Tezpishar taomlarning salomatlik uchun qanday zarari bor? Ular qaysi kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin? Oliy toifali shifokor Hilola Jamilova fastfudlarning organizmga zarari haqida ma’lumot berdi.
Mutaxassisning ta’kidlashicha, fastfudlardagi semizlikni keltirib chiqaruvchi transyog‘lar hazmi uchun kamida ikki yil zarur. Lavash, gamburger, hotdog, non kabob, chips kabi tezpishar mahsulotlar hozir aksariyat yoshlarning sevimli taomi bo‘lib, bozori chaqqon ushbu yeguliklarning foydasidan zarari ko‘proq.
Xususan, Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti joriy yilda insoniyat hayotiga tahdid solayotgan besh asosiy xavf reytingi boshida semizlikni keltirib, buni fastfudlar iste’moli avj olishi bilan izohlagan.
Ko‘plab xastaliklar noto‘g‘ri ovqatlanish tufayli yuzaga kelishini yaxshi bilamiz. Jigar, o‘t qopi, oshqozon-ichak, qon-tomir, endokrin tizimi xastaliklari ko‘pincha nosog‘lom taomlanish asoratlari sifatida izohlanadi. Chunonchi, ortiqcha vazn tufayli ichki a’zolar faoliyati buzilishi kuzatiladi. Yurak qon haydashga, jigar zaharlarni tozalashga, endokrin bezlar esa organizmni kerakli miqdordagi gormonlar bilan ta’minlashga qiynaladi. Oqibatda semizlik qator surunkali kasalliklarga sabab bo‘ladi.Qayd etilishicha, tezpishar taomlarning aksariyati yuqori kaloriyaga ega. O‘rta vaznli erkaklar uchun bir sutkada qariyb 2500 Kkal, ayollar uchun esa 2000 Kkal quvvat talab etilishi inobatga olinsa, fastfudlar tarkibidagi ortiqcha uglevodlar organizmda to‘planib, vazn ortishiga olib keladi. Bundan tashqari, tezpishar mahsulotlar tayyorlashda tuz ko‘p ishlatiladi. Vaholanki, jismoniy sog‘lom inson uchun kuniga o‘rtacha 5 gramm tuz iste’moli — me’yoriy ko‘rsatkich.Chunki fastfudlar tarkibida to‘yingan va transyog‘lar miqdori haddan ziyod ko‘p. Bu esa semizlikni keltirib chiqaruvchi asosiy omillardan biri. Chunki to‘yingan va transyog‘larning organizmdan to‘liq chiqib ketishi juda qiyin jarayon. Ba’zi manbalarda buning uchun kamida 2 yil vaqt talab etilishi aytiladi, — deydi u.
Ammo bitta lavash yoki gamburger tarkibida 2–3 gramm, o‘rtacha porsiya kartoshka frisida esa 0,5 gramm tuz qo‘llaniladi. Bir taomlanishda yarim kunlik me’yorni iste’mol qilish esa organizm uchun ziyon. Bu yurak-qon tomir kasalliklarining rivojlanishiga turtki bo‘ladi. Xuddi shunday, fastfudlar bilan birga iste’mol qilinadigan gazlangan shirin ichimliklar, souslar tarkibidagi haddan ziyod shakar qandli diabetni shakllantiruvchi birlamchi mahsulotlar sirasidan.
O‘z navbatida, avstraliyalik olimlar o‘tkazgan tadqiqotda tezpishar taomlar va ular oqibatida shakllanadigan semizlik miya xastaliklari, xususan, aqliy zaiflikni ham keltirib chiqarishi isbotlangan.
Izoh (0)