Россия президенти Владимир Путин мамлакат парламентига йўллаган мурожаатномасида амалдаги конституцияга ўзгартишлар киритишни таклиф қилди. Айни вақтда Россия давлат раҳбари янги конституция қабул қилинишини хоҳламаётганини билдирди. Бироқ амалдаги конституция сақлаб қолинадиган бўлса, Путин илгари сурган таклифлардан бирини ҳаётга ҳеч қанақасига татбиқ этиб бўлмайди, деб ёзади Meduza.
Владимир Путин халқаро ҳуқуқ Россия қонунлари устидан тўлиқ устуворликка эга бўлмаслигини Конституцияда мустаҳкамлаб қўйишни таклиф қилди.
Путин буни қандай тушунтирди?
«Дарҳақиқат, мамлакат асосий қонунига бизнинг ҳуқуқий маконимизда Россия конституцияси устуворлигини тўғридан-тўғри кафолатлайдиган айрим ўзгартишларни киритиш вақти келди, деб ҳисоблайман.
Бу нимани англатади? Бевосита қуйидагиларни англатади: халқаро қонунчилик ва келишувлар талаблари, шунингдек, халқаро органларнинг қарорлари Россия ҳудудида фақат инсон ва фуқаро ҳуқуқ ва эркинликлари чекловини келтириб чиқармаса, бизнинг конституциямизга зид келмаса амал қилиши мумкин».
Россия конституциясидан иқтибос:
Халқаро ҳуқуқнинг умум эътироф этилган принцип ва нормалари ва Россия Федерациясининг халқаро шартномалари унинг ҳуқуқий тизими таркибий қисми саналади. Агар Россия Федерациясининг халқаро шартномасида қонунда кўзда тутилганидан бошқа қоидалар белгиланган бўлса, у ҳолда халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.
Муаммо шундаки, 15-модда Россия конституциясининг биринчи — «Конституциявий тузум асослари» бобига киради. Конституциянинг 135-моддаси эса биринчи, иккинчи ва тўққизинчи бобларга тузатишлар киритишни тўғридан-тўғри тақиқлайди. Ушбу боблар талабларини ўзгартириш учун амалдаги конституцияга тузатишлар киритиш эмас, балки янги конституцияни қабул қилиш керак. Яъни, Путиннинг ўзи тўғридан-тўғри қарши чиққан ишни қилиш керак.
Путиннинг таклифлари охир-оқибат янги конституция қабул қилиниши билан якунланишини эса у томондан тилга олинган умумхалқ овоз бериши жараёни ҳам тасдиқлаши мумкин. Гап шундаки, конституцияга тузатишлар федерал конституциявий қонунлар билан киритилади, умумхалқ овоз бериши эса фақат янги асосий қонунни қабул қилиш учунгина зарур.
Шу ўринда Путиннинг мурожаатномасидан иқтибос:
«Шу билан бирга, таклиф қилинаётган янгиликлар сиёсий тизимнинг сезиларли ўзгаришига, ижро этувчи, қонун чиқарувчи, суд ҳокимиятларининг фаолиятига таъсир қилгани боис, Россия конституциясига киритиш таклиф қилинаётган барча тузатишлар тўплами бўйича мамлакат фуқаролари ўртасида умумхалқ овоз беришини ўтказиш ва якуний қарорни унинг натижаларидан келиб чиқиб қабул қилиш керак, деб ҳисоблайман».
Демак, овоз бериш конституциядан ташқари жараён сифатида (масалан, интернетдаги сўровнома каби) ўтказилиши мумкин. Бундай ҳолатда тузатишлар конституцияга тузатиш киритиш тўғрисидаги қонун билан киритилади, биринчи бобни ўзгартириш тақиқи эса қандайдир «ифлос йўл» билан айланиб ўтилади: масалан, амалдаги бошқа бобларнинг бирортасига халқаро ҳуқуқ устуворлиги чекланиши ҳақида аниқлик киритувчи қўшимча қўшилади ёки бутунлай янги бир боб ёзилиши мумкин.
Путин Россия парламентига мурожаатномасида яна нималар деганди?
Изоҳ (0)