Ekranda sodir bo‘layotgan voqealar ko‘lamini tushunishda asosiy element bu ovozdir. Bunga ishonish qiyin, lekin mushtlashishlar ba’zan yog‘och stol ustiga muzlatilgan romen salatini urish orqali yaratiladi.
Qadamlar
Bosish va oyoq tovushlari foli-artist (filmlarda shovqin yaratuvchilar shunday deb ataladi) uchun eng qiyin ishlardan biri. Har bir qadam turi uchun (qahramon raqsga tushadi, baland poshnali tuflida yo‘lakda yoki shippakda parketda yuradi) mos sirt va poyabzal topish kerak. Tezlik, ritm va vazn taqsimoti ham muhim.
Tezlik xarakterning o‘lchamiga qarab o‘zgaradi — bola tez harakat qiladi, keksa va ortiqcha vaznli odam esa oyoqlarini chalkashtirib, sekin yuradi. Barglar ustida yurish uchun aynan shu barglar kerak, ishonchli chiqishi uchun qahramonning poyabzaliga o‘xshash poyabzal ham kerak bo‘ladi. Ba’zida shovqin yaratuvchilar xarakterga mos keladiganini tanlash uchun o‘nlab poyabzallarni sinab ko‘rishi kerak.
Odatda qorda yurgan odamning qadami uchun qum ishlatiladi va agar qor g‘irchillashini eshitsangiz, sahna ortida makkajo‘xori kraxmalli xaltadan foydalanayotgan bo‘lishadi. Barglarni topish odatda juda oson — ular kuzgi o‘rmondan olib kelinadi.
Dinozavrlar
“Yura davri parki” filmidagi kabi dinozavrlarning tovush effektlari hayvonlarning turli tovushlarini birlashtirish orqali yaratiladi. Bir necha oy davomida rejissorlar ekzotik va tanish hayvonlarning tovushlarini yig‘ishadi, ularni studiyada birlashtirib, boshqa dunyoviy, ammo iloji boricha organik narsalarni yaratishdi.
Shunday qilib, velosiraptorlarga toshbaqalar “ovoz beradi”. Eshaklar braxiozavrlarning “bo‘kirishiga” hissa qo‘shadi, eng otning pishqirishi esa ba’zi dinozavrlarning nafasiga aylanadi va g‘oz ovozi yirtqichlarning xirillashiga “javob berdi”.
Jang san’ati
Ekranda sodir bo‘layotgan voqealar ko‘lamini tushunishda asosiy element bu ovozdir. Bunga ishonish qiyin, lekin mushtlashishlar ba’zan yog‘och stol ustiga muzlatilgan romen karamini urish orqali yaratiladi. Ba’zi ovoz dizaynerlari boks qo‘lqoplarini katta kitoblar kabi mos sirtlarga urish orqali ishlatishadi. Qilichdan chiqadigan ovoz oshxonadagi qoshiqlarning bir-biriga ishqalanishidir. Karate tryuklari esa oddiy pashsha o‘ldirgichning havodagi ovoziga taqlid qilinadi.
Avtomobillar
Odatda shovqin yaratuvchilar studiyada avtomobil eshigi va qanotini ushlab turadilar, chunki ular yordamida avtomobilning asosiy tovushlarini qayta tiklash mumkin. Violonchelda chalinadigan nota poyga avtomobillari chiqaradigan chiyildoq shovqinga juda o‘xshaydi. Qadimgi mashina va temirning siqilishi oddiy oshxona qirg‘ichiga ishqalanadigan qalam orqali juda yaxshi “tasvirlanadi”.
Umuman olganda, avtomobil tovushlari ko‘pincha sahnada atmosferani yaratish uchun ishlatiladi. Misol uchun, o‘tayotgan mashinalar, tirbandlikdagi avtomobillar yoki gavjum yo‘lning shovqini qahramon atrofidagi vaziyatni yanada realroq qiladi.
Suv ostida
Hammasi voqea sodir bo‘lgan joyga bog‘liq. Agar qahramon chuqur suv ostida bo‘lmasa, sayoz suvda yozilgan ovoz fonda olinadi. Baliqlar harakatini ko‘rsatish uchun ular shamol tovushini oladilar, uni sekinlashtiradilar va tovush tembrini o‘zgartiradilar. Kichkina qisqichbaqa yoki krabning harakatlanishi — tish cho‘tkasining tishlarga ishqalanishi, baliqning qorin bilan pastki qismiga tegishi shovqini — tish cho‘tkasining natijasidir.
Hayvonlar
Qanotlar shovqini — qo‘lqoplarning bir-biriga, qo‘lning kaftiga patli cho‘tkaning urilishi yoki shunchaki matoning shitirlashi yordamida yaratiladi. Agar ekranda kattaroq qush yoki ajdaho bo‘lsa, masalan, “Taxtlar o‘yini”dagi kabi uning parvozi va qanotlarini qoqib qo‘yishi oddiy soyabonni ochish-yopish bilan olinadi.
Filning qadami — bu yerga urilgan katta g‘ola. Chivinlar ovozi – kichik portativ ventilyatordan chiqqan shovqin, shaqildoq ilon tovushi esa velosiped g‘ildiraklaridagi simlarga tegish orqali hosil qilinadi.
Mavzuga doir:
Izoh (0)