ЮНЕСКОнинг «Таълимдаги ҳисобдорлик: мажбуриятлар бажарилиши» деб номланган ҳисоботида 128 та давлатнинг 2010 — 2015 йилларга оид статистик маълумотлари таҳлил этилган, деб хабар беради ташкилотнинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси матбуот хизмати.
Маълумотларга кўра, бугунги кунда дунёда 264 миллион нафар бола мактабга қатнамаяпти, 100 миллиондан ортиқ ёш авлод вакиллари эса ўқишни билмайди. Жаҳон мамлакатларининг бор-йўғи 20 фоизида 12 йиллик бепул ва мажбурий таълим ҳуқуқий жиҳатдан кафолатланган.
Таъкидланишича, таълим соҳасидаги натижалар ҳар бир давлат ўз мажбуриятларини қандай бажариши билан боғлиқ. Сифатли таълимга эришиш биргаликдаги вазифа ҳисобланади. Маъруза таълимнинг тўлақонли, адолатли ҳамда сифатли бўлиши йўлида ҳукумат, мактаб, ўқитувчи, ота-оналар, халқаро ташкилотлар ва хусусий тузилмаларнинг ҳисобдорлигини таъминлаш механизмларини қамраб олган.
Ҳисоботда келтирилишича, 2010 — 2015 йилларда дунёдаги болаларнинг 83 фоизи бошланғич, 69 фоизи ўрта, 45 фоизи эса катта синфни тамомлаган. Маърузада ўғил-қизлар жаҳон мамлакатларининг 66 фоизида бошланғич, 45 фоизида ўрта, 25 фоизида катта синфларда таълим олиш борасида тенг имкониятларга эга эканлиги ифодаланган.
Болаларнинг мактабга қатнашида ота-оналарнинг масъулияти беқиёс. Дунёнинг 30 дан ортиқ давлатларида мактабга бормаслик ҳолатларига қарши чоралар кўрилган. Мисол учун, бу бўйича энг катта жарималар Японияда (787 доллар), Болгарияда (556 доллар), Сербияда (441 доллар) белгиланган. Бельгия, Франция ҳамда Сингапурда эса қамоқ жазоси ҳам кўзда тутилган.
Жаҳон мамлакатлари таълим тизимида қулай шарт-шароитлар яратишга ҳам ҳисоботда кенг урғу берилган. Хусусан, аксарият ривожланмаган давлатларда бошланғич мактаблар электрлаштирилмаган. Ҳисоботда белгиланган 148 та мамлакатдан 72 тасида бошланғич мактабларнинг 75 фоизга яқини ичимлик суви таъминотига эга, холос. Ўрганилган 137 та мамлакатдан 24 тасидаги мактабларнинг қарийб 50 фоизида энг оддий санитария шароитлари ҳам яратилмаган.
ЮНЕСКОнинг таълимни мониторинг қилиш бўйича маърузасида ҳукуматлар мактаб ва ўқитувчилар ҳисобдорлиги тизимини ишлаб чиқиши, таълим муассасалари фаолиятини баҳолашда кескин чоралар қўлламаслиги зарурлиги таъкидланган. Чунки боланинг таълим олишига мактаб, оила, ҳукумат ҳамда жамият бирдек масъул бўлиши лозим.
Дунё мамлакатларидаги маориф ишларини Ўзбекистон таълим тизими билан таққослаш Республика инсоннинг универсал ҳуқуқларидан бири — таълим олиш ҳуқуқини таъминлаш борасида улкан натижаларга эришганини кўрсатади. Масалан, Ўзбекистонда 9,6 мингдан ортиқ умумтаълим мактаблари фаолият юритади, 7 ёшдан 16 ёшгача бўлган болалар мактаб таълими билан тўлиқ қамраб олинган. Мактабнинг 9-синфини тамомлаган ҳар бир битирувчи академик лицейлар, касб-ҳунар коллежлари, жорий йилдан бошлаб эса 10-синфларда таълимни давом эттиради.
Ўзбекистонда беш мингга яқин мактабгача таълим муассасалари бўлиб, бир ёшдан 6 ёшгача бўлган болаларнинг 18 фоизи боғчаларга қамраб олинган. Ҳозирги кунда нодавлат болалар боғчалари ташкил этиляпти, мактабгача таълим сифатини тубдан ошириш бўйича чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Мактабгача таълим вазирлиги ташкил қилингани ҳам таълимнинг ушбу йўналиши давлат сиёсати даражасида эканлигининг яққол тасдиғидир.
Изоҳ (0)