Yosh kinoijodkorlarni qo‘llab-quvvatlash maqsadida “O‘zbekkino” milliy agentligi tomonidan tashkil etilgan “Prolog” qisqa metrajli filmlar festivali keyinchalik ayrimlar tomonidan olingan to‘liq metrajli filmni mukofotli qilish uchun katta festivalga aylantirib yuborildi, 2019-yili esa o‘tkazilmadi ham. Bu fikr kinorejissor Sarvar Karimov tomonidan “Ular” dasturiga berilgan intervyu davomida aytib o‘tildi.
— “Prolog”—2018 kinofestivalida “Sarvqomat dilbarim” short-listga kiritildi va eng yaxshi ayol aktrisa nominatsiyasida ham g‘olib chiqdi. “Prolog”—2018’ning tashkilotchisi Yoshlar Ittifoqi edi. Aynan o‘sha yili Yoshlar Ittifoqi tomonidan moliyalashtirilgan va dahshatli budjet hisobiga suratga olingan “Skorpion” filmi short-listga kiritilmadi. Ushbu film nima sababdan short-listga kiritilmadi va uni short-listga kiritish bo‘yicha qandaydir bosim bo‘lmaganmi?— Men buni hozir aniq isbot bilan ayta olmayman, chunki qo‘limda isbotim yo‘q. Taxmin emas, men bu narsani bilaman, agar juda kerak bo‘ladigan bo‘lsa, kerakli odamlardan so‘rab turib, buni isbot tariqasida keltirib bera olaman.
— Keling, unda ozgina aniqlik kiritib o‘taman. Menda bor ma’lumotlarga ko‘ra, aynan festivalning hay’at a’zolari: “Biz bu filmni short-listga kiritmaymiz, biz shunday deb hisoblaymiz va bizga bosim o‘tkaziladigan bo‘lsa, biz ketamiz”, degan.
— Ha, xuddi shunday voqea bo‘lgan. Men ham bu narsani eshitganman, bilaman. Qanaqa bo‘lgan? Ochiqchasiga aytadigan bo‘lsak, hamma narsani o‘z nomi bilan atash kerak, “Prolog” — bugungi kunga kelib, o‘z o‘rnini topolmay yurgan dovdir festival. Nimaga? Boshida “Prolog” tashkil etilganida xursand bo‘lgandim, chunki, nomi ham “Prolog” — debocha degani, ya’ni birinchi marta film olayotgan talabalar, qanaqadir qisqa metrajli film qilayotgan odamlar uchun maydoncha edi. “Yoshlarga bir ko‘mak bo‘ladigan joy bo‘libdi”, deb xursand bo‘lgandim. Unda mening talabalarim ham qatnashgan, qo‘limda yordamchi, assistent bo‘lib ishlagan bolalar ham qatnashib, birinchi yilda hatto oliy mukofotini ham olgan.
Boshida, adashmasam, bu “O‘zbekkino” tomonidan tashkil etilgan festival edi. Keyin birdan nimadir bo‘ldi-yu, bu festivalga o‘zidan o‘zi Oybek Abdushukurov direktor bo‘lib qoldi. O‘sha yili u prodyuserlik qilgan “Ona” (“U”) nomli — qisqa metrajli film desam sal noto‘g‘ri bo‘ladi, ijtimoiy rolik desam to‘g‘ri bo‘ladi — ijtimoiy rolik nimagadir bosh mukofotni oldi. “O‘zim festival o‘tkazaman, o‘zimga o‘zim bosh mukofotni beraman” bo‘ldi, ochig‘ini aytganda. Kelasi yili yana shu Oybek Abdushukurov prodyuserlik qilgan to‘liq metrajli film paydo bo‘lgani uchun, bu festival o‘zidan-o‘zi, birdaniga to‘liq metrajli filmlar festivaliga aylanib qoldi.
Mazmun-mohiyati yo‘qolib qoldi. O‘rnini topolmayotgan dovdir festival deganim sababi shu. “Prolog” — debocha deyilyapti, to‘g‘rimi? 2018-yili qatnashgan bo‘lsam, men eng yosh rejissor edim, vaholanki o‘shanda men 32 yoshda edim. U yerda qatnashayotganlarning bari 40, 50, 60 kirgan odamlar edi. Ular orasida birorta ham debyutant yo‘q. Endi unga Yoshlar Ittifoqining nima aloqasi bor, “Prolog” degan nom nimaga kerak — buni endi hech kim bilmaydi. Eng qizig‘i, o‘sha kuni ochilishi bo‘ldi. Xudoning zori bilan menga bitta taklifnoma berishdi. “Bo‘pti, mayli”, deb bordim.
Borsam, 3-qatordan joy berishgan ekan, o‘tirdim. U yerda qisqa metrajli filmlar seksiyasi ham bor edi-da, unda mening talabalarim qatnashgan edi. Qarasam, birorta talabam yo‘q — balkonda, eng oxirida o‘tirishgan ekan, bechoralar. “Joy yetmay qolgandir-da, shunga balkonga chiqib ketishgandir”, deyishingiz mumkin. Xo‘p, yonimda Nilufar Usmonova bilan uning administratori o‘tirgandi, orqa qatorda Zafar Hoshimov o‘tirgandi. Men bu odamlarning barini hurmat qilaman, ular juda ham yaxshi insonlar, ularga hech qanday qarshiligim yo‘q. Lekin “Prolog” festivalida Nilufar Usmonova va uning administratori 3-qatorda, Zafar Hoshimov 4-qatorda o‘tirsa-da, festivalda qatnashayotgan bechora talabalar balkonda o‘tirsa — insofdanmi shu ish?
Xullas, bosim masalasida gaplashadigan bo‘lsak. Orqavarotdan eshitganimga ko‘ra, o‘zi bu festival nima sababdan to‘liq metrajli filmlar festivali bo‘lib qolgani — “Skorpion” filmi O‘zbekiston nomidan qatnashib, mukofotlarni olib, biz shunday bir buyuk san’at asari yaratdikki, bu film O‘zbekiston sharafini himoya qilyapti, deb chiqish niyati bo‘lgan ularning, tushunishim bo‘yicha. Lekin festival jyurisi: “Yo‘q, bu film to‘g‘ri kelmaydi, uni o‘tkazmaymiz, boshqa kinoni o‘tkazamiz”, deb, keyin mening filmimni o‘tkazishgan. Tushunishim bo‘yicha, jyuriga bosim o‘tkazilgan. Hattoki, eshitishim bo‘yicha, ular qanaqadir hujjatlarni, jyuri a’zolarining xulosalarini qalbakilashtirmoqchi, o‘zgartirmoqchi ham bo‘lishgan.
Lekin shunda jyuri a’zolari: “Bizni hakam sifatida chaqirdinglarmi, yo bizning fikrimizni hurmat qilinglar, yoki faqat shu film deydigan bo‘lsangiz, biz ketamiz”, deganidan keyin ular sekin bosilib, ularning filmi emas, mening film festivalga o‘tgan. Agar e’tibor bergan bo‘lsangiz, “Skorpion” filmining premyerasi o‘tganidan keyin, bu festival hech kimga kerakmas bo‘lib qoldi. Hattoki festival tugaganidan keyin ham saytida g‘oliblar nomi e’lon qilingani yo‘q.
— Demak, shunday xulosa chiqyaptiki, bu festival 2018-yili aynan “Skorpion”ning reklamasi uchun tashkillashtirilgan.— Bu festival emas, bu “Skorpion” filmining bir katta, dabdabali premyerasi bo‘ldi, desam haqiqatga mos keladi. Ahamiyat bergan bo‘lsangiz, 2019-yilda festival o‘tkazilmadi. Chunki bu yil kino olishmadi, “Skorpion-2”ni olganida, festival ham bo‘lishi mumkin edi.
Mavzuga doir:
Izoh (0)