CGTN First Voice Xitoyning iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va ekologik sohalarda erishgan yutuqlarini o‘rganish uchun “Yorqin kelajak sari: Xitoyning islohoti va yangi davrda ochilishi” nomli turkum maqolalarni jamladi.
“O‘tgan davrda Xitoy doimiy ravishda ishlab chiqaruvchi kuchlarini rivojlantirdi, bu Xitoy modernizatsiyasining ajoyib yutug‘ini yaratdi. Xitoy modernizatsiyasining sababi birinchi navbatda uning zamonaviy qonunlar va ijtimoiy samaradorlikni rivojlantirish talablariga mos keladigan noyob yo‘li bilan bog‘liq.
Xitoy sanoatlashtirishni ancha kech boshlagan va axborot texnologiyalari sohasida uzoq vaqt G‘arbdan ortda bo‘lgan. Masalan, Huawei’ni olaylik. 1987-yilda u asosan telekommunikatsiya uskunalari savdosi bilan shug‘ullanadigan, bir nechta xodimlari, mahsuloti va kapitali yo‘q kichik kompaniya edi. Bugungi kunda Huawei 170 dan ortiq mamlakat va mintaqalarda 207 000 dan ortiq aholini ish bilan taʼminlagan va butun dunyo bo‘ylab 3 milliarddan ortiq kishiga xizmat ko‘rsatuvchi axborot-kommunikatsiya texnologiyalari infratuzilmasi va aqlli qurilmalar bo‘yicha jahon yetakchisiga aylandi. Ushbu o‘zgarish Xitoyning ishlab chiqarish kuchlari rivojlanib borayotganidan dalolat beradi va Xitoy unumdorligining keskin o‘sishini aks ettiradi.
Huawei kompaniyasining original innovatsiyalarga sodiqligi Xitoyning yangi ishlab chiqarish kuchlari orqali yuqori sifatli iqtisodiy rivojlanishga erishishga intilishning namunasidir. Xitoy modernizatsiyasini ilgari surish yangi ishlab chiqarish kuchlarini rivojlantirishni taqozo etadi. Jahon iqtisodiy o‘sish tarixi davomida har bir yangi ishlab chiqaruvchi kuch — xoh bug‘ energetikasi, xoh elektr energiyasi yoki atom energetikasi bo‘lsin — iqtisodiy o‘sishga turtki bo‘ldi. Bugungi kunda sanoat, iqtisodiyot, katta ma’lumotlar va sun’iy intellekt kabi sohalardagi texnologik yutuqlar yangi sanoatlarni va keyinchalik yangi ishlab chiqarish kuchlarini shakllantirmoqda.
Xitoy raisi Si Szinpin keskin global raqobatga duch kelganda, rivojlanishning yangi yo‘nalishlari va yangi yo‘llarini ochish, o‘sishning yangi drayverlari va yangi kuchli tomonlarini qo‘llab-quvvatlash kerakligini ta‘kidladi. Yangi ishlab chiqarish kuchlarini shakllantirish va rivojlantirishni jadallashtirish orqali Xitoy yuqori darajadagi va keng ko‘lamli ilmiy-texnikaviy yutuqlarga erishmoqda. Bu Xitoyning o‘z taraqqiyotida tashabbusni qo‘lga kiritish hamda global texnologik va sanoat inqilobining yangi bosqichida yetakchilik qilishiga sabab bo‘lmoqda.
Yangi ishlab chiqarish kuchlarini rivojlantirishning kaliti texnologik innovatsiyalarda yotadi. Ilmiy kashfiyotlar yangi ishlab chiqaruvchi kuchlarning manbayi bo‘lib, texnologik ixtirolar bilimlarni moddiy kuchga aylantiradi.
Ilm-fandan texnologiyaga o‘tish va yakuniy sanoat rivojlanishi ko‘pincha patentlar bilan o‘lchanadi. Xitoy so‘nggi yillarda innovatsiyalarga asoslangan rivojlanish yondashuvini aks ettiruvchi patent talabnomalarini tezlashtirmoqda. 2021-yilda Xitoy patent talabnomalari bo‘yicha AQSHni ortda qoldirib, jahon yetakchisiga aylandi. Hozirgi vaqtda mamlakat sun’iy intellekt patentlari sohasida AQSHdan ancha ustun turadi. Stenford universitetining 2024-yilgi AI indeksi hisobotiga ko‘ra, Xitoydan olingan AI patentlarining ulushi AQSHdan oshib ketgan.
Xitoy milliy hisoblash quvvatini oshirish uchun ma’lumotlar elementlarining bozor taqsimotini optimallashtirmoqda. Xitoyning tijorat sanoati tadqiqot instituti ma’lumotlariga ko‘ra, Xitoyning ma’lumotlar ishlab chiqarish hajmi 2022 yilda 8,1 ZB ga yetdi, bu global ma’lumotlar ishlab chiqarishning 10,5 foizini tashkil etdi va dunyo bo’ylab ikkinchi o‘rinni egalladi. Hajmi jihatidan uning aholisi va iqtisodiy faoliyati to‘g‘risidagi ma’lumotlar Xitoyni yangi ishlab chiqarish kuchlarini rivojlantirishda ustunlik qiladi.
Qattiq holatdagi batareyalar, o‘ta tez zaryadlash, simsiz zaryadlash sohasidagi yutuqlari Xitoyning yangi energiya vositalarining asosiy raqobatbardoshligini sezilarli darajada oshirib, sanoatni yuqori sifatli rivojlanish bosqichiga olib keldi. Dunyo miqyosida akkumulyator ishlab chiqarishda sezilarli yetakchilikni saqlab qolgan Xitoyning CATL kompaniyasining yangi EV akkumulyatori – sakkiz yil yoki 800 000 kilometr kafolatga ega.
Xalqaro bozorda Xitoy 2023-yilda Yaponiyani ortda qoldirib, dunyodagi eng yirik avtomobil eksportchisiga aylandi. Xitoyning fotovoltaik sanoati ham jahon bozorida yetakchilik qiladi va jahon bozorining 70 foizdan ortig‘ini egallaydi.
Ishlab chiqarish omillarini innovatsion taqsimlash yangi ishlab chiqaruvchi kuchlarni rivojlantirishning hal qiluvchi yo‘li bo‘lib xizmat qiladi. Xitoy so‘nggi yillarda bu borada sezilarli yutuqlarga erishdi. Bir tomondan, sa’y-harakatlar ma’lumotlar, platformalar, tarmoqlar va axborot subyektlari o‘rtasida aloqa, almashish va o‘zaro ta’sir kabi tizim integratsiyasi imkoniyatlarini oshirishga qaratilgan. Bu axborot to‘plash, ma’lumotlarni qayta ishlash, ma’lumotlardan foydalanish, raqamli nazorat va o‘zaro ta’sirni rag‘batlantiradi, axborot o‘zaro ta’siri, gen texnologiyasi va ekologik texnologiyalar kabi texnologiyalarni kompleks rivojlantirishga yordam beradi.
Masalan, 5G ni olaylik. Xitoy 5G qurilishi va patentlar bo‘yicha yetakchilik qiladi, texnologiya uning milliy iqtisodiyotining ko‘p qismini qamrab oladi. Xitoy milliy iqtisodiyotining qariyb 74 ta asosiy sektori samaradorlikni oshirish uchun 5G dan foydalanadi”.
Sheriklik huquqi asosida
Izoh (0)