So‘nggi paytlarda peshqadam blogerlarning turli ommaviy axborot vositalari bilan raqobati yaqqol ko‘zga tashlanmoqda. Jurnalist Sanjarbek Hamidovning “Davletov.uz” kanali ma’muri, bloger va jurnalist Qobil Xidirov bilan suhbati blogerlar va blogerlik atrofida kechdi.
— Xalq ta’limi vazirligi Toshkent shahridagi 81 ta maktabda ortiq o‘quvchilar bo‘lishining oldini olish uchun oqilona yechim sifatida pul to‘lash tizimini joriy qilishga urindi. Xorazm, Qashqadaryo va Farg‘ona viloyatlari hokimlari “Snos” borasida noqonuniy ishlarga yo‘l qo‘ydi. Ijtimoiy adolat buzilgan joyda, albatta, norozilik kelib chiqaveradi. Blogerlar faoliyatini kuchaytirish orqali ijtimoiy adolatsizliklarning oldini olish mumkinmi?
— Siz yuqorida qayd etgan muammolarning qaysidir ma’noda kun tartibiga chiqishiga blogerlar emas, menimcha, bugungi ochiqlik jarayoni sababchi. Ya’ni blogerlar bu mavzuni ko‘tarmasa ham ijtimoiy tarmoqlarda bu mavzular juda keng muhokama qilinmoqda, qilinadi ham. Agar mukammal ishlaydigan davlat institutlari bo‘lganida ijtimoiy tarmoqlardagi kayfiyat orqali ham u yoki bu hujjatlar, amaldorlar faoliyatini baholash mumkin. Shuning uchun ham, nazarimda, odamlarimizda o‘z dardini aytadigan, boshqalar bilan bo‘lishadigan joy bo‘lishi kerak. Turli davlat idoralariga yuborilayotgan shikoyatlar, arizalar o‘z ijrochisini topguncha fuqaroning sabrini sinayapmiz. Shuning uchun ham odamlarga qahrini, nafratini sochadigan joy kerak. Bu joy, yaxshisi, virtual olam bo‘lgani hammaga ma’qul.
Blogerlarni kuchaytirish orqali ijtimoiy adolatsizlikka kurashish masalasiga keladigan bo‘lsak, buni qanday qilish mumkinligini tasavvur ham qila olmayman. Ochiq axborot maydonida raqobat juda kuchli, u inflyuyenserlar, ya’ni fikrini aniq yetkazib beradigan, o‘tkir muammolarni topib, uni ommaga olib chiqadigan yangidan-yangi nomlarni bizga taqdim etayapti. Fikrimcha, blogerga davlat tomonidan hech narsa kerak emas, faqat unga xalaqit berishmasa bo‘ldi.
Afsuski, oxirgi paytlar blogerlar haqida yuqori doiralarda qancha yaxshi gaplar aytilgan bo‘lsa, turli nuqtalarda shuncha salbiy, negativ munosabat ham kuchayib borayapti. Bu ham qaysidir ma’noda tabiiy jarayon. Blogerni faqat bloger obro‘sizlantiradi. Afsuski, bunaqa blogerlar ham tiqilib yotibdi.
— Uch viloyat hokimi Prezident topshirig‘iga ko‘ra xalqdan uzr so‘radi. Agar topshiriq berilmaganda ular xalqdan uzr so‘ramasmidi? Siz shu jarayonlarni kuzatib bordingiz. Endi vaziyat o‘zgarishiga ishonasizmi?
— Yo‘q, bunga unchalik ham ishonmayman. Albatta, o‘sha hokimlar xulosa chiqargani aniq, lekin buni lahzalik mas’uliyat deb bilaman. Bizga tepadan topshiriq bo‘lsa uzr so‘raydigan emas, balki qilgan xatosini teran anglab, samimiy uzr so‘raydigan amaldorlar kerak. Afsuski, joylardagi ayrim hokimlar o‘z hududidan imkon qadar axborot chiqarmaslikka, Toshkentga negativ ma’lumot yetib bormasligi uchun intiladi, ko‘zbo‘yamachilik qiladi. Shuning uchun ham ommaviy axborot vositalarini qo‘llab-quvvatlash, ularning oyog‘iga tushov bo‘layotgan bir-ikkita qonuniy cheklovlarni olib tashlash, hokimlarga ta’sir o‘tkazadigan samarali mexanizmlarni, masalan, viloyat kengashlarini kuchaytirish maqsadga muvofiq.
Tuman kengashlari deputatlari hozirgi sharoitda tuman hokimining hisobdorligini ta’minlashi amrimahol, lekin viloyatlar deputatlari bu ishni bemalol qilishi mumkin. Shuning qandaydir yo‘llarini topish kerak. Joylarda Prezidentga yordamchi bo‘ladigan institutlar ko‘payishi kerak. Bu deputatlar, bu jamoatchilik, bu OAV, shu jumladan, blogerlar.
— Bloger ijtimoiy adolatsizliklarni qanday aniqlaydi? Yuzaki qaraganda tinch va osuda oqayotgan daryo tubidagi po‘rtanalarni bilish uchun suvga sho‘ng‘ish talab etiladi. Bu xavfli emasmi?
— Bloger unaqa bo‘lishi kerak, jurnalist bunaqa bo‘lishi kerak, deb aql o‘rgatadiganlar, ayniqsa, amaldorlar orasida ancha ko‘p. Hamma o‘zining ishini qilsa, nazarimda, bizda ancha ijobiy o‘zgarish yuz beradi. Yuqorida qayd etganimdek, blogerni obro‘sizlantiradigan, uni xalq va jamiyat oldida yomonotliq qiladigan ham blogerlarning o‘zi. Shuning uchun blogerlar qaysi yo‘ldan bormasin, nazarimda, bir necha oltin qoidalarga rioya etishi kerak. Bu qonuniy talab emas, lekin blogerning faoliyatiga ziyon yetkazmaydigan qoidalar.
Avvalo, birinchi bo‘laman, deb yolg‘on ma’lumot berishdan tiyilish lozim. Ikkinchidan, sizning faoliyatingiz jamiyat zarariga o‘ynamasligi lozim. Rus tilida aytganda, “ne povredit”. Uchinchidan, blogerlar bir-biri bilan tortishmasdan, bir-birini sharmanda qilmasdan, birdamlik, hamjihatlikda munosabatda bo‘lishi hayot talabiga aylanayapti. Shundagina turli bosimlardan, kutilmagan zarbalardan himoyalanish mumkin. To‘rtinchidan, yaxshimi-yomonmi, mamlakat qonunlarini hurmat qilish va unga qat’iy rioya qilish lozim.
Xulosa qilib aytganda, so‘nggi ikki-uch yildagi ochiqlik siyosati O‘zbekistonga yangi fenomen — blogerlar fenomenini berdi. Hozircha buning zararidan ko‘ra foydasi ko‘proq, buni davlat ham tushunmoqda.
Izoh (0)