20 август куни Тошкентда Ўзбекистон Республикаси ва Атом энергияси бўйича халқаро агентлик (МАГАТЭ) ўртасида ҳамкорлик муносабатлари ўрнатилганининг 25 йиллигига бағишланган тантанали тадбирлар бўлиб ўтди. Бу ҳақда Энергетика вазирлиги матбуот хизмати хабар беради.
Тошкент шаҳридаги Турин политехника университетида ташкил этилган тадбирда бош директор ўринбосари — МАГАТЭ ядро энергияси Департаменти раҳбари Михаил Чудаков иштирок этди.
Ушбу тадбир натижасида мутахассислар ва МИФИ талабалари Атом энергияси бўйича халқаро агентлик раҳбарияти билан мулоқотда бўлиш ва ўзларини қизиқтирган саволларга жавоб олиш имконига эга бўлди.
Учрашувда таъкидланганидек, Ўзбекистон ва МАГАТЭ ҳамкорлиги ҳозирги вақтда мамлакат атомдан тинч мақсадда фойдаланувчи давлатлар сафига қўшилгандан кейин янада жадаллик билан ривожланиб бормоқда.
М.Чудаковнинг айтишича, МАГАТЭ Ўзбекистон билан ўзининг бой тажрибаси хусусида ўртоқлашишга ҳамда мамлакатнинг атом энергиясидан тинч мақсадда фойдаланиш борасида ядро инфраструктурасини яратишга қаратилган саъй-ҳаракатларини қўллаб-қувватлашга тайёрдир.
Мамлакатдаги биринчи атом электр станцияси қурилиши лойиҳаси бошланишидаёқ МАГАТЭнинг ядро энергеяси Департаменти мутахассислари икки марта Ўзбекистонга ташриф буюриб, республиканинг манфаатдор вазирлик ва идоралари ходимлари иштирокида АЭС лойиҳасини амалга оширишга доир семинарлар ўтказган эди.
Ўзбекистон Республикаси 1994 йилдан бошлаб Атом энергияси бўйича халқаро агентлик (МАГАТЭ) аъзоси ҳисобланади.
Ўша йили Ўзбекистон Республикаси ва Атом энергияси бўйича халқаро агентлик ўртасидаги Ядровий қуролни тарқатмаслик билан боғлиқ бўлган кафолатларни қўллаш тўғрисида шартнома имзоланди.
1998 йилда эса Ўзбекистон ва МАГАТЭ ўртасида Ўзбекистон Республикаси Ядровий материални жисман ҳимоя қилиш тўғрисидаги Конвенсияга қўшилиши муносабати билан қўшимча протокол имзоланди.
МАГАТЭ билан ҳамкорлик техник ёрдам доирасида лойиҳаларни фаол амалга оширишда намоён бўлмоқда, хусусан, республикадаги онкологик марказларнинг радиацион хавфсизлигини ошириш, юқори технологияли илмий тиббий асбоб-ускуналар сотиб олиш ва радиациявий тиббиёт бўйича ўқитиш, Миллий университетнинг ядро физикаси лабораторияларида янги усуллар бўйича машғулотлар ўтказиш якунланди. Ўзбекистон миллий университети ва Самарқанд давлат университети, Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг Ядро физикаси институтининг ягона тадқиқот ядровий реакторини модернизация қилиш ва унинг хавфсизлигини таъминлаш, сарфланган юқори бойитилган ядро ёқилғисини келиб чиққан мамлакатга (Россия Федерациясига) олиб чиқиш, «Фотон» АЖ, «Ўзелтехсаноат» уюшмаси илмий-тадқиқот ядровий реакторининг барча майдончаларини бўшатиш ва ҳоказолар.
Умуман олганда, МАГАТЭ соҳага кадрлар тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишга сезиларли тарзда ёрдам кўрсатмоқда. Жумладан, «Ўзатом» агентлиги ходимлари ва лойиҳага алоқадор мутасадди вазирлик, идоралар ходимлари МАГАТЭнинг Венадаги қароргоҳида, шунингдек, АҚШ, Россия, Руминия ва Чехияда малака ошириш мақсадида ташкил этилган ўқув семинарлари, тренингларда иштирок этди. Семинарлар ва тренинглар АЭС қурилиши учун майдонча танлаш, ядро қонунчилиги, объектни жисман ҳимоялаш, кадрлар тайёрлаш ва бошқа қатор йўналишларга бағишланди.
Ўзбекистон ядро соҳасида технология ва тажрибаларни, илғор ғояларни жорий этишни МАГАТЭ билан техник ҳамкорликнинг муҳим воситаси деб билади. Агентликнинг бошқа кўплаб аъзо-давлатлари сингари Ўзбекистон учун техник ҳамкорлик бу ядро соҳаси бўйича билим ва технологияларни қатор соҳаларга жорий этишдан иборатдир.
Халқаро атом энергияси дастурининг ҳолати тўғрисида дунё ҳамжамиятига очиқликни таъминлаш мақсадида МАГАТЭ 2020 йилда Ўзбекистон Республикасида ядровий инфратузилмани (ИНИР) ҳар томонлама кўриб чиқиш бўйича миссия ўтказилишини тасдиқлади.
Шунингдек, ушбу миссияга тайёргарлик кўриш ва 2019 йил октябрь ойида республиканинг ўзини ўзи баҳолашини ўрганиш учун тегишли семинар ўтказиш кўзда тутилган.
Ҳозирги вақтда Ўзбекистоннинг ядровий энергия дастури ривожланиш ҳолатини мустақил баҳолаш амалга оширилмоқда ва яқин келажакда ушбу ўзини ўзи баҳолаш натижалари тўғрисидаги ҳисобот расмий равишда МАГАТЭга юборилади.
Бугунги кунда, 2020—2021 йилларда Ўзбекистонда биринчи атом электр станциясини қуриш лойиҳаси доирасида кадрлар салоҳиятини ошириш ва ядровий инфратузилмани яратиш бўйича МАГАТЭ билан техник ҳамкорлик дастури ишлаб чиқилган.
Унда 2020—2021 йилларда ўзбекистонлик мутахассисларнинг хорижий мамлакатларда АЭС қурилиши лойиҳаси билан боғлиқ ўқув семинарларда иштирок этишини таъминлаш, МАГАТЭ ва Ўзбекистондаги бир қатор етакчи мутахассислар иштирокида ўқув семинарлари ўтказиш, шунингдек, МАГАТЭ миссиясини ўтказиш каби тадбирлар қамраб олинган.
Изоҳ (0)