Siyosatni tashlab, ijodkorlikni tanlagan “orzular dizayneri”. Kristian Dior haqida fotomaqola

Christian Dior brendi erkaklar va ayollar uchun liboslar, poyabzallar, parfyumeriya hamda kosmetika mahsulotlari, soat va aksessuarlar bilan mashhur. 21-yanvar — ushbu brend asoschisi, fransuz dizayneri Kristian Dior tug‘ilgan kun. U 1905-yil Fransiyaning Granvil shahrida tug‘ilgan.

Faqat siyosat emas

Kristian besh farzandli oilada ikkinchi bo‘lib dunyoga kelgan. Oilasi o‘ziga to‘q bo‘lgani bois u va boshqa farzandlar muhtojlik nimaligini bilmagan. U yoshligidan san’at va arxitektura bo‘yicha ta’lim olishni istagan, lekin ota-onasi farzandining diplomat bo‘lishini xohlab, uni siyosiy ta’limga bergan. Xalqaro huquq va geografiya fanlarini o‘zlashtirish o‘rniga bo‘lajak kutyur vaqtini muzeylarda o‘tkazgan, rassomlik san’ati tarixini, shuningdek, musiqani o‘rgangan. O‘zini siyosatda ko‘rmagan Dior ta’limning 3-yilida o‘qishni tashlagan. 1928-yilda Kristian do‘sti Jan Bonjak bilan birgalikda o‘zi istaganidek tasviriy san’at galereyasini ochgan. Galereya Andre Deren, Anri Matiss va Pablo Pikassoning suratlarini o‘z ichiga olgan.

Moliyaviy inqirozdan olib chiqqan eskizlar

1930-yil Dior uchun og‘ir boshlangan. Akasidagi ruhiy kasallik, onasining saraton tufayli vafoti, otasining iqtisodiy inqirozga uchrashi uni depressiyaga tushishi, bularning barchasi galereyani yopishga sabab bo‘lgan. Vaqtincha ish qidirib sarson bo‘lgan Kristian o‘zini turli sohalarga urib ko‘radi. Turli qoqilishlar, omadsizliklarga qaramay, u o‘z yo‘lini yana ijod orqali topadi. Avvaliga taniqli jurnallardagi eskizlardan nusxa ko‘chirib suratlar chizadi. Bora-bora u chizgan suratlar moda olamidagi kishilar e’tiborini tortadi, Le Figaro Illustre jurnali Kristian muallifligida chizilgan liboslar va shlyapalarni chop eta boshlaydi. Ish qidrishni chetga surib eskizlar ketidan kun ko‘rgan dizayner 1937-yilda daromadi yaxshiligidan shaxsiy turar-joy sotib oladi.

Mening tug‘ilgan kunim — ilk kolleksiyam namoyishi bo‘lgan kun  

Kristian Dior

Bundan 74 yil avval, 1946-yil 16-dekabrda Dior Parijning Montel ko‘chasida mo‘jazgina modalar uyiga asos solgan. 1947-yilning fevralida esa moda ixlosmandlariga New Look deb nomlangan kolleksiyani taqdim etgan. Podiumda  maftunkor, nozik qaddi-qomatli modellar etak qismi keng, bel qismi esa kamar, belbog‘ va tasmalar bilan noziklikni aks ettirgan nafis liboslar to‘plamini namoyish etgan. Bunday siluet moda olamida revolyutsiya bo‘lishiga sabab bo‘ldi. Kolleksiyada Ikkinchi jahon urushi yillarida harbiy yoki mehnat liboslarida yashiringan ayollarning nozikligi va jozibasiga urg‘u berilgandi. Trapetsiya shaklidagi pastki qismi oqshom libosidek keng, bel qismi ingichka qilib bichilgan liboslarni kiygan ayol o‘zini alohida bilib quvonsa, bejirim libosdagi go‘zal sarvqomat atrofidagilar ko‘zini ikki karra ko‘proq quvontirgan. Urushning dahshatidan go‘zallik nimaligini unutib qo‘ygan insonlar “orzular dizayneri”ning ishlaridan estetik zavq olgan. Harper’s Bazaar jurnalining bosh muharriri Karmel Snou esa New Look’ga moda olamidagi yangi qiyofa deb ta’rif bergan.

Yaratgan liboslarim — bu mening hayotim. Ularda mening his-tuyg‘ularim, baxt va quvonchim aks etadi.

Kristian Dior

Foto: “Moda Gid.ru”

Kolleksiyadagi eng chiroyli obrazlardan biri Bar Suit (bar deb nomlangan jaket) edi. Jaket nomining bar deb atalishi, g‘oyaning dizayner hayoliga Plaza Athenee mehmonxonasi barida o‘tirganida kelgani bilan bog‘liq. 1960-yilda Bar Suit Dior modalar uyi tomonidan Britaniyaning “Viktoriya va Albert” muzeyiga sovg‘a qilingan.

1948-yil Nyu-Yorkda modalar uyining filiali ochiladi, bir yil o‘tib ushbu brend nomi bilan aksessuarlar, mexlar va sumkalar litsenziyalangan. Badavlat, taniqli insonlar, aristokratlar, Gollivud yulduzlari Christian Dior mijozlari bo‘lgan. 1952-yilda Londonda yangi filial Christian Dior Models Limited ochiladi. Bir yil o‘tar-o‘tmas kompaniya Meksika, Kanada, Kuba va Italiyada faoliyatini davom ettirgan.

Atir ayol haqida uning dastxatidan ko‘ra ko‘proq gapirishi mumkin.

Kristian Dior

Dizayner ayollar go‘zalligini faqatgina libosda deb bilmagan. Uning fikricha, o‘zini munosib tutish, did va farosat ayolning asosiy ko‘rki, lekin shunga qaramay, tashqi ko‘rinish va taraladigan iforga befarq bo‘lmaslik kerak. Shu bois bo‘lsa kerak, atirga ayol obrazini yakunlovchi so‘nggi chiziq deb ta’rif bergan. Fikrining tasdig‘i sifatida, bolalikdagi do‘sti Eftler Luish bilan birgalikda yoqimli iforni o‘zida mujassam etgan atir ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘ygan. Miss Dior deb nomlangan atir tez orada dunyoning turli burchaklarida talabgir bo‘ladi. Atir Kristianning kichik singlisi Katringa atalgan. Mademuazel emas, balki miss deb atalishi esa uning Angliyaga bo‘lgan sevgisidan dalolat.

Kristian Dior 1957-yilning oktabrida 52 yoshida yurak xuruji tufayli to‘satdan vafot etgan. Uning o‘limidan keyin kompaniyani shogirdi  Iv Sen Loran, keyinchalik Mark Boan, Janfranko Ferre, Jon Galliano, Raf Simmons va Mariya Gratsiya Kyuri boshqargan. Hozirda brendning yillik daromadi 20 milliard yevroni, undagi jami ishchilar soni esa 76 mingdan ortiqni tashkil etadi.

2017-yilda Londondagi “Viktoriya va Albert” muzeyida Kristianga bag‘ishlangan ko‘rgazma bo‘lib o‘tgan.“Kristian Dior: Orzular dizayneri” deb nomlangan ko‘rgazma 2019-yil 2-fevraldan 14-iyulgacha davom etgan. 

Mavzuga doir: