Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги (ЎзА) сайтида журналист Суҳроб Аввалбоевнинг «‘Олой’ — булғатувчи экан. Бозорнинг номини ўзгартириш таклиф қилинмоқда» номли мақоласи эълон қилинди. Унда таъкидланишича, бозорнинг ҳозирги номи «халқимиз ва тилимизни таҳқирлаш», «ўзбек тилининг бойлиги ва жозибадорлигига нисбатан беписандлик»дир.
Журналист Аввалбоевнинг ёзишича, Алишер Навоийнинг асарларида учрайдиган «олой» сўзи асли туркий сўз бўлиб, «булғатувчи» деган маънони англатади. «Халқимиз нутқида учрайдиган май олой (яъни май юққан) ва чеҳра олой (яъни қаллоб) каби иборалар бунга исбот бўла олади. Энди бир ўйлаб кўринг, пойтахтимиздаги нуфузли бозорни наҳотки шундай ном билан аташ мумкин бўлса?», — деб ёзади муаллиф.
Бозор тарихини ўрганиш жараёнида журналист бозор сайтида шундай маълумотга дуч келган: «1930 йилларда Тошкентнинг Қашқар маҳалласида асосан рус миллатига мансуб аҳоли яшаган бўлиб, улар уйда етиштирилган алоэ тувак кўчатларини олиб чиқиб, бўш майдонда савдо қилган. Аста-секин майдонда савдо қилувчилар сони кўпайиб кетган. Маҳаллий бошқарув органлар томонидан шу ерга бозор қуриш тўғрисида қарор чиқарилиб, номи ‘Олой бозори’ деб аталган».
«Кўриб турганингиздек, ‘алоэ’ ва ‘олой’ сўзлари ёзилиш жиҳатидан ҳам, ўқилиш жиҳатидан бир-бирига асло ўхшамайди. Лекини бор. Бу халқимиз ва тилимизни таҳқирлаш эмасми? Ўзбек тилининг бойлиги ва жозибадорлигига нисбатан беписандлик эмасми?.. Агар ёшлар «олой» сўзининг қандай маъно англатишини билишмаса, бозор ҳақидаги умумий тушунча билан кифояланиб юраверишади... Бунга чек қўйиш вақти келмадимикин? Аллақачон келган! Шу боис, Тошкент шаҳридаги машҳур гузар номини ўзгартиришни таклиф қиламан. Ўзбек тилининг мафтункорлигини инобатга олиб, ‘олойъни нозу-неъматлар, емак-ичмаклар маъносини билдирувчи ‘Олў’ сўзига ёки ўтмишда бу ерда гуллар савдоси амалга оширилгани сабабли ‘Гуллар бозориъга айлантириш ўринли бўларди, назаримда», — деб ёзади журналист Аввалбоев.Кўп ўтмай ЎзА сайтида бошқа бир журналист — Шарофиддин Тўлагановнинг «Бозорни тинч қўяйлик, дунёқарашни ўзгартирайлик» сарлавҳали мақоласи чиқди. Унда таъкидланишича, Олой бозорининг номи алоэ ўсимлиги билан эмас, балки ўз вақтида Қурбонжон додхоҳ бошчилик қилган Олой вилояти (ҳозирги Қирғизистон ҳудуди) билан боғлиқ.
«Шундай экан, ‘Олой бозориъни тинч қўйиш керак. Чунки ном ўзгаргани билан халқ тилида ‘Олой бозориълигича қолаверади. Халқ онгига сингиб кетган номларни битта таклиф билан ўзгартириб бўлмаслигини ёддан чиқариш керак эмас», — деб ёзади журналист Тўлаганов.
Изоҳ (0)