Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) so‘nggi yillarda vabo bilan kasallanish holatlari ikki baravar ko‘payganini ma’lum qildi. Jumladan, vabo 44 davlatda aniqlangan bo‘lib, 2023-yili kasallik 35 davlatga tarqalgandi. Kasallik aniqlangan davlatlar orasida qo‘shni Afg‘oniston ham yetakchilik qilmoqda.
Sanepidqo‘mita holat yuzasidan aholiga kasallik, uning belgilari va profilaktik tadbirlar bo‘yicha ma’lumot berdi. Quyida ular bilan bo‘lishamiz.
Vabo qanday kasallik?
Vabo — vibrionlar qo‘zg‘atadigan, ingichka ichakning yallig‘lanishi, intoksikatsiya. U umumiy ahvolning tez og‘irlashishi va organizmning suvsizlanishi bilan davom etadigan o‘tkir, o‘ta xavfli yuqumli kasallikdir. Yuqish omillari suv, oziq-ovqatlar, ifloslangan qo‘llar, maishiy chiqindilar, hasharotlar (pashsha). Ushbu omillardan eng asosiysi vabo vibrionlari bilan zararlangan suv hisoblanadi.
Kasallik belgilari:
- Ichning ko‘p marotaba guruch yuvilgan suvga o‘xshash, hidsiz suvsimon kelishi;
- Ovqatlanish bilan bog‘liq bo‘lmagan holda, ko‘p marta suvsimon qayd qilish;
- Suvsizlanishning og‘ir belgilari (arterial bosimning tushishi, havo yetishmaslik, taxikardiya, oliguriya, tirishish), ichki organlar va markaziy asab tizimining zararlanishi;
- Qorin sohasida og‘riq bo‘lmasligi va tana haroratining me’yorida yoki me’yoridan past bo‘lishi;
Kasallikning oldini olish bo‘yicha qanday profilaktik tadbirlar ko‘rish kerak?
- Meva-sabzavotlarni tozalab yuvib, iste’mol qilish;
- Faqat qaynatilgan va sifati kafolatlangan suv ichish;
- Shaxsiy gigiyena va sog‘lom turmush tarziga rioya qilish;
- Ovqatdan oldin va hojatdan keyin qo‘llarni sovunlab yuvish;
- Pashshalar bilan kurashish;
- Ruxsat etilgan suv havzalarida cho‘milish.
Vabodan o‘lim darajasi 0,5 foizni (2349 ta holat) tashkil qiladi. JSST ekspertlarining ta’kidlashicha, infeksiya haqida hali yetarli ma’lumotlar yo‘q. Har yili 1,3-4 million kasallikka chalinishi va 143 minggacha o‘lim kuzatilishi prognoz qilinadi.
Jahon Sog‘liqni saqlash tashkilotining ekspertlari dunyodagi barcha kasalliklarning 80 foizi ifloslangan suv orqali yuqishini aniqlagan.
Suvning kasallik tarqatuvchi mikroorganizmlar bilan zararlanishi qorin tifi, dizenteriya, vabo, virusli gepatitning A turi kabi bir qator yuqumli kasalliklarning tarqalishiga sabab bo‘lishi mumkin.
Shu bois, iste’mol qilayotgan ichimlik suvining qaynatilgani, filtrlanganiga e’tibor qarating, yuqoridagi ko‘rsatmalar kasallikdan himoyalanishga yordam beradi.
Izoh (0)