O‘zbekistondagi birinchi atom elektr stansiyasi (AES) Navoiy va Buxoro viloyatlari chegarasida joylashgan To‘dako‘l suv ombori yaqinida quriladi. Bu haqda bugun, 9-oktabr kuni Hyatt Regency mehmonxonasida bo‘lib o‘tgan seminarda ma’lum qilindi, deb xabar beradi “Daryo” muxbiri Sevara Nishonova.
Mamlakat hududidagi ilk AES Rossiyaning “Rosatom” korporatsiyasi bilan hamkorlikda barpo etiladi. Nima uchun ushbu yo‘nalishda aynan Rossiya bilan hamkorlik qilinmoqda? Ushbu savolga O‘zbekiston Fanlar akademiyasi yadroviy fizika instituti direktori o‘rinbosari Ilhom Sodiqov quyidagicha javob berdi:
“AES qurish masalasi ko‘tarilganida biz bir qancha mamlakatlardagi atom elektr stansiyasi qurish bilan shug‘ullanuvchi kompaniyalar faoliyatini o‘rgandik. Ulardan biri, masalan, Xitoy va Kanada. Shular qatorida Rossiyaning ‘Rosatom’ korporatsiyasi ish jarayoni ham o‘rganildi. Biz AES qurish uchun hamkor sifatida ‘Rosatom’ kompaniyasini tanlashimizga sabab — hozirgi kundagi eng rivojlangan, eng xavfsiz deb hisoblangan 3+ avlodidagi yadro reaktorlari asosida qurilgan atom elektr stansiyalarini faqat ‘Rosatom’ korporatsiyasi barpo etmoqda. Bu kompaniya butun dunyo bo‘yicha yagona hisoblanadi. Bundan tashqari, Rossiyaning taklifi Kanadaga nisbatan ancha arzonligi bilan ajralib turdi”.
Ilhom Sodiqovning ma’lum qilishicha, dastlab AES uchun O‘zbekiston bo‘ylab 70 ta maydon, Buxoro va Navoiy viloyatlaridan tashqari Farg‘ona vodiysi hamda Surxondaryo viloyatidagi nuqtalar o‘rganilgan, shu yilning mart oyida 10 ta hudud tanlab olingan. Shundan so‘ng mutaxassislar To‘dako‘l ko‘li variantida to‘xtashga qaror qilgan.
“To‘dako‘l AES qurilishi uchun zarur resurslar yetkazib berilishiga eng qulay, xavfsizlik jihatidan eng ma’qul joy”, — deydi Ilhom Sodiqov.
Ilhom Sodiqov shuningdek, O‘zbekistonda AES qurish uchun turtki bo‘layotgan omillarga ham to‘xtalib o‘tdi:
- 2000—2017-yillarda mamlakat yalpi ichki mahsulotida sanoatning ulushi 2,4 baravarga ortib, 14,1 foizdan 33,5 foizga o‘sgan.
- 1991-yildan aholi ko‘payishi 64,7 foizni tashkil etib, bunda kishi boshiga elektr energiyasi ishlab chiqarish hajmi 74,8 foizga kamaydi.
- O‘zbekistondagi 87 foiz elektr energiyasi issiqlik elektr stansiyalari hisobiga ishlab chiqariladi.
- Qayta tiklanuvchi elektr manbalaridan foydalanish yuz berish ehtimoli yuqori bo‘lgan elektr taqchilligi muammosiga barham bera olmasligi mumkin.
2018-yilning 7-sentabr kuni Moskvada O‘zbekiston Respublikasi va Rossiya federatsiyasi o‘rtasida Rossiya loyihasi bo‘yicha AES qurishda hamkorlik to‘g‘risida hukumatlararo bitim imzolandi.
“O‘zbekistonda birinchi atom elektr stansiyasining qurilishi: Rossiya tajribasi va ilg‘or texnoligiyalar” deb nomlangan seminar uch kun 9—11-oktabr kunlari o‘tkaziladi. Unda Atom energiyasi bo‘yicha xalqaro agentlik va Rossiya “Rosatom” davlat korporatsiyasi vakillari soha yuzasidan o‘zbekistonlik mutaxassislar bilan o‘zaro fikr almashadi.
Izoh (0)