Тошкент ҳокими Жаҳонгир Ортиқхўжаев 27 апрель куни шаҳар ҳокимлиги биносида инвестор Муҳаммадбобур Хўжаев ва унинг шериги, хусусий қурувчи Азиз Зокиров билан мулоқот ўтказди. Унда ҳокимилик вакиллари ҳамда журналистлар иштирок этди.
Дастлаб ҳоким Инсон ҳуқуқлари бўйича Ўзбекистон Миллий маркази раҳбари Акмал Саидов томонидан юборилган хатни ўқиб эшиттирди. Унда Муҳаммадбобур Хўжаевга тегишли Риштон кўчасидаги 106-уйнинг бузилиши натижасида 600 киши ишсиз қолиб, тадбиркор 1,35 миллион доллар зарар кўргани таъкидланган ва ОАВда тарқалаётган хабарларни қонуний ва адолатли кўриб чиқиш сўралган.
Тадбиркор Муҳаммадбобур Хўжаев журналистлар ва йиғилганларни кўриб ҳайрон қолганини билдирди. Шаҳар ҳокими эса ҳукуматдан ҳам, одамлардан ҳам яширадиган иши йўқлиги ва тадбиркорларни ҳам яширадиган нарсаси бўлмаса, мулоқотни давом эттириш лозимлигини таъкидлади. Айни ватқда, ҳоким Ортиқхўжаев дастлаб тадбиркорларни тинглашни, кейин ўз фикрларини билдиришини таклиф қилди.
Муҳаммадбобур Хўжаев Мирзо Улуғбек туманида шаҳар милиция бўлимини қуриб бергани, бош вазир Абдулла Ариповнинг оғзаки топшириғи билан унинг оғир шароитдаги аҳоли учун қурган уч қаватли 106-уйи бузиб ташланлагини айтиб ўтди. Унинг таъкидлашича, сўнгги вақтларда ҳокимлик унга қарши «катта куч» ташламоқда.
«Фарқ шундаки, одамлар биздан уй сотиб олди, чунки бу уйларнинг нархлари барчани қониқтирган. Биз харидорлардан интервью олдик, улар мамнун. Бироқ оммавий ахборот воситалари, ҳокимлик одамлари бориб, менга ва қурувчиларга қарши ёмон нарсаларни айтишлари учун махсус одамлар билан суҳбатлашмоқда», — деди Хўжаев.
Ҳокимнинг буларнинг ортида ким турган ва ким босим ўтказган деган саволига, Муҳаммадбобур Хўжаев рўйхатни албатта бериши, бироқ ҳозир бунга тайёр эмаслигини, ҳокимликка можаро истаб эмас, муроса учун келганини таъкидлади.
«Бизнинг уйларда камчиликлар бор, уйларимиз мукаммал ёки муҳташам деб айта олмайман... Квадратураси кичик бўлиши мумкин, ошхонаси балки кичикдир... Баъзи уйлар тор қурилган, айримлари мукаммал, ҳеч қандай камчиликларсиз қурилган», — деди Муҳаммадбобур Хўжаев.
Инвестор ҳокимлик билан келишиш ва масалани узил-кесил ҳал этиш истагида эканлигини билдирди. Унга кўра, муаммолар юзасидан турли халқаро ҳамжамиятга чиқишига сабаб шу кунгача на ҳокимлик, на прокуратура унга ёрдам беришни таклиф қилмаган. Нима сабабдан ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларига мурожаат қилмаганига: «Мен мурожаат қилмадим, чунки улар қандай ишлашини, умуман бу тизим қандайлиги биламан», — дея жавоб берди.
Жаҳонгир Ортиқхўжаев инвестор аввалроқ етказилган зарар 1,35 миллон доллар эмас, балки 600 минг долларни ташкил этгани ҳақида гапирганини эслатди ва у нималардан иборат эканини сўради. «Қурилиш материаллари, ишчилар ойлиги, шаҳар милиция бўлими қурилиши харажатлари ҳамда (Риштон кўчасидаги) бинонинг бузилиши», — дея жавоб берди тадбиркор. Унинг шериги Азиз Зокиров 600 минг долларни Муҳаммадбобур Хўжаев киритгани, яна 200 минг доллар гаров сифатида Real House компаниясидан олинганини маълум қилди. Ҳокимнинг айтишича, кам таъминланганлар учун уйлар сотиб олиш сўровига Real House компанияси ҳам ёрдам беришга рози бўлган эди.
Муҳаммадбобур Хўжаевнинг айтишича, шаҳар милиция бўлимини қуриш бўйича Мирзо Улуғбек тумани хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари уюшмасининг собиқ раиси Элшон Азизов туман ҳокими номидан келиб, босим ўтказган. Акс ҳолда уйларни бузишга судга даъво киритилишини айтган.
«Биз: ўйлаб кўришга вақт беринг, дедик. Бизга вақт йўқлигини айтишди. Биз суҳбатлашиб олгунча уйларни бузиш тўғрисидаги даъво келди. Биз шаҳар милиция бўлимини қуриб берамиз, нима бўлганда ҳам маҳалламиз учун-ку, дедик. Шундан сўнг барча даъволар йўқ бўлди. Мен бунинг фантастик равишда ишлашидан ҳайрон қолдим», — деди у.
Ҳоким Риштон кўчасидаги қарийб қуриб битказилган уч қаватли 106-уйни қурилишда ёнғин хавфсизлиги меъёрлари жавоб бермаслиги, эскиз лойиҳа билан амалда қурилган уй бир-бирига мос келмаслигини кўрсатиб ўтди. Тадбирокор объектни қуришда лойиҳага ўзгартишлар киритилгани, уйнинг бузилишини шаҳар милиция бўлими ходимлари қаршилиги туфайли тўхтата олмаганини айтди.
Уй бузилишидаги барча муаммоларни ва моддий зарарларни қоплашни зиммасига олишга ҳоким Муҳаммадбобур Хўжаевдан тайёрлигини сўради, тадбиркор эса айрим камчиликлар борлигини тан олди. Жаҳонгир Ортиқхўжаев уйларнинг қурилиш-техник экспертизаси, уларнинг хавфсизлик стандартларига жавоб беришини баҳолаш учун халқаро экспертизани жалб қилишни таклиф этди. Бунга тадбиркор аввалига рози бўлди, лекин уй суд қарорисиз бузилганидан кейин жавобгарликни ўз бўйнига олмаслигини билдирди.
Тадбиркор томонидан кўп қаватли уйларни қуришда Давлат архитектура-қурилиш назорати инспекцияси рухсатномаси, топографик харитага ер участкасини жойлаштириш режаси, келишилган ва тасдиқланган бош режа лойиҳаси, уй қурилиши бўйича ишчи лойиҳа, экспертиза ва бошқа хатолар борлигини Тошкент ҳокимининг архитектура, капитал қурилиш ва коммуникацияларни ривожлантириш масалалари бўйича биринчи ўринбосари Даврон Ҳидоятов айтиб ўтди. Муҳаммадбобур Хўжаев эса якка тартибдаги қурилишга бундай уйларни қуришга санаб ўтилган талаблар мос келмаслигини айтди.
Жаҳонгир Ортиқхўжаевнинг айтишича, дастлаб ҳоким бўлган вақтда оғир шароитларда яшаётган 100 нафардан зиёд етимларга Akfa ва Artel компаниялари кўмагида Муҳаммадбобур Хўжаевнинг ҳамкорлари — Азиз ва Равшан Зокировдан уй сотиб олган. Чунки ҳокимлик ҳисобида 2 миллиард сўм маблағ бўлган, холос.
Artel ва Akfa ходимлари Рамзиддин Қўчқоров ва Баҳодир Ҳакимовнинг сўзларига кўра, компаниялар 4,8 миллирад сўмга Авайхон ва Қанот кўчаларидаги уч қаватли уйлардан 37 та квартира сотиб олган. Шартномаларни расмийлаштиришда тўланган 4,8 миллиард сўм ўрнига ҳужжатда 200 миллион сўм кўрсатилган. Чорсу бозорида 4,8 миллиард сўм «қора бозор»дан қарийб 500 минг долларга айирбошланган. Лекин шартномаларда квартиралар ҳажмидан келиб чиқиб 2, 3, 4 миллион сўм кўрсатилган.
Рамзиддин Қўчқоров ва Баҳодир Ҳакимов шартномадаги қоидабузарликлар тўғрисида била туриб, тегишли органларга маълум қилмаганликларини тан олди. Бунга жавобан қурувчи Азиз Зокиров камроқ пул кўрсатиш ташаббуси компаниялар томонидан илгари сурилганини қўшимча қилди.
Жаҳонгир Ортиқхўжаев маблағларни касса аппаратидан қандай айлантириб ўтилганини сўралганда, қурувчи якка тартибдаги тадбиркор сифатида рўйхатдан ўтгани учун касса аппарати йўқлигини маълум қилди.
Ҳокимнинг сўровига кўра, залга йиғилганлар орасидаги бир эркак 25 минг долларга Муҳаммадбобур Хўжаев қурган уйлардан уч хонали квартира сотиб олганини, бироқ ҳужжатда 3 миллион сўм кўрсатилганини айтди (мулоқотдан сўнг тадбиркорлигини айтди, лекин ўзини таништириш ва интервью беришни истамади). Тадбиркорларнинг фикрича, ҳокимлик бу одамни атайин жўнатган.
Тошкент ҳокимининг иқтисодиёт ва тадбиркорлик масалалари бўйича биринчи ўринбосари Шерзод Ҳожизодаев ҳам ўз фикрини билдирди: «600 киши ишлаши учун расмий компания рўйхатга олиниши керак. Биз буни ҳали текширамиз. Агар шундай фарқ бўладиган бўлса, 400 минг долларни 100 миллион сўм сифатида кўрсатаяпсиз, сиз шахсий уй сифатида сотган тақдирингизда ҳам, декларацияда бутунлай бошқа маблағ чиқиши керак эди. Бунинг ичига киришга бизнинг ҳаққимиз йўқ албатта, лекин сиз тўлашингиз керак бўлган солиқлар бир неча миллиард чиқиши керак».
Жаҳонгир Ортиқхўжаев 720 уйни сотишдан тахминан 22,5 миллиард сўмлик солиқ тўланиши кераклигини ва солиқ тўловчи, қонунни севувчи тадбиркорларни ҳурмат қилишини қўшимча қилди. Турар жойнинг реал нархи 32 минг долларга баҳоланган, бироқ шартномада 3 миллион сўм кўрсатилгани ҳақида ҳокимлик ҳуқуқшуноси Алексей Хен ҳам ўз фикрини билдирди. Ҳолатга жавобан Муҳаммадбобур Хўжаев ўз ҳуқуқшуноси ва бухгалтерлари билан келмаганини айтиб, алоҳида учрашишни таклиф қилди.
«Биз тадбиркормиз, деб айтасиз. Тадбиркор солиқ тўлаши керакми? Тадбиркор кўчмас мулк бозорида қонуний фаолият олиб бориши учун юридик шахс сифатида рўйхатдан ўтиши керакми?», — деб сўради ҳоким. Муҳаммадбобур Хўжаев у шахсий инвестор сифатида ишлаши ва ўз шерикларига нақд шаклдаги пулларни таклиф этишини меҳнат шартномаси хусусий шаклда тузилганини маълум қилди. Азиз Зокиров эса 720 та квартирани сотиш ҳуқуқига эгалигини, чунки улар хусусий мулк эканини таъкидлади.
Жаҳонгир Ортиқхўжаев инвестор Хўжаевнинг интернетда сўнгги чиқишларига унга зарар етказмаслик учунгина изоҳ бермаганини, лекин бу ҳокимликни истаганича бўҳтон қилиш мумкинлигини англатмаслигини таъкидлади.
«Мен бу ерга сиздан кўмак олиш учун келдим. Ёш тадбиркор қандайдир камчиликларга йўл қўйиши мумкин, бироқ у кейинчалик тўғри қуриши учун ёрдам керак. Жаҳон ҳамжамияти олдида сизни ёки ҳокимликни шарманда қилиш мақсадим йўқ. Шунчаки мени қўллаб-қувватлашлари, тушунишлари ва ёрдам беришларини истайман. Мен бу ерга уришиш учун келмадим», — дея жавоб берди Муҳаммадбобур Хўжаев.
Азиз Зокиров хатоларни тўғрилашга ваъда берди ва айрим камчиликларга йўл қўйилганини тан олди.
Бир ярим соатлик мулоқотдан сўнг ҳоким ва тадбиркорлар ўртасида яна бир соатча суҳбат бўлиб ўтди. Ушбу юзма-юз суҳбатнинг айрим тафсилотлари ҳақида инвестор Муҳаммадбобур Хўжаев «Kun.uz» нашрига берган интервьюсида айтиб ўтди.
«Ўша куни Жаҳонгир Обидович билан юзма-юз суҳбатлашганимдан сўнг, фикрларим мутлақо ўзгарди. Яхши инсон эканлар, мен нотўғри фикрда юрган эканман. Ўша куни менга ўз хатоларимни кўрсатиб, бизнесимга алоқадор тегишли маслаҳатларини берди. Ичида кибри йўқ яхши инсон эканлар. Кўчада жуда кўп тадбиркорлар билан суҳбатда бўлганман. Ҳам катта тадбиркор, ҳам шаҳар ҳокими бўлиб оддий фуқарога вақт ажратганлари мени ҳайрон қолдирди», — деди инвестор. Хўжаев кейинги ойлар давомида турли нашрларда масалани чуқур ўрганмасдан билдирган фикрларидан афсусдалиги ва бунинг учун ҳаммадан узр сўрашини айтиб ўтди.
Жаҳонгир Ортиқхўжаевнинг қурилиш бўйича халқаро экспертларни олиб келиб, қурилган уйларнинг сифатини текширтириш бўйича таклифга муносабатини ҳам айтиб ўтди: «Бу масаладан кўрқаётганим йўқ. Баъзи биноларда камчиликлар бўлган. Бу масалада мижозлар билан қонунан келишиб олдик. Мен Аллоҳдан бошқасидан қўрқмайман. Камера қаршисида ўйнайдиган актёр ҳам эмасман. Хатоларимни тўғрилайман. Ҳоким ҳақида тарқалган кўп миш-мишлар ёлғон бўлиб чиқмоқда. Бу шахсий фикрим. Мана, ёрдам бермоқда. Бошқа инсонлардан ҳам ўз ёрдамини аямаса керак».
Куни кеча эса Давлат солиқ қўмитаси солиқ қонунчилигини бузгани учун тадбиркор Муҳаммадбобур Хўжаев ва қурувчи Азиз Зокировнинг фаолиятини ўрганишни бошлагани маълум бўлди.
Изоҳ (0)