Тожикистон парламенти кумуш қазиб олиш ишларини хитойлик инвесторларга топширилишига рухсат берди. Хитойнинг «Кашн Синьюи Дади Майнинг Инвестмент» компанияси 7 йил муддатга давлат солиқларидан ҳам озод қилинди.
Хитой компаниясига берилган «Якчилва» кумуш кони Мурғоб тумани ҳудудида, Помир тоғларида денгиз сатҳидан 4500 метр баландликда жойлашган. Бу жой мамлакатнинг энг баланд нуқтаси ҳисобланади.
Инвестор қазилмани ўзлаштириш учун 385 миллион сомони (тахминан 40 миллион АҚШ доллари) пул сарфлаб, чиқиндилар сақлаш жойини қуриши, электрўтказгич линиялари учун шароит яратиши ва бошқа керакли чора-тадбирларни амалга ошириши лозим. Шунингдек, инвестор зиммасига дастлабки уч йилда конда иш ўринларининг 60 фоиз қисми маҳаллий аҳоли вакиллари билан тўлдирилади ва кейинчалик бу кўрсаткич 80 фоизгача ўсади. Ишчилар малакасини ошириш учун эса йилига 500 минг сомони (51 минг АҚШ доллари) ажратилиши лозим, — дейди Тожикистон Давлат инвестиция қўмитаси раиси Фарруҳ Ҳамролизода.
Тожикистон қуйи палатаси спикери Шукуржон Зухуров ушбу қарорни қабул қилишдан аввал Тожикистон ушбу келишувдан қандай манфаат олиши ҳақида савол берган, Ҳамролизоданинг таъкидлашича бунда давлат асосан солиқ тушумларидан даромад олиши мумкин.
Аммо келишувга кўра, Хитой компанияси етти йил муддатга солиқлардан озод қилинган. Хусусан, техника ва ускуналарни олиб кириш учун тўловлар бекор қилинган. Лекин компанияга маҳаллий аҳолини ишга ёллаш ва уларга иш жараёнини ўргатиш вазифаси юкланган.
Компания вакилининг сўзларига кўра, геологик разведка ҳамда қазилмани синов тариқасида кавлаб олиш ишлари бошланган ва бир йилда 40 тонна кумуш кавлаб олиш режалаштирилган. Ўрганилган кумуш захираси 113 тоннани ташкил қилади.
Тожикистон геология бош бошқармаси берган маълумотларга кўра, «Якчилва» қазилма конидаги кумуш захираси 205 тоннани ташкил қилади.
Тожикистон парламенти йиғилишида «Кашн Синьюи Дади Майнинг Инвестмент» вакили Юан Ин Ху ҳам қатнашган ва компания тоғларда ишлаш тажрибасига эга экани ва конда ишлаган ишчиларга ўртача 2600 сомони (260 АҚШ доллари) тўланишини билдирди. Аммо парламент депутати Абдулҳаким Ғаффоров ишчиларнинг маоши камлигини қайд этмоқда. Унинг сўзларига кўра, Хитой компанияси денгиз сатҳидан 4500 метр баландликда ишлаётганларга Тожикистон қонунларига мувофиқ тоғли ҳудудда ишлагани учун қўшимча коэффициэнт тўлаши лозим.
Инвестиция қўмитаси раиси Фарруҳ Ҳамролизода парламент йиғилишидан сўнг Хитой компаниясининг Тожикистонда алоҳида корхона қурмаслигини маълум қилди. Кондан қазиб олинган руда Хитойга жўнатилади ва ундан металл ажратиб олинади.
Иқтисодиёт фанлари доктори Хожимуҳаммад Умаровнинг фикрича, коннинг Хитой компаниясига бундай шартлар асосида топширилиши Тожикистонга фойда келтирмайди. Олимнинг айтишича, рангли ва қимматбаҳо металлар ҳукумат кўмагида маҳаллий компаниялар томонидан қазиб олиниши ва бойликлар мамлакатда қолиши лозим. Айниқса, олтин ва кумуш давлат фондларини тўлдириши керак. Бу давлат кредит ва инвестиция олишида муҳим жиҳат ҳисобланади.
«Якчилва» Помир тоғидаги кумуш мавжуд бўлган ягона кон эмас. Умаров Хитой компаниялари бошқа конлар назоратини ҳам қўлга олиши мумкинлигидан хавотири мавжудлигини билдирди.
Август охирида Тожикистон Хитой компаниясига Сўғд вилоятининг Айний туманидаги олтин конини топширган. Тожикистонда олтиннинг 80 фоизи Хитой—тожик компаниялари ҳамкорлигида қазиб олинмоқда.
Изоҳ (0)