Ўзбекистонда Токио—2020 мусобасига тиббий тайёргарликлар қандай кетмоқда? Профессор Абдушукур Содиқов жавоб берди

Миллий олимпия қўмитаси Токио—2020 Олимпиадасига тиббий йўналишда қандай тайёргарлик олиб бораётганлигини билиш мақсадида қўмита қошида ташкил этилган Республика спорт тиббиёти илмий-амалий марказ раҳбари, тиббиёт фанлари доктори, профессор Абдушукур Содиқов билан суҳбат уюштирди.

Ўзбекистонда спорт тиббиётининг ривожланиши ҳақида

Ўзбекистонда спорт соҳасига эътиборнинг кучайиши спорт тиббиёти йўналишига ҳам ўзининг ижобий таъсирини кўрсата бошлади. Жумладан, Тошкентда Марказий Осиёда ягона бўлган Республика спорт тиббиёти илмий-амалий маркази иш бошлади. Марказ барча диагностика, лаборатория ва реабилитация учун керакли бўлган тиббий асбоб-ускуналар билан жиҳозланган. Бу спорт тиббиётининг жадал ривожланишида жуда катта аҳамиятга эга десак муболаға бўлмайди.

Миллий Олимпия қўмитаси, Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирликлари ҳамда Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг «Спортчиларнинг диагностика ва функсионал ҳолатини яхшилаш ҳамда саломатлик ҳолатини даврий баҳолаш бўйича стандартлари» тўғрисида қарори имзоланди. Шунингдек, МОҚнинг буйруғига биноан, тиббий кўрикларни ўтказишни тартибга солиш учун регламент ишлаб чиқилди.

Миллий Олимпия қўмитасининг 2018 йил 20 июндаги буйруғига асосан марказнинг ишчи гуруҳ аъзолари Тошкент шаҳри, Фарғона ва Андижон вилоятларидаги спорт муассасаларида спорт шифокорининг фаолияти, спортчиларига яратилган шарт-шароитлар, уларга кўрсатилаётган тиббий ёрдам, спорт шифокори тиббиёт хонасининиг жиҳозланиши, зарур бўлган тиббий ускуналар ва дори-дармонлар билан таъминланганлиги ўрганилди, уларга тегишли тавсиялар берилди.

Терма жамоа аъзоларининг тиббий кўрикдан ўтиш жараёни тўғрисида

Бугунги кунга келиб, терма жамоа аъзоларининг тиббий кўрикдан ўтиш жараёнлари режа асосида олиб борилмоқда. Бунда марказимиз тор мутахассислари ва бутун жамоамизнинг юқори малакали, маъсулиятли ёндашуви алоҳида эътиборга сазовор. Чунончи, сўнги йилларда ўзбек спортида эришаётган катта ютуқлар негизида нафақат спортчи ва мураббийлар, балки Республика спорт тиббиёти илмий-амалий марказ ходимларининг ҳам ўзига яраша ўрни бор. Бугунги кунда ҳар бир спорт федерация ва ассоциациясига марказнинг малакали мутахассисларидан иборат координаторлар бириктирилган. Шу билан бирга, психология ва диетология-нутрициология йўналишлари бўйича ишчи гурухлар тузилиб, улар томонидан спортчиларни психологик тайёргарлиги ва рационал овқатланиш учун кунлик, ҳафталик менюлар қайта кўриб чиқилмоқда. Спортчиларнинг машғулот даврида функсионал ҳолатини ўрганиш мақсадида «мобил лаборатория» ташкил этилиб, спорт базаларида ўқув-машғулот йиғинлари олиб бораётган спортчиларнинг функсионал ҳолати кузатиб борилмоқда.

Спортчиларнинг тиббий кўрик якунлари ҳақида хулоса

Мазкур тиббий кўрик якунларига кўра, хулосам ижобий, албатта. Патологик ҳолат аниқланган, жароҳат ёки текширувлар хулосасига кўра тикланиш етарли даражада бўлмаган спортчилар учун стационар даволаниш учун барча шароитлар яратилган. Спортчида юқоридаги ҳолатларнинг бири аниқланган куннинг ўзидаёқ даволаш чора тадбирларини бошлаш ва спортчининг энг қисқа муддатларда машғулотга соғлом қайтишини йўлга қўйиш уларга янада дадиллик бағишлайди деб ўйлайман. Салбий томонлар ҳақида гапирадиган бўлсам, айрим федерациялардаги мутассади ва мураббийларнинг ишга совуққонлик билан ёндашиши сабаб, спортчиларни марказга кечиктириб олиб келиниши ҳолатлари ҳам учрамоқда.

Халқаро ҳамкорлик, ходимлар малакасини ошириш

Ходимлар малакасини ошириш – бу, янги ютуқлар меъзонидир. Албатта, бунда фақатгина эришилган ютуқлар муҳокамаси эмас, балки халкаро ҳамкорликнинг ўрни каттадир. 2018 йилда марказимиз мутахассислари, Корея Республикаси, Япония, Россия ва Туркия каби давлатларда ўз малакаларини оширишди. Шу йили Россия спорт тиббиёти ҳамда беморлар ва ногиронлар реабилитацияси ассоциацияси, Япониянинг «Тhe Japan Uzbekistan Silk Foundation» ташкилоти билан Ўзбекистон спорт тиббиёти ва реабилитацияси Миллий ассоциацияси ўртасида ҳамкорлик меморандуми имзоланди. 2018 йилнинг 5—8 декабрь кунлари Москва шаҳрида ўтказилган «Спорт Мед—2018» халқаро илмий-амалий анжуманида марказимиз мутахассислари ҳам иштирок этди. Чунки, ушбу йўналишда етакчи ҳисобланган давлатлар малакаси ва тажрибасини ўрганиб, уни Ўзбекистонда кўриб чиқиш, ўз устида ишлаш, янгиликларни йўлга қўйиш спорт тиббиёти тараққиётини янада тезлаштиришига ишончим комил.

Антидопинг бўйича спорт федерациялари ва ассоциациялари шифокорлари билан ишлаш тизими ҳақида

Марказ илмий сектор ва илмий лаборатория ходимлари томонидан спортчиларга мумкин бўлган дори воситаларни рўйхати тузилди. Шунингдек, ҳар бир федерациядаги мураббий ва шифокорларга услубий қўлланма тарқатилади. Бундан ташқари Сумбула (Ferula Moschata), Трибулус (Tribulus terrestris), Мандрагора (Mandragora officinarum) ўсимликларидан биологик фаолликларга эга бўлган кимёвий моддалар экстракция қилиб олинди. Ҳозирда ушбу экстрактларнинг Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академиясининг Ўсимлик моддалари кимёси институтида клиниколди синовларини ўтказиш ишлари олиб борилмоқда.

Тиббий ускуналар масаласида

Миллий олимпия қўмитаси қошидаги Республика спорт тиббиёти илмий-амалий марказининг тиббий ускуналар билан таъминланганлиги юқори даражада десак муболаға бўлмайди. Марказда нафақат спортчилар учун муҳим бўлган текширувлар, балки аҳолига хизмат кўрсатиш бўйича ҳам барча қулайликлар яратилган.

2020 йилги Олимпиадага тиббий йўналишдаги тайёргарлик ҳақида

2017 йил 9 мартдаги «Ўзбекистон спортчиларини 2020 йил Токио шаҳри (Япония)да бўлиб ўтадиган XXXII ёзги Олимпия ва XVI Паралимпия ўйинларига тайёргалик кўриш тўғрисида»ги ПҚ-2821-сонли қарорнинг ижросини таъминлаш, Ўзбекистон Миллий олимпия қўмитасининг бу бўйича ишлаб чиққан стратегияси асосида ҳозирги кунда ҳар бир спортчига индивидуал ёндашилмокда, яъни «спортчи паспорти» яратилди. Унинг болаликдан то ҳозирга қадар ўтказган касалликлари, машғулотлар тартиби, эришилган ютуқлари ўрганиб чиқилмоқда. Бу ўз навбатида спортчи соғлиғи, ҳолати ҳақида тўлиқ маълумотга эга бўлиш имкониятини беради. Қолаверса, соғлиғи томонидан оқсаётган соҳага кўпроқ эътибор беришга, уни бартараф этишга ёрдам беради.

Келажакдаги режалар

Келажак учун режаларимиз улкан. Бу борада бир қатор лойиҳаларни ўйлаб қўйганмиз. Энг асосийларидан бири, илмий савияни кўтариш бўйича олдинга қадам ташлашдир.