«Маърифат» газетасининг электрон версиясида Халқ таълими вазири Шерзод Шерматов билан умумий ўрта таълим тизимини ислоҳ қилиш ва ривожлантириш масалалари ҳамда бу борада амалга оширилаётган янгиликлар ҳақида уюштирилган интервью эълон қилинди.
Вазир Ўзбекистонда инсон капиталини ривожлантириш, халқ таълими тизимини тубдан ислоҳ қилиш учун яна қандай ишларни амалга ошириш зарур деб ҳисоблаши ҳақида гапирди.
— Ривожланган мамлакатлар тажрибасига назар ташлайдиган бўлсак, таълим соҳасини такомиллаштириш иқтисодиётнинг ўсишига олиб келишига гувоҳ бўламиз. Албатта, бунда демографик дивиденд ҳам муҳим рол ўйнайди. ЮНИСЕФ халқаро ташкилоти директори ўз маърузасида демографик дивиденд ҳақида муҳим маълумотларни келтираркан, бу атама аҳолининг ишлаш лаёқати ошгани ҳисобига туғилишнинг бироз камайишини англатишини айтади. Масалан, Жанубий Кореяда 1960 йилларда бир аёлга 6 нафар бола тўғри келган бўлса, 1989 йилларда бу кўрсаткич 2 нафарни ташкил этган. Ўзбекистонда айни пайтда бир аёлга 2-2,6 бола тўғри келмоқда. Яъни, бугун биз эришган босқичга Жанубий Корея қарийб 30 йил аввал эришган. Агар ҳозир таълим соҳасига катта эътибор қарацак, 20—30 йилдан кейин биз ҳам қулай демографик дивидендга эришамиз. Демографиянинг муҳимлиги шундаки, у ҳар қандай иқтисодий сиёсатнинг асосий қисми саналади. Корея Республикаси демографик дивиденддан доим оқилона фойдалангани учун уларда ривожланиш суръати юқори. Аммо биз Кореяга етиб олишимиз учун жараённи босқичма-босқич амалга оширишимиз зарур.
Халқ таълими соҳасини ислоҳ этишда, биринчи навбатда, молиявий тизим шаффофлигини таъминлаш лозим. Мактабларга ажратиладиган пул миқдорини оширган ҳолда, сарфланишини расман назорат қилиш керак. Чунки ҳалигача мактабларда пулни тўғри йўналтириш механизми йўлга қўйилмаган.
Кўп ҳолларда мактаб харажатлари учун давлат томонидан ажратилган маблағлар директор ва бошқа раҳбарлар томонидан ўзлаштириб кетилган. Натижада мактаблар ривожлантирилмай қолган. Бу эса ота-оналарнинг давлат таълим муассасаларидан ҳафсаласи пир бўлиб, фарзандини хусусий мактабларга беришига сабаб бўлмоқда. Аслида, ота-оналарнинг фарзандининг яхши мактабда ўқишини исташи табиий ҳол. Лекин бу бир ҳудуд мактабларида коэффициентнинг бузилишига сабаб бўляпти. Айрим мактабларда болалар ниҳоятда кўп, айримларида эса етишмайди. Баъзи мактаблардаги синфхоналарда 50 нафарлаб ўқувчилар ўтириши шундан. Агар ҳамма мактаблар бирдек ривожлантирилиб, етарлича молиялаштирилса, бу муаммо бартараф этилади.
Таълим сифатини ошириш учун мамлакатимизда хусусий мактабларни кўпайтириш керак. Уларни қуриш учун бизда жой ҳам, тадбиркорлар ҳам етарли. Бироқ нима учундир ҳамма ўзини дўкон ёки тўйхона қуришга уряпти. Бунинг ўрнига тадбиркорлар битта бўлса ҳам хусусий мактаб қурса, юзлаб болаларнинг сифатли таълим олишига ҳисса қўшган бўлади.
Мактабларда замонавий технологиялардан фойдаланишни кучайтиришимиз лозим. Бугун давр — янгича. Аввалгидек ахборот технологияларини тушунмайман, деган гаплар кетмайди. Ҳозир ахборот оқими ниҳоятда юқори. Илғор педагог кундалик янгиликлардан бохабар бўлиб, замон билан ҳамнафас яшаши лозим. Шундагина у ўқувчиларига янада кўпроқ билим бера олади.
Мактабларда ахборот-коммуникация технологиялари ва интернет етишмаслиги сабабли бошқарув тизими яхши йўлга қўйилмаган. Ҳатто ўқувчилар сони ҳақида ҳам аниқ маълумотлар йўқ. Аввалроқ олий ўқув юртларида электрон таълим дастури ишга туширилганди. Ушбу тизим мактабларда ҳам йўлга қўйилса, уларнинг ҳолатини ҳам аниқ рақамларда кўриб бориш, ҳисоб-китобларни автоматлаштириш имконияти пайдо бўлади. Бунинг учун қишлоқ мактабларида ҳам интернет тармоғини яхшилаш, ундан фақат директор эмас, барча ўқувчиларнинг фойдаланишини йўлга қўйиш лозим. Шундагина кўзланган натижаларга эришилади.
Изоҳ (0)