Ҳафта хабарлари гарчи контрастларга бой бўлса-да, умидбахш ва кўтаринки оҳангдаги янгиликлар кўпчиликни ташкил қилади. Дайжестимизни бошладик.
31 июль куни Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев Беларусь давлатига борди. Беларусь бош вазири томонидан кутиб олинган Мирзиёев Минскдаги Ғалаба монументига гулчамбар қўйди. Сўнг икки президент ўтган йили Шавкат Мирзиёев совға қилган ўймакор шийпончада норасмий суҳбат қурди.
1 август куни эса Минскдаги Мустақиллик саройида икки президент асосий масалаларни, хусусан, учинчи мамлакатлар бозорларини ўзлаштириш мақсадида кооперацияни кучайтириш ҳамда Беларусь тажрибасини ҳисобга олиб Евросиё иқтисодий иттифоқи ҳамкорлиги истиқболларини муҳокама қилди.
Евроосиё иттифоқига аъзолик масаласи яқиндан бери кун тартибига чиқиб, муҳокама объектига айланганини айтиб ўтиш лозим.
* * *
Риштонда амалга оширилаётган «буз-буз»лар ва мажбурий меҳнат мамлакатнинг энг юқори доирасигача етиб борди. 29 июлда ЎзАда чоп этилган «Риштонда уйи бузилишга тушган ҳар бир оилага кўмак берилмоқда» номли мақолада 27—28 июль кунлари Фарғона вилоятининг қатор туманларида йўлларни кенгайтириш, объектлар қуриш ва ободонлаштириш ишларини ўтказиш учун «Азот» АЖ, «Фарғона нефтни қайта ишлаш заводи», «Фарғона иссиқлик энерго маркази» МЧЖнинг 4500 нафар ходимини жалб этиш орқали ҳашар ўтказилгани ёзилган. Шунингдек, вилоят ҳокими Шуҳрат Ғаниевнинг велосипедда юриб ишларни кўздан кечираётгани ҳам чоп этилди.
Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги бу хилдаги тадбирлар меҳнат қонунчилигини тўғридан тўғри бузиш ва оммавий равишда меҳнатга мажбурлаш ҳисобланишини эълон қилди. Демократия ва инсон ҳуқуқлари институти раҳбари Сайёра Хўжаева уйлари «снос»га тушган, аммо пулини ололмаган риштонликларни ҳимоялаб, «...Риштон туманидан келган хабарга қараганда, компенсациялар тўлиқ берилди деган маълумот, ёлғон эканлиги маълум бўлди! Кимни Фарғона вилояти ҳокими алдаяпти? Велосипедда юриб, популизм билан шуғулланиш ўрнига, аҳолининг пулини тўлиқ бермайдими?» деб ёзди.
Ўзбекистон Республикаси Халқ қабулхонасининг ёзишича, риштонлик 535 киши жамоатчилик асосида иш билан таъминланди, улар ўз уйини янгидан қурмоқда. Барчаси «мард ва танти халқнинг ўз ихтиёри билан бажариляпти».
* * *
Қарийб икки йилдан бери танқидларга нишон бўлиб ва монополликда айбланиб келаётган Avtotest юридик шахслар ҳайдовчиларини тайёрлаш фаолиятини тўхтатадиган бўлди. Компания сайтидаги баёнотида Avtotest’чиларнинг асосий мақсади пул ишлаш бўлмагани, улар бирор марта даромад олмагани, даромадлари фақат ривожланишга сарфлангани ва энг асосий мақсади йўлларда тартиб сақлаш орқали одамлар ўлимини камайтириш экани ёзилган. Шундай қилиб, энди Avtotest юридик шахслар ҳайдовчисини қайта тайёрламайди, фақат ҳайдовчиликка ўқитади ва қўлланмалар яратади.
Бу хабарни кўпчилик хурсанд қабул қилди. Аммо хурсандчилик узоққа чўзилгани йўқ. Чунки юридик шахслар ҳайдовчиларининг малака ошириш мажбурияти сақланиб қолган. Хўш, Avtotest бўлмаса, қаерда малака оширишади? ИИВнинг ёзишича, энди бу иш билан мудофаага кўмаклашувчи «Ватанпарвар» ташкилоти шуғулланади.
* * *
Ўзбек афкор оммаси томонидан истеҳзо ва норозилик билан қабул қилинган навбатдаги янгилик хотин-қизларнинг жиноятга мойил 23 тоифага ажратилиши ҳақида бўлди. Бу тоифалаш муаллифлари Тошкент шаҳар ички ишлар бош бошқармаси ҳамда Хотин-қизлар қўмитаси деб ёзилган. Рўйхатда илгари судланганлардан тортиб, кам таъминланган, рўйхатсиз яшаётган, тиланчилик қилаётган, вояга етмаган, ишсиз, эътиборга муҳтож хотин-қизларгача саналган. Дарҳол ижтимоий тармоқ фаоллари ва сайтлар қаттиқ эътироз беришлари ортидан Демократия ва инсон ҳуқуқлари институти «Аёлларнинг 23 тоифаси рўйхати» бўйича ички ишлар вазири ва Тошкент шаҳар ҳокимига мурожаат йўллади. Унда вазир билан ҳокимга ўринсиз ва инсон ҳуқуқларига зид тоифалашга оид бешта савол берилган.
Хотин-қизлар қўмитаси раисаси Элмира Боситхонова бу рўйхат тузилишига алоқасиз эканини таъкидлаб, унинг номига йўлланаётган ҳақоратларни тўхтатишни сўради. Тошкент ҳокимлиги хотин-қизлар қўмитаси раиси ушбу рўйхат туфайли бош вазир ўринбосари Элмира Боситхоновадан узр сўради. Кўп ўтмай ИИБ ҳам нотўғри ишини англаб кечирим сўради.
«Дарё» «Раис бува» билан биргаликда мазкур рўйхатни ҳажв остига олди.
* * *
Ҳукумат 15 августдан бошлаб ёқилғи, электр энергияси ва табиий газ истеъмоли учун нарх ва тарифларни ошираётганини эълон қилди. Шундай қилиб, Аи-80 маркали автомобиль бензинининг литри 4500 сўм (4000 сўм эди);
дизель ёқилғиси 5400 сўм (4800 сўм эди); ЭКО дизель ёқилғиси 5700 сўм (4900 сўм эди) бўлади.
Аи-91 маркали бензин нархи эркинлаштирилади. Биржадан олган фирма ўзи хоҳлаган нархда сотаверади.
Эндиликда ҳисоблагич бўлганда аҳолига сотиладиган бир кубометр табиий газнинг нархи 380 сўмни ташкил этади (ҳозир — 320 сўм, +18,7 фоиз). Ҳисоблагич бўлмаганда, пишириш ва сув иситиш учун ишлатилган газ нархи 660 сўм бўлади (ҳозир — 553 сўм, +19,3 фоиз), иситиш тизими учун эса — 380 сўм (ҳозирда — 320 сўм, +18,7 фоиз).
Аҳоли учун бериладиган суюлтирилган газнинг килограмми 1120 га ошади (ҳозир 950 сўм). Турар-жой истеъмолчилари учун 1 кВт/соат электр энергияси 250 сўмдан 295 сўмга ошади. Бошқа категориядаги истеъмолчилар учун эса тариф қиймати 450 сўм.
* * *
Ўтаётган ҳафтада блогерлар фаоллигини намойиш этувчи ҳолат кузатилди, уларни шахсан президент тилга олгани илҳомлантирди.
2 август куни таниқли блогер, «Troll.uz» лойиҳаси асосчиси Умид Ғафуров Ўзбекистон халқи, ҳоким ва вазирларга видеомурожаат йўллаб, Бухорода бюджет ташкилотлари ходимлари Ҳазрати Имом қабристонидаги ободонлаштириш, қурилиш ва таъмирлаш ишларига жалб этилаётганини маълум қилди. Мажбурий меҳнатга чақирилганлар орасида унинг онаси ҳам бор. Шундан сўнг Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги ҳолат юзасидан текширув бошлади. Хабар ОАВда эълон қилингач, масъуллар азалий усулни қўллаб, унинг онасини ҳокимликка чақирган ва хабарларга қарши матнни имзолашни сўраган. Бухоро вилояти ҳокимлиги Умид Ғафуровнинг чиқишини олди-қочди гаплар, деб атаб, далил-исбот сўрашга тушди.
Кўп сонли блогерлар Умид Ғафуров томондалигини кўрсатиб, қўллаб-қувватловчи постлар ёзди.
Шу куни президент Шавкат Мирзиёев кичик бизнес ва тадбиркорликни ривожлантириш бўйича амалга оширилаётган ишлар таҳлилига бағишланган видеоселекторида ҳокимларни қаттиқ уялтирди. «Қош қўяман деб кўз чиқардиларинг, бутун дунёга шарманда қилдиларинг. Қўлингдан келмаса нима қиласан бузиб? Бузишдан олдин ўзингни каллангни буз», деди давлат раҳбари. Хоразм, Қашқадарё ва Фарғона вилоятлари ҳокимларининг бу борадаги ишларини «хиёнат» деб баҳолади. «Керак бўлса, бутун блогерларнинг ҳаммасини йиғсин улар. Йиғсин, блогерларга ўзлари ҳисобот берсин», деб талаб қилди президент.
Президентнинг ушбу сўзлари ижтимоий тармоқларда ҳақиқий портлаш эффектини келтириб чиқарди. Кўплаб мемлар, ҳазиллар, шунингдек, жиддий фикрлар ижтимоий тармоқларнинг ўзбек сегментини тўлдириб юборди.
«Дарё» ушбу фикрлар ҳамда мемларнинг бир қисмини тўплади. Жамланма билан қуйида танишишингиз мумкин:
* * *
Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев 2019 йилнинг 2 августида тарихий қарорни имзолаб, «Жаслиқ» қамоқхонасини ёпишга қарор қилди. «Жаслиқ» қамоғи кўп йиллар давомида Ўзбекистон шаънига нохуш муносабатларга сабаб бўлаётган ва халқаро ташкилотлар уни ёпишни сўраётган эди.
Human Rights Watch (HRW) халқаро ҳуқуқни ҳимоя қилиш ташкилоти вакили Стив Свердлов «Жаслиқ» ёпилишини «фантастик янгилик» деб атаб, «...Ўзбекистоннинг зўравонлик билан уйғун дунёга донғи кетган айрим ишлари айнан ‘Жаслиқ’ билан боғлиқдир. Қамоқхонани ёпиш тўғрисидаги қарорини эълон қилар экан, президент жуда катта сиёсий жасорат намойиш этди...», деди. АҚШнинг Ўзбекистондаги собиқ элчиси Памела Спратлен «...бу воқеа ўтмиш билан ришталарни узиш учун ўта кучли ва зарур ишора бўлади. Янги Ўзбекистонга ‘Жаслиқ’қа ўхшаш масканлар керак эмас...», дея муносабат билдирди.
«Дарё» янгиликларини кузатиб боринг. Ўзбекистон ва дунё хабарларидан энг биринчи хабардор бўлинг.
Изоҳ (0)