2017—2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси ҳамда уни Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йилида амалга оширишга оид Давлат дастурида озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш, аҳолига қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ҳамда истеъмол товарларини узлуксиз етказиб бериш, ички бозорда нарх-наволар сунъий кўтарилишининг олдини олиш юзасидан аниқ чора-тадбирлар белгиланган.
Озиқ-овқат хавфсизлиги кўп жиҳатдан қишлоқ хўжалиги ривожи билан узвий боғлиқ. Бироқ, шундай бўлса-да, аҳолини кундалик истеъмол маҳсулотлари билан барқарор таъминлашда минглаб ташкилот ва ишлаб чиқариш қувватлари ҳам ҳал қилувчи ўрин тутади.
Дарҳақиқат, бугунги кунда мамлакатда 10 мингга яқин озиқ-овқат саноати корхоналари фаолият кўрсатаётган бўлиб, уларнинг ялпи ички маҳсулотдаги улуши 18 фоиздан кўпроқни ташкил қилади. Бунда озиқ-овқат бозорининг асосий иштирокчилари бўлган «Ўзбекозиқовқатхолдинг», «Ўздонмаҳсулот», «Ўзвиносаноат-холдинг» компаниялари, шунингдек, хусусий ишлаб чиқариш субъектларининг салмоқли ҳиссаси бор.
Айтиш жоизки, тизимдаги корхоналар бугунги бозор талабларига тез мослашиши, ишлаб чиқаришни мобил ташкил қила олиши билан ажралиб туради. «Молочний домик» бренди остида сут ва сут маҳсулотлари ишлаб чиқараётган корхона фаолияти бунга мисол бўла олади.
Гап шундаки, унинг жамоаси нафақат маҳсулот сифатини яхшилашга интилмоқда, балки маркетинг йўли билан харидорларга яқинлашиш пайидан бўлмоқда. Яъни пойтахтимиздаги 70 дан ортиқ «савдо уйча»лари орқали аҳолига творог, қаймоқ, қатиқ ва бошқа сут маҳсулотлари етказиб берилаяпти.
Хорижнинг энг илғор технологик линиялари билан жиҳозланган шу каби озиқ-овқат саноати корхоналарида сифат менежменти тизими жорий қилингани тайёрланаётган маҳсулотлар хавфсизлиги ва рақобатдошлиги таъминланишида муҳим омил бўлмоқда. Бинобарин, экспорт ҳажмини ошириш «Ўзбекозиқовқатхолдинг» компанияси зиммасидаги асосий вазифалардан биридир. Шу мақсадда юртимиз ҳамда хорижда ўтказилаётган кўргазма ва ярмаркаларда фаол иштирок этиш, логистика марказлари ташкил қилиш юзасидан аниқ чора-тадбирлар кўрилаётир.
Маълумки, озиқ-овқат маҳсулотларини узоқ муддат сақлаб бўлмайди. Шунинг учун ҳам дунёда товарлар тақсимотида, жумладан, тез айнийдиган истеъмол товарларини тақсимлашда логистика марказларининг роли ва таъсири ғоят катта. Шу маънода, мамлакатимизда тегишли норматив-ҳуқуқий ҳужжатларга мувофиқ, 2020 йилга қадар мева-сабзавот маҳсулотларини қайта ишлаш, сақлаш, қадоқлаш ва экспорт қилиш бўйича 14 та савдо-логистика марказини очиш кўзда тутилгани қувонарлидир. Уларни барпо этишда маҳсулотларни сифатли ташиш, сақлаш, саралаш, калибрлаш, қадоқлаш, сертификатлаш ҳамда экспорт қилишни таъминлайдиган тегишли инфратузилма бўлишига алоҳида эътибор қаратилмоқда.
Соҳада олиб борилаётган ана шундай тизимли ислоҳотлар натижасида Ўзбекистон жуда қисқа давр ичида озиқ-овқат маҳсулотларини импорт қилувчидан экспорт қилувчи мамлакатга айланди. Ҳозирги пайтда сархил ва қайта ишланган мева-сабзавот маҳсулотларимиз дунёнинг элликдан ортиқ давлатига сотилаяпти. Охирги йилларда маҳсулотларимизни импорт қиладиган давлатлар сафи АҚШ, Испания, Австрия, Польша, Италия, Япония, Швейцария ва бошқа давлатлар билан янада кенгайди. Мисол учун, Польшада Ўзбекистоннинг қуритилган ошқовоқ, анжир, ўрик ҳамда олхўри маҳсулотларига талаб катта бўлса, Корея Республикасидаги истеъмолчилар гилосимизга бўлакча меҳр қўйган, ушбу мамлакатда қовунларимиз бозори ҳам чаққон. Испанлар эса юртимизда етиштирилган бодринг, сархил салат маҳсулотларини севиб истеъмол қилишмоқда. Ловия, нўхат, ошқовоқ, қуритилган сабзи эса австрияликларда катта қизиқиш уйғотаяпти.
Мазкур йўналишдаги ишлар кўлами келгусида ортиб бораверади. Негаки, биргина 2016—2020 йилларда мева-сабзавот ва гўшт-сут маҳсулотларининг хом ашё базасини янада ривожлантириш, уларни қайта ишлашни чуқурлаштириш, озиқ-овқат товарлари ишлаб чиқариш ва экспорт қилишни кўпайтириш дастурига мувофиқ, 596 миллион АҚШ долларилик 180 та йирик лойиҳа амалга оширилмоқда.
Яқинда Москва шаҳрида бўлиб ўтган «ПродЭкспо — 2017» халқаро кўргазмасида эришилган натижалар савдо-иқтисодий соҳада халқаро ҳамкорликни мустаҳкамлаш, мева-сабзавот маҳсулотлари экспортини ташкил қилиш бўйича олиб борилаётган салмоқли ишларнинг ўзига хос кўзгуси бўлди, десак, муболаға эмас. Ушбу тадбирлар якунида жами 74 миллион АҚШ долларилик сархил ҳамда қайта ишланган мева-сабзавот маҳсулотлар савдоси бўйича битим имзоланди.
Германия пойтахтида бўлиб ўтган «Яшил ҳафта — 2017» ярмаркаси доирасида эса 151,1 миллион долларлик шартномалар тузилди.
Булар республикада озиқ-овқат саноатини ислоҳ қилиш, фермер хўжаликлари, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишлашга ихтисослаштирилган корхоналарни қўллаб-қувватлаш бўйича амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар бераётган беқиёс самаралардан бир шингил, холос. Зеро, пухта ўйланган ва аниқ мақсадли саъй-ҳаракатлар нафақат озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш, балки мамлакатимиз экспорт салоҳиятини тўлақонли рўёбга чиқаришга мустаҳкам замин яратмоқда.
Саид Раҳмонов,
«Халқ сўзи» мухбири.
Изоҳ (0)