Фото: Таум Саук гидроэлектростанцияси
АҚШнинг Миссури штатида жойлашган Таум Саук гидроэлектростанцияси ноодатий кўриниш ва тузилишга эга. Одатда гидроэлектростанциялар йирик дарёлар ва кўлларда қурилади. Мазкур ноодатий станция эса тепаликнинг ўртасида қурилган бўлиб, энг яқин сув манбасигача бўлган масофа бир неча километрни ташкил қилади. TravelAsk мазкур йирик сув иншоотининг қурилиш сабаби ва унинг иши ҳақида ҳикоя қилди.
Оригинал шаклдаги қурилма сув тўпловчи электростанциянинг иккита резервуаридан бири саналади. Анъанавий гидроэлектростанциялардан фарқли равишда бундай станциялар куннинг эрталабки ва кечки тиғиз вақтларида ишлайди.
Таум Саук станцияси иккита резервуарга эга. Энергия ҳажмининг максимал истеъмоли вақтида сув юқори резервуардан Қора дарё водийсида жойлашган пастки резервуарга жўнатилади. Сув оқими генератор турбинасини айлантиради, бу қисмда станциянинг иш принципи оддий электростанцияларникидан фарқ қилмайди. Энергия тизим истеъмоли пасаяган тунги соатларда ишлаб чиқарилган энергия йиғилади. Унинг ёрдамида сув қайтдан юқоридаги резервуарга қуйилади. Насослар иши туфайли юқоридаги сув ҳавзаси эрталаб яна сувга тўла ва ишга тайёр бўлади.
Гидроэлектростанцияларнинг резервуарлари мавжуд сув объектларида қурилади. Бироқ Таум Саук бу борада истисно бўлиб, унинг юқори резервуари ва унинг 30 метрли деворлари нолдан қурилган ва бу инсоният муҳандислигининг ижод намунаси ҳисобланади. Станциянинг қурилиши уч йил давом этган ва 1963 йилда якунлаган. Айни пайтда электростанциянинг қуввати 450 мегаваттни ташкил қилади.
Станциянинг иш фаолияти давомида бир марта бахтсиз ҳодиса юз берган. 2005 йилда техник носозлик сабабли сув даражасини назорат қилувчи датчиклар ишламай қолган. Насослар резервуарга сув қуйишда давом этган, сув унинг қирғоқларидан тошиб, пастга оқа бошлаган. Кучли оқим деворни ювиб кетган ва у вайрон бўлган. Сув Қора дарё водийсига қуйилган ва 12 дақиқада тўлиқ оқиб кетган. Бахтли тасодиф туфайли қурбонлар бўлмаган. Станцияни қайта тиклашга қарор қилинган ва у 2010 йилдан яна ишлай бошлаган.
