtga Haysam ibn Tariq o‘tirdi.

15-yanvar. Rossiya bosh vaziri Dmitriy Medvedev boshchiligidagi hukumat kutilmaganda iste’fo berdi. Soliq qo‘mitasi raisi Mixail Mishustin yangi hukumatni shakllantirdi va bosh vazir etib tayinlandi. Medvedev esa Xavfsizlik kengashi raisi etib tayinlandi. Prezident Vladimir Putinning bajarilgan ishlar yuzasidan hukumatdan qoniqmagani iste’foning bosh sababi qilib ko‘rsatildi.

23-yanvar. Xitoyda tarqalgan yangi tojvirus sababli kasallik o‘chog‘i bo‘lmish Uxan provinsiyasi tashqi dunyodan uzib qo‘yildi hamda umumiy karantin ostiga olindi.

Shuningdek, Xuangang va Yeju shaharlari ham karantin ostiga olindi. Bugungi kunda kasallik butun mamlakat bo‘ylab keng yoyildi. Kasallik tufayli vafot etganlar soni 300 dan oshdi. Shuningdek, dunyoning bir qator davlatlarida, jumladan, Germaniya, Rossiya, Fransiya, BAA, AQSh kabi davlatlarda ham kasallangan kishilar aniqlangan.

24-yanvar. Turkiya sharqida kuchli zilzila yuz berdi. Fojia natijasida 41 kishi halok bo‘ldi. Prezident Erdo‘g‘on marhumlarning dafn marosimlarida ishtirok etish uchun voqea joyiga yetib keldi.

Oyning oxiri shov-shuvli xabarlar bilan yodda qoldi. Jumladan, 29-yanvar kuni AQSh prezidenti Donald Tramp Falastin – Isroil qarama-qarshiligiga yechim sifatida “asr kelishuvi”ni taqdim etdi. Kelishuv bir tomonlama tuzilgan bo‘lib, u teng shartlar asosida tuzilmagan. Kelishuv ko‘proq Isroil manfaatlarini ko‘zlab tuzilgan. Jumladan, Quddus Isroil poytaxti sifatida qolishi, Isroil bosib olgan Falastin hududlari Isroil qo‘l ostida qolishi, Iordan vodiysi Isroil suverenitetiga o‘tishi, Isroil davlati tuzilgan paytda uyidan haydab chiqarilgan qochqinlarga uylariga qaytishga ruxsat etilmasligi kabi tahqirli shartlar asosida tuzilgan. Mahmud Abbos kelishuvni “asr tarsakisi” deya ta’rifladi.

30-yanvar. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti tojvirus tufayli xalqaro favqulodda holat e’lon qildi.

31-yanvar. Buyuk Britaniya Yevropa Ittifoqini tark etdi. Bu haqda Buyuk Britaniya bosh vaziri Boris Jonson 31-yanvar tunida e’lon qildi. Buyuk Britaniya Yevropa Ittifoqini tark etgan ilk mamlakat sifatida tarixga kirdi. U ittifoqqa 1973-yil a’zo bo‘lgan va bu 1975-yilgi referendum natijasida tasdiqlangan edi.

Shuningdek, bu oyda sportga oid bir qator voqealar yuz berdi. 9–22-yanvar kunlari Shveysariyaning Lozanna shahrida yoshlar o‘rtasidagi qishki olimpiada o‘yinlari bo‘lib o‘tdi. 8–26-yanvar kunlari Tailandda 23 yoshgacha bo‘lgan futbolchilar o‘rtasida navbatdagi Osiyo chempionati bo‘lib o‘tdi. Unda Janubiy Koreya terma jamoasi g‘oliblikni qo‘lga kiritdi. Undan keyingi o‘rinlar Saudiya Arabistoni, Avstraliya va O‘zbekiston terma jamoalariga nasib etdi. Musobaqaning ahamiyati shunda ediki, unda dastlabki uchta o‘rinni qo‘lga kiritgan jamoalar shu yili Tokioda bo‘lib o‘tadigan Olimpiada o‘yinlarida qatnashish huquqini qo‘lga kiritdi. O‘zbekiston terma jamoasi esa o‘z an’anasiga sodiq qolgan holda oxirgi daqiqalarda bu imkoniyatdan quruq qoldi.