Turkiyada inflyatsiya 2002-yildan beri ilk marta 70 foizgacha o‘sdi
Aprel oyida Turkiyaning iste’mol inflyatsiyasi yillik 122 foizga tezlashdi. Bu kompaniyalarni yuqori xarajatlarni o‘tkazishga undaydi, iste’molchilar uchun esa eng yomoni endi kelishini bildiradi, deb yozadi Bloomberg.
Inflyatsiyaning dastlabki ko‘rsatkichi bo‘lgan ishlab chiqaruvchilar narxlari 1995-yil mart oyidan beri eng ko‘p o‘sdi va mart oyida 100% dan yuqori bo‘ldi, – deya xabar berdi Turkiya statistika agentligi.
Xuddi shu davrda iste’molchi inflyatsiyasi iqtisodchilar tomonidan prognoz qilinganidan ko‘proq o‘sib, yillik 70 foizni tashkil etdi.
Ishlab chiqaruvchilar asosan energiya narxiga bog‘liq bo‘lgan yuqori ishlab chiqarish xarajatlarini to‘liq qoplay olmaydilar va bu qiymatning kamida bir qismini o‘z mijozlariga o‘tkazishlari kerak bo‘ladi. Natijada iste’mol narxlari yana ham uzoqroq vaqt shunday baland bo‘lib qoladi, — dedi InTouch Capital Markets tahlilchisi Piotr Matys.
Prognozlarning yomonlashishiga qaramay, Turkiya Markaziy banki inflyatsiya iyun oyidan boshlab sekinlashishini kutmoqda.
Bu nomuvofiqlik liraning yanada zaiflashishiga olib keladi. Valyuta bu yil dollarga nisbatan o‘z qiymatining taxminan 10 qismini yo‘qotdi.
Liraning qadrsizlanishi Turkiyaning yuqori dollarlashgan iqtisodiyotida iste’mol narxlarining yanada oshishiga olib keldi.
Oziq-ovqat, energiya
Oylik iste’mol inflyatsiyasi aprel oyida 7,25 foizni tashkil etdi, bu oyda keng ko‘lamli narxlar o‘sishi kuzatildi.
Yillik energiya inflyatsiyasi mart oyidagi 102,9 foizdan 118,2 foizga ko‘tarildi, iste’mol savatchasining chorak qismini tashkil etuvchi oziq-ovqat narxlari esa o‘tgan yilga nisbatan 89 foizga oshdi.
O‘tgan hafta o‘zining inflyatsiya hisobotida markaziy bank narxlarning tez o‘sishini Rossiya “maxsus operatsiya”si natijasida energiya va oziq-ovqat narxlarining oshishi bilan izohladi.
Gubernator Sahap Kavjio‘g‘li, Turkiya boshqa markaziy banklar, jumladan, AQSH Federal rezerv tizimi ham stavkalarni oshirmayotganini aytdi.
Chorshanba kuni Fed 2000-yildan beri eng katta foiz stavkasini oshirdi va keyingi ikki uchrashuvda ham shu sur’atda yurishni davom ettirishini bildirdi.
Inflyatsiya markaziy bankning stavkasini oshirishiga turtki bo‘lmaydi. Hukumat rivojlanishni kuchaytirish uchun past stavka siyosatini qo‘llab-quvvatlaydi va yuqori stavkalar inflyatsiyani sekinlashtirishiga ishonmaydi, – deb yozadi Tera Yatirim bosh iqtisodchisi Enver Erkan
Yuqori foiz stavkalari inflyatsiyani kuchaytiradi degan ishonch Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘on tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi, ammo bu butun dunyo bo‘ylab markaziy bankirlar tomonidan qo‘yilgan darslik farazlariga zid keladi.
Turkiya markaziy banki 2021-yil oxiridagi qisqartirishlar siklidan so‘ng bu yil ketma-ket to‘rt oy davomida foiz stavkalarini o‘zgarishsiz ushlab turdi.
Markaziy bankning navbatdagi rejalashtirilgan foiz stavkalari yig‘ilishi 26-may kuni bo‘lib o‘tadi.
Bank kelgusi oyda narxlarning oshishi sekinlashishini kutmoqda, biroq investorlar pul-kredit idorasining prognozlar bo‘yicha tajribasini shubha ostiga qo‘ygan.
Turkiya markaziy bankining bir haftalik asosiy repo stavkasi 14 foiz. Narxlarga moslashtirilganda dunyodagi eng past ko‘rsatkichga to‘g‘ri keladi - taxminan salbiy 56.
Avvalroq Turkiyada odamlardan lirani saqlab qolish uchun dollardan voz kechish so‘ralgani haqida xabar berilgan edi.
