Ёш киноижодкорларни қўллаб-қувватлаш мақсадида «Ўзбеккино» миллий агентлиги томонидан ташкил этилган «Пролог» қисқа метражли фильмлар фестивали кейинчалик айримлар томонидан олинган тўлиқ метражли фильмни мукофотли қилиш учун катта фестивалга айлантириб юборилди, 2019 йили эса ўтказилмади ҳам. Бу фикр кинорежиссёр Сарвар Каримов томонидан «Улар» дастурига берилган интервью давомида айтиб ўтилди.
— «Пролог»—2018 кинофестивалида «Сарвқомат дилбарим» шорт-листга киритилди ва энг яхши аёл актриса номинациясида ҳам ғолиб чиқди. «Пролог»—2018’нинг ташкилотчиси Ёшлар Иттифоқи эди. Айнан ўша йили Ёшлар Иттифоқи томонидан молиялаштирилган ва даҳшатли бюджет ҳисобига суратга олинган «Скорпион» фильми шорт-листга киритилмади. Ушбу фильм нима сабабдан шорт-листга киритилмади ва уни шорт-листга киритиш бўйича қандайдир босим бўлмаганми?— Мен буни ҳозир аниқ исбот билан айта олмайман, чунки қўлимда исботим йўқ. Тахмин эмас, мен бу нарсани биламан, агар жуда керак бўладиган бўлса, керакли одамлардан сўраб туриб, буни исбот тариқасида келтириб бера оламан.
— Келинг, унда озгина аниқлик киритиб ўтаман. Менда бор маълумотларга кўра, айнан фестивалнинг ҳайъат аъзолари: «Биз бу фильмни шорт-листга киритмаймиз, биз шундай деб ҳисоблаймиз ва бизга босим ўтказиладиган бўлса, биз кетамиз», деган.
— Ҳа, худди шундай воқеа бўлган. Мен ҳам бу нарсани эшитганман, биламан. Қанақа бўлган? Очиқчасига айтадиган бўлсак, ҳамма нарсани ўз номи билан аташ керак, «Пролог» — бугунги кунга келиб, ўз ўрнини тополмай юрган довдир фестиваль. Нимага? Бошида «Пролог» ташкил этилганида хурсанд бўлгандим, чунки, номи ҳам «Пролог» — дебоча дегани, яъни биринчи марта фильм олаётган талабалар, қанақадир қисқа метражли фильм қилаётган одамлар учун майдонча эди. «Ёшларга бир кўмак бўладиган жой бўлибди», деб хурсанд бўлгандим. Унда менинг талабаларим ҳам қатнашган, қўлимда ёрдамчи, ассистент бўлиб ишлаган болалар ҳам қатнашиб, биринчи йилда ҳатто олий мукофотини ҳам олган.
Бошида, адашмасам, бу «Ўзбеккино» томонидан ташкил этилган фестиваль эди. Кейин бирдан нимадир бўлди-ю, бу фестивалга ўзидан ўзи Ойбек Абдушукуров директор бўлиб қолди. Ўша йили у продюсерлик қилган «Она» («У») номли — қисқа метражли фильм десам сал нотўғри бўлади, ижтимоий ролик десам тўғри бўлади — ижтимоий ролик нимагадир бош мукофотни олди. «Ўзим фестиваль ўтказаман, ўзимга ўзим бош мукофотни бераман» бўлди, очиғини айтганда. Келаси йили яна шу Ойбек Абдушукуров продюсерлик қилган тўлиқ метражли фильм пайдо бўлгани учун, бу фестиваль ўзидан-ўзи, бирданига тўлиқ метражли фильмлар фестивалига айланиб қолди.
Мазмун-моҳияти йўқолиб қолди. Ўрнини тополмаётган довдир фестиваль деганим сабаби шу. «Пролог» — дебоча дейиляпти, тўғрими? 2018 йили қатнашган бўлсам, мен энг ёш режиссёр эдим, ваҳоланки ўшанда мен 32 ёшда эдим. У ерда қатнашаётганларнинг бари 40, 50, 60 кирган одамлар эди. Улар орасида бирорта ҳам дебютант йўқ. Энди унга Ёшлар Иттифоқининг нима алоқаси бор, «Пролог» деган ном нимага керак — буни энди ҳеч ким билмайди. Энг қизиғи, ўша куни очилиши бўлди. Худонинг зори билан менга битта таклифнома беришди. «Бўпти, майли», деб бордим.
Борсам, 3-қатордан жой беришган экан, ўтирдим. У ерда қисқа метражли фильмлар сексияси ҳам бор эди-да, унда менинг талабаларим қатнашган эди. Қарасам, бирорта талабам йўқ — балконда, энг охирида ўтиришган экан, бечоралар. «Жой етмай қолгандир-да, шунга балконга чиқиб кетишгандир», дейишингиз мумкин. Хўп, ёнимда Нилуфар Усмонова билан унинг администратори ўтирганди, орқа қаторда Зафар Ҳошимов ўтирганди. Мен бу одамларнинг барини ҳурмат қиламан, улар жуда ҳам яхши инсонлар, уларга ҳеч қандай қаршилигим йўқ. Лекин «Пролог» фестивалида Нилуфар Усмонова ва унинг администратори 3-қаторда, Зафар Ҳошимов 4-қаторда ўтирса-да, фестивалда қатнашаётган бечора талабалар балконда ўтирса — инсофданми шу иш?
Хуллас, босим масаласида гаплашадиган бўлсак. Орқаваротдан эшитганимга кўра, ўзи бу фестиваль нима сабабдан тўлиқ метражли фильмлар фестивали бўлиб қолгани — «Скорпион» фильми Ўзбекистон номидан қатнашиб, мукофотларни олиб, биз шундай бир буюк санъат асари яратдикки, бу фильм Ўзбекистон шарафини ҳимоя қиляпти, деб чиқиш нияти бўлган уларнинг, тушунишим бўйича. Лекин фестиваль жюриси: «Йўқ, бу фильм тўғри келмайди, уни ўтказмаймиз, бошқа кинони ўтказамиз», деб, кейин менинг фильмимни ўтказишган. Тушунишим бўйича, жюрига босим ўтказилган. Ҳаттоки, эшитишим бўйича, улар қанақадир ҳужжатларни, жюри аъзоларининг хулосаларини қалбакилаштирмоқчи, ўзгартирмоқчи ҳам бўлишган.
Лекин шунда жюри аъзолари: «Бизни ҳакам сифатида чақирдингларми, ё бизнинг фикримизни ҳурмат қилинглар, ёки фақат шу фильм дейдиган бўлсангиз, биз кетамиз», деганидан кейин улар секин босилиб, уларнинг фильми эмас, менинг фильм фестивалга ўтган. Агар эътибор берган бўлсангиз, «Скорпион» фильмининг премьераси ўтганидан кейин, бу фестиваль ҳеч кимга керакмас бўлиб қолди. Ҳаттоки фестиваль тугаганидан кейин ҳам сайтида ғолиблар номи эълон қилингани йўқ.
— Демак, шундай хулоса чиқяптики, бу фестиваль 2018 йили айнан «Скорпион»нинг рекламаси учун ташкиллаштирилган.— Бу фестиваль эмас, бу «Скорпион» фильмининг бир катта, дабдабали премьераси бўлди, десам ҳақиқатга мос келади. Аҳамият берган бўлсангиз, 2019 йилда фестиваль ўтказилмади. Чунки бу йил кино олишмади, «Скорпион-2»ни олганида, фестиваль ҳам бўлиши мумкин эди.
Изоҳ (0)