Сўнгги пайтларда пешқадам блогерларнинг турли оммавий ахборот воситалари билан рақобати яққол кўзга ташланмоқда. Журналист Санжарбек Ҳамидовнинг «Davletov.uz» канали маъмури, блогер ва журналист Қобил Хидиров билан суҳбати блогерлар ва блогерлик атрофида кечди.
— Халқ таълими вазирлиги Тошкент шаҳридаги 81 та мактабда ортиқ ўқувчилар бўлишининг олдини олиш учун оқилона ечим сифатида пул тўлаш тизимини жорий қилишга уринди. Хоразм, Қашқадарё ва Фарғона вилоятлари ҳокимлари «Снос» борасида ноқонуний ишларга йўл қўйди. Ижтимоий адолат бузилган жойда, албатта, норозилик келиб чиқаверади. Блогерлар фаолиятини кучайтириш орқали ижтимоий адолатсизликларнинг олдини олиш мумкинми?
— Сиз юқорида қайд этган муаммоларнинг қайсидир маънода кун тартибига чиқишига блогерлар эмас, менимча, бугунги очиқлик жараёни сабабчи. Яъни блогерлар бу мавзуни кўтармаса ҳам ижтимоий тармоқларда бу мавзулар жуда кенг муҳокама қилинмоқда, қилинади ҳам. Агар мукаммал ишлайдиган давлат институтлари бўлганида ижтимоий тармоқлардаги кайфият орқали ҳам у ёки бу ҳужжатлар, амалдорлар фаолиятини баҳолаш мумкин. Шунинг учун ҳам, назаримда, одамларимизда ўз дардини айтадиган, бошқалар билан бўлишадиган жой бўлиши керак. Турли давлат идораларига юборилаётган шикоятлар, аризалар ўз ижрочисини топгунча фуқаронинг сабрини синаяпмиз. Шунинг учун ҳам одамларга қаҳрини, нафратини сочадиган жой керак. Бу жой, яхшиси, виртуал олам бўлгани ҳаммага маъқул.
Блогерларни кучайтириш орқали ижтимоий адолатсизликка курашиш масаласига келадиган бўлсак, буни қандай қилиш мумкинлигини тасаввур ҳам қила олмайман. Очиқ ахборот майдонида рақобат жуда кучли, у инфлюенсерлар, яъни фикрини аниқ етказиб берадиган, ўткир муаммоларни топиб, уни оммага олиб чиқадиган янгидан-янги номларни бизга тақдим этаяпти. Фикримча, блогерга давлат томонидан ҳеч нарса керак эмас, фақат унга халақит беришмаса бўлди.
Афсуски, охирги пайтлар блогерлар ҳақида юқори доираларда қанча яхши гаплар айтилган бўлса, турли нуқталарда шунча салбий, негатив муносабат ҳам кучайиб бораяпти. Бу ҳам қайсидир маънода табиий жараён. Блогерни фақат блогер обрўсизлантиради. Афсуски, бунақа блогерлар ҳам тиқилиб ётибди.
— Уч вилоят ҳокими Президент топшириғига кўра халқдан узр сўради. Агар топшириқ берилмаганда улар халқдан узр сўрамасмиди? Сиз шу жараёнларни кузатиб бордингиз. Энди вазият ўзгаришига ишонасизми?
— Йўқ, бунга унчалик ҳам ишонмайман. Албатта, ўша ҳокимлар хулоса чиқаргани аниқ, лекин буни лаҳзалик масъулият деб биламан. Бизга тепадан топшириқ бўлса узр сўрайдиган эмас, балки қилган хатосини теран англаб, самимий узр сўрайдиган амалдорлар керак. Афсуски, жойлардаги айрим ҳокимлар ўз ҳудудидан имкон қадар ахборот чиқармасликка, Тошкентга негатив маълумот етиб бормаслиги учун интилади, кўзбўямачилик қилади. Шунинг учун ҳам оммавий ахборот воситаларини қўллаб-қувватлаш, уларнинг оёғига тушов бўлаётган бир-иккита қонуний чекловларни олиб ташлаш, ҳокимларга таъсир ўтказадиган самарали механизмларни, масалан, вилоят кенгашларини кучайтириш мақсадга мувофиқ.
Туман кенгашлари депутатлари ҳозирги шароитда туман ҳокимининг ҳисобдорлигини таъминлаши амримаҳол, лекин вилоятлар депутатлари бу ишни бемалол қилиши мумкин. Шунинг қандайдир йўлларини топиш керак. Жойларда Президентга ёрдамчи бўладиган институтлар кўпайиши керак. Бу депутатлар, бу жамоатчилик, бу ОАВ, шу жумладан, блогерлар.
— Блогер ижтимоий адолатсизликларни қандай аниқлайди? Юзаки қараганда тинч ва осуда оқаётган дарё тубидаги пўртаналарни билиш учун сувга шўнғиш талаб этилади. Бу хавфли эмасми?
— Блогер унақа бўлиши керак, журналист бунақа бўлиши керак, деб ақл ўргатадиганлар, айниқса, амалдорлар орасида анча кўп. Ҳамма ўзининг ишини қилса, назаримда, бизда анча ижобий ўзгариш юз беради. Юқорида қайд этганимдек, блогерни обрўсизлантирадиган, уни халқ ва жамият олдида ёмонотлиқ қиладиган ҳам блогерларнинг ўзи. Шунинг учун блогерлар қайси йўлдан бормасин, назаримда, бир неча олтин қоидаларга риоя этиши керак. Бу қонуний талаб эмас, лекин блогернинг фаолиятига зиён етказмайдиган қоидалар.
Аввало, биринчи бўламан, деб ёлғон маълумот беришдан тийилиш лозим. Иккинчидан, сизнинг фаолиятингиз жамият зарарига ўйнамаслиги лозим. Рус тилида айтганда, «не повредит». Учинчидан, блогерлар бир-бири билан тортишмасдан, бир-бирини шарманда қилмасдан, бирдамлик, ҳамжиҳатликда муносабатда бўлиши ҳаёт талабига айланаяпти. Шундагина турли босимлардан, кутилмаган зарбалардан ҳимояланиш мумкин. Тўртинчидан, яхшими-ёмонми, мамлакат қонунларини ҳурмат қилиш ва унга қатъий риоя қилиш лозим.
Хулоса қилиб айтганда, сўнгги икки-уч йилдаги очиқлик сиёсати Ўзбекистонга янги феномен — блогерлар феноменини берди. Ҳозирча бунинг зараридан кўра фойдаси кўпроқ, буни давлат ҳам тушунмоқда.
Изоҳ (0)