• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12910.15
    • RUB159.78
    • EUR14660.77
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Markaziy Osiyo Qirg‘iziston

    O‘zbekiston va Qirg‘iziston hamkorligi: zaruratmi yoki tanlov?

    Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov 18-19-iyul kunlari davlat tashrifi bilan O‘zbekistonda bo‘ldi. Prezident Mirziyoyev O‘zbekiston birinchi xonimi bilan birga prezident Japarovni aeroportda shaxsan kutib oldi. Oliy darajadagi uchrashuvlar chog‘ida savdo va mintaqaviy xavfsizlikdan tortib, madaniy-gumanitar almashinuvlargacha bo‘lgan keng ko‘lamli ikki tomonlama hamkorlik masalalari muhokama qilindi. Natijada esa 16 ta ikki tomonlama hujjat imzolandi.

    Prezidentlar 2023-yilda keng qamrovli strategik sheriklik to‘g‘risidagi bitimni imzoladilar
    Prezident Mirziyoyevning matbuot xizmati

    O‘zbekiston va Qirg‘iziston munosabatlari izchil rivojlanib bormoqda. Prezident Mirziyoyev vazifasiga kirishganidan beri Qirg‘izistonning to‘rt prezidenti — Almazbek Atambayev (2011—2017), So‘ranbay Jenbekov (2017—2020), Talant Mamitov (2020—2021) va Sadir Japarov (2020—2020) bilan hamkorlik qilib, turli natijalarga erishdi. Qirg‘iziston Prezidentlari Asqar Akayev va O‘zbekiston prezidenti Islom Karimov o‘rtasida abadiy do‘stlik to‘g‘risidagi shartnoma imzolangan bo‘lsa-da, ularning qarashlari hech qachon aniq natijalarga aylanmagan. O‘tgan 2010, 2013 va 2016-yillardagi chegaradagi keskinliklar va etnik to‘qnashuvlar muloqot va diplomatiya yo‘qligi bilan tavsiflangan munosabatlarning yomonlashishiga olib keldi. O‘zidan oldingi prezidentdan farqli o‘laroq, mintaqaviylikni qo‘llab-quvvatlovchi prezident Mirziyoyev qo‘shni davlatlar bilan chegaradagi kelishmovchiliklar bo‘yicha so‘nggi yillarda eʼtiborga molik natijalarga erishdi. “Qirg‘iziston-O‘zbekiston chegarasining ayrim uchastkalari to‘g‘risidagi bitim” va Kampirravot (Andijon) suv ombori resurslarini birgalikda boshqarish to‘g‘risidagi bitim”ni ratifikatsiya qilish bilan demarkatsiya masalasining hal etilishi 2022-yilda O‘zbekiston-Qirg‘iziston munosabatlarini chuqurlashtirishda yangi boshlanish nuqtasi bo‘ldi. Har ikki hukumatning majburiyatlari munosabatlarni yanada rivojlantirishga yo‘l ochdi hamda “abadiy do‘stlik” qarashlariga ishonchni tiklashga qaratilgan mintaqaviy barqarorlik va xavfsizlikka hissa qo‘shdi.

    2016-yildan buyon Prezident Mirziyoyev Bishkekka turli formatdagi yettita davlat tashrifini amalga oshirgan, jumladan 2023-yilning o‘zida bitta davlat tashrifi va ikkita amaliy tashrif kuzatilgan. Prezident Japarov O‘zbekistonga 2021, 2022, 2023, va 2024-yillarda ham tashrif buyurdi. Bu tashriflar, xoh davlat darajasida bo‘lsin, xoh amaliy maqsadda bo‘lsin, Markaziy Osiyodagi yaqin hamkorlikni taʼkidlaydi.

    2024-yilning yanvar-may oylarida O‘zbekistonning Qirg‘iziston bilan tovar ayirboshlash hajmi qariyb 294 million dollarni tashkil etdi. 2023-yilda Prezidentlar Mirziyoyev va Japarov “2023-2025-yillarga mo‘ljallangan strategik savdo-iqtisodiy sheriklik dasturi”ni, shuningdek, energetika, qishloq xo‘jaligi va sanoatning asosiy tarmoqlarida yaqin hamkorlik qilish to‘g‘risidagi bitimlarni imzoladilar. O‘zbekiston va Qirg‘iziston kapitali ishtirokidagi korxonalar ko‘payib bormoqda, ular mos ravishda Qirg‘izistonda 70 va O‘zbekistonda 273 tani tashkil etadi. Joriy tashrif chog‘ida ikki davlat “2024-2030-yillarda o‘zaro tovar ayirboshlash hajmini oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar rejasi” doirasida yaqin kelajakda tovar ayirboshlash hajmini 2 milliard dollarga yetkazish uchun shart-sharoitlar yaratishga kelishib oldi. Hamkorlikning asosiy yo‘nalishlari agrosanoat, sanoat, transport va turizm sohalari bo‘lib qolmoqda. O‘zbekiston-Qirg‘iziston Taraqqiyot jamg‘armasi ushbu tarmoqlardagi o‘zaro manfaatli investitsiya loyihalarini moliyalashtirishga ustuvor ahamiyat beradi, sanoat kooperatsiyasi allaqachon 300 million dollarga yetgan. Loyihalarni yanada ilgari surish maqsadida O‘zbekiston-Qirg‘iziston jamg‘armasining ustav kapitalini 200 million dollarga oshirishga kelishib olindi.

    Olimlar Vohidova va Abdullayeva “O‘zbekistonning Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan savdo aloqalarining yo‘nalishlari” nomli 2024-yilda eʼlon qilingan tahlilda 2000-2021 yillardagi maʼlumotlar asosida O‘zbekistonning Markaziy Osiyo davlatlari bilan tovar aylanmasini o‘rganib chiqishgan. Ular O‘zbekiston JSTga aʼzo bo‘lish va ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish zarurati bilan bog‘liq muammolarga duch kelayotganini aniqlashgan. Taʼkidlash joizki, joriy tashrif doirasidagi muhim kelishuvlardan biri “JSTga aʼzolik protokoli” bo‘lib, O‘zbekistonning jahon savdo tizimiga qo‘shilishi yo‘lidagi navbatdagi qadamdir. Tashrif chog‘ida imzolangan ikki tomonlama hujjatlar mazmuni va xarakteri bo‘yicha ko‘p jihatdan avvalgi kelishuvlarga o‘xshash, ayrim bandlar esa taʼlim, ilm-fan, turizm va madaniyat sohalarida hamkorlikni kengaytirishga qaratilgan.

    Joriy yilda Xitoy, Qirg‘iziston va O‘zbekiston “Bir makon, bir yo‘l” tashabbusi doirasida uzoq vaqtdan beri rejalashtirilgan temir yo‘l loyihasi bo‘yicha shartnoma imzoladi. CKU loyihasi (C -China, K — Kyrgyz Republic, U — Uzbekistan) strategik ahamiyatga ega, chunki u Xitoy va Yevropa o‘rtasidagi savdo yo‘lini sezilarli darajada qisqartiradi. Har ikki davlat ham dengizga chiqish imkoniyatiga ega emasligini inobatga olsak, loyihaning tugallanishi O‘zbekiston va Qirg‘izistonga Janubiy Osiyo va Yaqin Sharqning asosiy bozorlariga real kirish imkoniyatini beradi. Xitoy O‘zbekiston va Qirg‘izistonning eng yirik savdo sherigi bo‘lganligi sababli, to‘g‘ridan-to‘g‘ri quruqlik yo‘nalishi xarajatlar va tranzit vaqtlarini qisqartirish orqali savdo-iqtisodiy almashinuvni osonlashtirishi kutilmoqda. Asosan, loyiha xalqaro bozorlarga chiqish imkoniyatlarini kengaytirish hisobiga potensial iqtisodiyotni diversifikatsiya qilish imkoniyatini ifodalaydi, bu esa mamlakatlarning anʼanaviy savdo yo‘llariga bog‘liqligini kamaytirishi mumkin.

    Iqtisodiyotni diversifikatsiya qilish ikkita asosiy afzalliklarni beradi: iqtisodiy o‘sish va diversifikatsiya o‘rtasidagi ijobiy bog‘liqlik — bu mehnatni ko‘p kapital talab qiladigan faoliyatga qayta taqsimlash, shu orqali yangi ishlab chiqarishlarni tashkil etish yoki mavjud tarmoqlarni kengaytirish imkonini beradi; mamlakatning tashqi taʼsirlarga va savdo sheriklari siyosatidagi o‘zgarishlarga moyilligini kamaytirish.

    Ushbu g‘oyani amalga oshirish doimiy diplomatik aloqalar va muloqotlar orqali erishiladigan do‘stona va barqaror munosabatlarni taqozo etadi. O‘zbekiston va Qirg‘izistonning mazkur loyihaga sodiqligi Xitoy va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi iqtisodiy aloqalar va hamkorlikni strategik chuqurlashtirishning yangi bosqichiga qadam qo‘yganini anglatadi. Prezident Mirziyoyev “…Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temir yo‘li qurilishi strategik loyihasi bo‘yicha uch tomonlama shartnoma imzolangani tarixiy voqea bo‘ldi”, deya vaziyatga tarixiy baho bergan edi.

    O‘zbekiston va Qirg‘izistondagi so‘nggi siyosiy o‘zgarishlar, dunyoda shakllanayotgan tartiblar har ikki davlat ham betaraf qolmasdan, faqat birgina qo‘shni davlatga tayanib, ko‘p vektorli diplomatiyani davom ettirishini ko‘rsatmoqda. Mintaqaviy tinchlik va barqarorlikni O‘zbekiston va Qirg‘iziston hukumatlarining jahon hamjamiyati bilan faol hamkorligi, mintaqadagi iqtisodiy va xavfsizlik muammolarini hal etish orqali mustahkamlash mumkin. Prezidentlar Mirziyoyev ham, Japarov ham Qirg‘iziston-O‘zbekiston munosabatlarini chuqurlashtirish va kengaytirishning muhim mohiyatini taʼkidlab, buni tanlov emas, balki zarurat deb bilishdi.

    Muallif: Sardor Allayarov

    Allayarov — xalqaro aloqalar bo‘yicha mutaxassis, Xitoy Xalq Respublikasining Lanchjou Jiaotong universitetida amaliy ilmiy xodim va O‘zbekiston Urganch davlat universitetida yordamchi ilmiy xodim.

    22.07.2024, 18:02   Izoh (0)   5757
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    O‘zbekiston orzu qilayotgan temiryo‘lning istiqboli qanday?

    21.06.2024, 18:20

    Qirg‘iziston prezidentining O‘zbekistonga tashrifi doirasida 16 ta hujjat imzolandi 

    18.07.2024, 18:04

    “Xitoy—Qirg‘iziston—O‘zbekiston temiryo‘lini qurish bo‘yicha uch tomonlama bitim imzolangani tarixiy voqea bo‘ldi” — Shavkat Mirziyoyev

    18.07.2024, 19:08

    Markaziy Osiyodagi dehqonlar tarvuzga talab pasayganidan shikoyat qildi 

    22.07.2024, 11:35

    Shavkat Mirziyoyev rafiqasi bilan Sadir Japarov va rafiqasini kuzatib qo‘ydi (foto)

    19.07.2024, 19:22

    Qirg‘izistonlik ISHID jangarilarining oilalari vatanga qaytarildi 

    19.07.2024, 18:51
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Uklonda taksi haydovchilari uchun katta tadbir o‘tkazildi!


    Moliyaviy savodxonlik maktab ostonasidan boshlanadi


    Silk Avia Shahrisabzga ko‘proq parvoz qiladi


    Mobiuz “MazzaFest”da yangi “Mazza” va “Mazza 2.0” tarif rejalarini taqdim etadi


    Siberian Wellness — O‘zbekistonda 15 yil


    HONOR kompaniyasi HONOR 400 Lite smartfonini taqdim etdi. Qiziq, u nimasi bilan lol qoldira oladi?


    Kapitalbank 2024-yilgi Brand Awards International mukofotiga sazovor bo‘ldi


    Coca-Cola 139 yillik ilhom, ajoyib kashfiyotlar, mashhur kampaniyalar va butun dunyo sevib qolgan ta’mni taqdim etmoqda 


    Parvoz — katta shahar xarakteriga ega qulay biznes-klass turar joy


    OKMK 2,3 milliard dollar kredit mablag‘larini jalb qildi va 125 million dollar moliyaviy xarajatlarni iqtisod qildi


    InfinBANK Global Money Week 2025 da ishtirok etdi


    CHERY bilan o‘z orzungizni amalga oshiring: barcha modellar uchun boshlang‘ich to‘lov pasaytirildi! 


    UZCARD SHERDOR premium kartasi endi MKBANKda mavjud


    Ziffler‘dan katta taqdimot: yangi qiyofa, zamonaviy dizayn va aqlli maishiy texnikalar


    Moliyaviy firibgarlik: murakkab sxemalar bo‘yicha sodda tushunchalar 

     

    Tavsiya etamiz

    “Ular o‘z vatani mustaqil bo‘lishi uchun kurashgan edi” — Turkiston legionining ayanchli tarixi

    8 may, 15:09

    Rashidov, gazli ichimliklar zavodi, Qizil maydon. 9-may — Toshkent tarixidan fotolavhalar

    7 may, 14:40

    Fazoviy poyganing boshlanishi — Gagarinning parvozi yolg‘on bo‘lganmi?

    6 may, 18:00
    Audio Icon

    “Qurolli qushchalar”. O‘zbekistonda ishlab chiqarilayotgan dronlar haqida

    5 may, 21:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Anchelotti “Real” boshqaruvini qachon tark etishi ma’lum bo‘ldi

    Sport | 9 may, 23:38

    Superliga. “Dinamo” “Surxon”ni mag‘lub etib, turnir jadvalida kuchli uchlikka kirib oldi

    Sport | 9 may, 22:35

    AQSH byudjeti taqchilligi yil boshidan beri 196 mlrd dollarga ko‘paydi

    Dunyo | 9 may, 22:05

    Fransiyada ikki general hokimiyatni tanqid qilgani uchun ishdan olindi

    Dunyo | 9 may, 21:35

    “Liverpul” “Real”ning qaroridan norozi bo‘ldi

    Sport | 9 may, 21:12

    NATO Kiyevga tinchlik shartnomasining bir qismi sifatida a’zolikni va’da qilmaganini bildirdi

    Dunyo | 9 may, 20:35

    Superliga. Vodiy derbisida “Neftchi” ustun keldi

    Sport | 9 may, 20:21
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.