Ўзгаришлардан қўрқиш керак эмас. Улар кўпроқ айни керакли пайтда содир бўлади. Конфуций.
Жорий йил давомида Ўзбекистонда амалга оширилаётган ислоҳотларни жадаллаштириш, хорижий сармояларни жалб қилиш, юқори технологик янги ишлаб чиқаришларни шакллантириш борасида фаол ишлар амалга ошириб келинмоқда.
Охирги вақтларда мамлакат иқтисодиётининг кўп соҳалари зудлик билан амалга оширилиши лозим бўлган ислоҳотларга муҳтожлиги аниқ бўлиб қолган эди. Албатта, бу борада самарасиз фаолият юритаётган давлат корхоналарини жонлаштириш, давлат бюджетидаги ортиқча юкларни камайтириш, турли соҳаларда фаолият юритувчи корхоналарнинг хом ашёга бўлган, аҳолининг эса иш ва маҳсулотларга бўлган эҳтиёжларини қаноатлантирадиган барқарор ишлаб чиқаришни қандай таъминлаш лозимлиги ҳақидаги савол юзага келиб чиқади. Бу саволга эса, давлатга ушбу долзарб муаммоларни ҳал этишга ишбилармонлар, хусусий сармоялар ёрдамга келиб, давлат ва хусусий сектор ҳамкорлиги амалиётидан фойдаланиш айни муддаодир.
Жаҳон тажрибасида кузатилишича, давлат хусусий секторни шерикликка жалб қилар экан, мамлакат инфратузилмасининг технологик ва техник ривожлантириш, давлат мулки борасида рақобат бозори ва инфратузилмавий лойиҳаларнинг жадал суръатларда амалга оширишга эришади.
Бундан ташқари, бюджет маблағларининг самарали фойдаланилишига, лойиҳа юзасидан мавжуд муаммоларнинг маълум қисми давлат зиммасидан хусусий сармоядорга ўтказилишига эришилиб, мазкур жараёнга самарали бошқарув жалб этилади ҳамда мамлакат ҳудудлари ижтимоий-иқтисодий ривожланиш суръатларининг бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобига ошишига муваффақ бўлинади.
Мисол тариқасида, Европа давлатлари орасида давлат ва хусусий сектор шериклигида амалга оширилаётган лойиҳалар сони бўйича Буюк Британия барқарор равишда 1-ўринни эгаллаб келмоқда (38 фоиз). Ундан кейинги ўринларда Франция (17 фоиз), Германия (12 фоиз) ва Испания (12 фоиз) туради. Шуни алоҳида қайд этиш лозимки, Буюк Британияда юқори сифатга эга бўлган давлат ва хусусий сектор шерикчилигига иқтисодиёт ва аҳоли эҳтиёжларига замонавий хизмат кўрсатишнинг ва мамлакат рақобатбардошлигини оширишнинг муҳим инструменти сифатида ёндашилади.
Давлат ва хусусий сектор шерикчилигининг ҳаётий лаёқати нафақат қулай иқтисодий конъюнктурага эга бўлган ривожланган бозорларда, балки бошқа ижтимоий-иқтисодий шароитларда, жумладан, юқори чекловли молиялаштириш шароити мавжуд бўлган ҳолатларида ҳам исботланган.
Шу муносабат билан давлат раҳбарияти томонидан охирги вақтларда бир қанча муҳим ва аллақачон қабул қилиниши лозим бўлган қарорлар қабул қилинди. Улардан бири – Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 15 сентябрдаги ПП-3277-рақамли қарори бўлиб, ушбу қарорга мувофиқ «Ўзметкомбинат» АЖдаги давлат улуши SFI Management Group компаниясига ишончли бошқарувга топширилди.
Қайд этилган ишончли бошқарувга топширишдан аниқ мақсадлар кўзланган бўлиб, жумладан, «Ўзметкомбинат» АЖ бошқарув тизимини такомиллаштириш ва корпоратив бошқарувнинг замонавий усулларни татбиқ этиш лозим бўлади.
Умумий қоидага кўра, давлат ўз улушини ишончли бошқарувга топшириши учун, асосан, халқаро андазалар ҳамда корхона фойдасини ошириш учун инновацион ёндашувларни қўлловчи компанияни жалб этиши лозим бўлади.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг сентябрь ойидаги қарори қабул қилиниши вақтида «Ўзметкомбинат» АЖ кўрсаткичлари самарасиз корхонага оид барча камчиликларни намоён қилиб келаётган эди. Жумладан, ишлаб чиқарилган қора металл унга бўлган эҳтиёжни умуман қопламасди, қора металлни тўплаш ишлари ҳам самарасиз ташкил этилган эди. Айниқса, қора металлни сотиб олиш нархи жуда ҳам паст белгиланганлиги сабабли ноқонуний сотиб олувчилар ва қора металлни четга олиб чиқиш ҳаракатлари юзага келиб чиққан эди.
Бошқарувчи қомпаниянинг ишга тушганига жуда қисқа вақт бўлганига қарамай, корхона янги имижга эга бўлганлигини, унинг иш фаолиятида тубдан ўзгаришлар содир бўлганлигини қайд этиш лозим.
Биринчи навбатда, «Ўзметкомбинат» АЖ таркибига «Иккиламчи қора металл» бирлашмаси ўзининг ҳудудий тузилмалари билан киритилди. Металл чиқиндилари металлургия саноати учун ажойиб хом ашё базаси бўлиб ҳисобланади, чунки металл чиқиндилари етарли ҳажмда тўпланса, кон қазилмаларига сарфланадиган харажатларни амалга ошириш зарурати қолмайди. Шунинг учун ҳам хом ашёни тўплаш самарадорлиги алоҳида аҳамият касб этади. Бундан ташқари, хом ашё тўпловчиларнинг комбинат таркибига киритилиши тезкор қарорларни ижро этиш вақтини қисқартириш, қора металл бозорининг шароитларига мутаносиб муносабат билдириш имкониятини беради.
Иккинчидан, корхонанинг бир қатор раҳбарий лавозимларига ўз соҳасининг устамони бўлган хорижий ва маҳаллий мутахассислар тайинланди. Ҳисобот ва назоратнинг замонавий халқаро усуллари жорий этилиб, хом ашё юзасидан мавжуд йўқотишлар ва тайёр маҳсулотга кетадиган харажатларни қисқартиришга эришилди.
Шу билан бир қаторда, бошқарувчи компания томонидан комбинат учун зарарли ва фойдасизлиги аниқ бўлган толлинг ва шу каби бошқа шубҳали операцияларга барҳам берилди. Тижоратнинг янги тартибига мувофиқ, металлолом ва қора металл чиқиндилари етказиб берувчилардан тўғридан-тўғри сотиб олишнинг йўлга қўйилиши натижасида турли воситачилар ва ноқонуний йўллардан воз кечилди.
Давлат томонидан барчага Ўзбекистон ҳудудида тўпланган металлолом ва қора металл чиқиндилари комбинатга топшириш мажбурияти юкланган бўлиб, олдинги ҳолатдан фарқли равишда уларнинг манфаатлари ҳам ҳозирги кунда инобатга олинди. Муқаддам бир тонна металл чиқиндиси учун тўлов 250 минг сўмни ташкил этган бўлса, ҳозирги кунда бу нарх тўрт бароварга оширилиб, 1 миллион сўмга кўтарилди (ҚҚСсиз).
Бундан ташқари, комбинат ишлаб чиқарган тайёр маҳсулотлар асосан биржа савдолари орқали истеъмолчиларга сотиш амалиёти жорий этилди. Бу эса нархни белгилашнинг шаффофлилигини, унинг ҳаққонийлилигини таъминлашда муҳим омил бўлиб, корхона фойдасининг ошишига сабаб бўлади. Шунингдек, бошқарувчи компания томонидан 250 миллион АҚШ долларилик қора металл экспортини амалга оширилиши кутилмоқда.
Янги раҳбарият назаридан комбинат ходимлари ҳам четда қолганлари йўқ. Жорий йил ноябрь ойидан бошлаб уларнинг иш ҳақлари ўртача ҳисобда 15 фоизга оширилди. Ходимлар юзасидан амалга ошириладиган янги сиёсатда асосий эътибор ишлаб чиқаришга бевосита жалб этилган ходим кадрларга қаратилишини ҳам алоҳида қайд этиш лозим.
Ўзбекистонда давлат ва хусусий сектор шерикчилиги эндигина юзага келиб чиқмоқда. Жаҳон амалиётида намоён бўлишича, ҳозирги кунда, бирор-бир мамлакатнинг ривожланиши ва фаолиятининг муваффақияти давлат ва тадбиркорларнинг ҳамкорлиги қанчалик даражада самарали ташкил этилганлигига боғлиқ бўлади. Республика металлургия соҳасини янгиланиши борасида SFI Management Group хусусий компанияси иштирокида амалга оширилаётган лойиҳани эса давлатимиз иқтисодиётидаги ижобий ўзгаришларга яққол мисол қилиш мумкин.
Реклама ҳуқуқи асосида.
Изоҳ (0)