25 январь куни Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги пресс-холлида «Солиқ сиёсатини такомиллаштириш концепцияси ва иқтисодий самарадорлик имкониятлари» мавзусида матбуот анжумани бўлиб ўтди, деб ёзади Spot.
Муҳокама қилинган масалалардан бири янги йилнинг дастлабки икки ҳафтасида ва баъзан бугунги кунда ҳам кузатилаётган етакчи супермаркетлардаги бўш токчалар бўлди.
Молия вазирлиги Ғазначилик бошлиғи — вазир ўринбосари Дилшод Султонов фикрича, импорт маҳсулотлари ҳам (супермаркет токчаларидан) ғойиб бўлди.
«Ўзбекистонда ишлаб чиқарилган маҳсулотларни четга суриб қўямиз — агар унинг дефицити ҚҚС билан боғлиқ бўлса, импорт қилинадиган товарлар божхона чегарасидан ўтиш даврида солиққа тортиладику. Агар товар нархида ҚҚС бўлган бўлса, унинг нархи тушиши керак эди. Мисол учун, мен 1 долларга кир ювиш кукунини импорт қилар эдим. ҚҚС тўлови амалга оширилгандан сўнг унинг қиймати 1,20 долларга кўтарилади. Устига ўзимнинг қўшимча 20 фоиз нархни қўяр ва бу миқдордан солиқнинг 5 фоизини тўлашим керак эди. Агар ушбу маҳсулотни чакана савдога топширсам, унинг қиймати 1,40 доллар бўлиши керак. Ҳисоб-китобларни кўриб чиқсангиз, шундай бўлиши керак», — дейди вазир ўринбосари.
Дилшод Султонов сўзларига кўра, бироқ импорт қилинган маҳсулотлар ҳам йўқолди. Бунинг сабаби, импорт йўқлиги. Унинг (товар) ҳужжати йўқ, шунинг учун товарлар сотувга киритилмаяпти.
Вазир ўринбосари шунингдек, маҳаллий етказиб берувчилар масаласига тўхталиб, «бу ерда ҳеч қандай муаммо йўқ», деб қайд этди:
«Агар сиз устама нархни кўриб чиқсангиз, қўрқиб кетасиз. Мен сут, пишлоқ, творог ишлаб чиқарувчилари ва реклама агентликлари билан суҳбатлашдим. Чет элликлар агар бу устама нархларни кўрса, миллионлаб инвестиция киритади. Савдоларда — 20 фоиз, ишлаб чиқарувчилар — 17 фоиз. Лекин инсоф сари барака бўлиши керак», — деди Султонов.
Унинг таъкидлашича, бозор бу нархларни кўтармоқда ва сутни 7 500—8 мингга сотиб оладиган одамлар ҳам бор. Бироқ, сутнинг асл баҳоси 2 700—3000 сўмни ташкил қилади.
«3 ва 8 минг орасида катта фарқ бор. Мен буни яхши ёки ёмон деб айтмаяпман. Бу ҳамма учун яхши бўлсин. Мен бу билан бирор тадбиркорни ёмон демайман. Агар талаб мавжуд бўлса, улар сутни 8 минг сўмга ҳам 20 минг сўмга ҳам сотади. Агар талаб йўқ бўлса, даромадни камайтириш керак», — дея қайд этди Султонов.
Шунингдек, у бир нечта корхоналарда ҳисоб-китобларни амалга оширганини айтиб ўтиб, «тўғри фойда бироз камаяди, лекин бу бозор иқтисодиётига келмоқда», дея таъкидлади.
«5 минг сўмлик маҳсулот ўз ўзидан 9 минг сўм бўлиб қолмайди. Айтмоқчиманки, 3 минглик сут 8 минг бўлиб қолмоқда, албатта, қадоқлаш, пастеризация бор. Бироқ бу билан нарх 2,5 баробарга ошиши мумкин эмас», — деди Молия вазири ўринбосари.
Буларнинг барчаси, унинг фикрича, тадбиркорлар бир йил ичида сотиб олган ускуна харажатини қоплашни хоҳлашида бўлиб, 100 минг долларга тенг, 10 йилгача хизмат қиладиган ускуна харажатини босқичма-босқич чиқариш мумкин.
Бу саволга аниқлик киритиш учун нашр korzinka.uz асосчиси Зафар Ҳошимовга изоҳ бериш юзасидан мурожаат қилди:
Зафар Ҳошимов, korzinka.uz супермаркетлари тармоғи асосчиси
Импорт қилинадиган ва маҳаллий маҳсулотлар учун ҳисоб-фактураларни қилиш талаби доимо бўлган, олдин ва ҳозирда ҳам долзарбдир.
Шунинг учун, етказиб беришдаги узилишларни ҳисоб-фактураларни ҳозирда тақдим этиш кераклиги, илгари бундай талаб бўлмаганлиги билан изоҳлаш нотўғри.
Чакана савдо қоидаларига кўра, ҳар қандай товарлар қабул қилинганда, улар импорт қилинадиган ёки маҳаллий ишлаб чиқарилган бўлишидан қатъи назар, доимо товарнинг батафсил тавсифи акс этган сертификат ва ҳисоб-фактуралар талаб қилинар эди.
Бундан ташқари, импорт қилинадиган товарларга нисбатан ҳар бир позицияга божхона декларациясининг нусхаси топширилар эди. Маҳсулотларни юрғизишни расмийлаштириш ва бошқариш бўйича Ўзбекистонда чакана савдо энг тартибга солинган бўлиб қолмоқда.
Ҳисоб-фактурадаги ҚҚС миқдори ушбу қоидаларда муҳим аҳамият касб этмайди. Талабларда ҳеч нарса ўзгармади.
Йил бошидан бери кузатилган етказиб беришдаги узилишлар билан боғлиқ масалани, етакчи чакана савдо тармоқларидан бирининг раҳбари сифатида ҳам маҳаллий, ҳам импорт қилинадиган маҳсулотларнинг қисқа муддат давомида бўлмаганини, товар етказиб берувчиларимизнинг катта қисми илгари ЙСТ тўловини амалга оширган савдо ва саноат корхоналари бўлганлигида деб изоҳлашим мумкин. ҚҚСга ўтиш жараёнида ҳар ким ўз харажатларини қайта ҳисоблаши, янги форматларни жорий қилган ҳолда ҳужжатларни қайта расмийлаштириши, бухгалтерия ҳисоби ва ҳисобни юритиш тизимини қайта ишлаши, янги ҚҚС талаблари билан шартномаларни янгилаш ва ҳ.к.ларни амалга ошириши керак бўлди.
Бу бироз вақт талаб этди, лекин ҳозир мамнуният билан айтишим мумкинки, маҳаллий ва импорт қилинадиган товарларга қайта тўлдирилган токчалар сўзларимнинг исботидир.
Чакана савдо тармоғи сифатида биз ўзимиз барча ассортиментларнинг 3 фоиздан кўп бўлмаган миқдорини импорт қиламиз. Бу товарларни етказиб беришда узилишлар бўлмади ва улар токчалардан ғойиб бўлмади.
Изоҳ (0)