• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12502.99
    • RUB155.94
    • EUR14484.71
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +35°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Lotin alifbosiga asoslangan o‘zbek yozuviga “ц”ni bildiruvchi harfni kiritish va “ng”ni bitta harf belgiga aylantirish bo‘yicha taklif tayyorlanmoqda

    Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti rektori Shuhrat Sirojiddinov lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini mukamallashtirish lozimligi haqida fikr bildirdi. Bu haqda u “Oila davrasida” gazetasi o‘quvchilariga bergan javoblariga aytib o‘tdi.

    Foto: “Oila davrasida”

    Foto: “Oila davrasida”

    “Nazarimda, bugungi kunda lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini yanada mukammallashtirish davr talabiga aylandi. Amaldagi alifboga asoslangan imlo qoidalarimizni qayta ishlab chiqish muhim va ayni kunda zaruriy ehtiyoj hisoblanadi. Bu alifbodagi ayrim ziddiyatli holatlar bilan bog‘liq. Misol uchun, lug‘at boyligimizdan o‘rin olgan jurnal, jirafa kabi o‘zlashma so‘zlardagi ‘j’ tovushini yangi alifboda ifoda etishning imkoni yo‘q. Bu tovush ‘j’ harfi bilan yozilsa, talaffuz va imloda ziddiyat kuzatiladi. Bu esa savod chiqarayotgan o‘quvchilarda noqulaylik tug‘dirmoqda”, — deydi Shuhrat Sirojiddinov.

    • O‘zbek tili va adabiyoti universiteti rektori: Hali ham lotin alifbosiga to‘liq o‘tib bo‘lmaganimizning jiddiy tashvishga sabab bo‘ladigan joyi yo‘q

    “Ikkinchidan, alifboda ‘ng’ burun tovushi uchun maxsus harf berilmagan. Bu holat ayni tovushni so‘z tarkibida yonma-yon kelgan ‘n’ va ‘g’ tovushlaridan farqlanmasligiga sabab bo‘lmoqda. Shu bois o‘quvchilar ‘dengiz’, ‘ko‘ngil’ kabi so‘zlardagi ‘ng’ harfiy birikmasini ikki tovush tarzida tushunib, bu so‘zlarni bo‘g‘in ko‘chirishda qo‘pol xatoga (‘den-giz’, ‘ko‘n-gil’ tarzida) yo‘l qo‘ymoqda. Vaholanki, bir tovushni ifoda etuvchi ‘ng’ harfiy birikmasi bo‘g‘in ko‘chirishda bir-biridan ajratib yozilmasligi kerak. Umuman, alifboda tovushlarni harfiy birikma tarzida qayd etish masalasini jiddiy o‘ylab ko‘rish kerak. Bunday misollarni yana davom ettirish mumkin”, — dedi professor.

    “‘Ц’ harfi o‘zbek tili imlosidagi dolzarb mavzulardan biri hisoblanadi. Darhaqiqat, ‘ц’ undoshi bilan bog‘liq so‘zlarning zarur o‘rinlarda noto‘g‘ri qo‘llanilayotgani o‘quvchilarni chalg‘itmoqda. Masalan: ‘ц’ undoshi o‘rniga qo‘llanilayotgan lotin imlosidagi ‘ts’ harf birikmasi ba’zi o‘rinlarda o‘zini oqlamaydi — ‘ssenariy’, ‘biotsikl’, ‘biotsentr’, ‘sirkul’ va hokazo. Milliy talaffuzimizdan kelib chiqqan holda imlo qoidalariga ‘ц’ undoshi bilan bog‘liq o‘zgartirish kiritilishi rejalashtirilgan”, — dedi universitet rektori.

    “Hamma so‘zlarni ham lotin va kirill alifbolarida bir xil yozilishini talab qilish unchalik to‘g‘ri emas. Bu alifbolar bir-biridan tamoman farqli yozuvlardir. Buning ustiga, bora-bora kirill yozuvi amaliyotdan chiqib ketadi, o‘rganuvchiga kirill ‘etalon’ bo‘lmay qoladi. Shuning uchun ham kirillda qanday bo‘lsa, lotinda ham shunday yozishga urinish maqsadga muvofiq bo‘lmaydi. ‘Хом ашё’, ‘темир йўл’ kabi qo‘shma so‘zlarni lotinda ‘xomashyo’, ‘temiryo‘l’ tarzida yozishni qoidalashtirish til tabiatiga muvofiq keladi. ‘Мўъжиза’ so‘zini lotin yozuvida balki tutuq belgisisiz yozishni qoidalashtirishni o‘ylab ko‘rish joiz. Go‘yoki mazkur qoidada harfdagi qo‘shimcha unsur tutuq belgisiga yaqin bo‘lgani uchun, o‘xshash belgilar takroridan qochishga harakat qilinganday ko‘rinadi. Albatta, bu ilmiy yoki asosli yechim emas; ‘budjet’ so‘zining yozilishini ham o‘ylab ko‘rish maqsadga muvofiq. Universitetimizda tuzilgan maxsus ishchi guruh shunday takliflarni tayyorlash borasida ish olib bormoqda”, — deydi professor Sirojiddinov.

    Diqqat, diqqat! “Daryo”ning Telegram’dagi rasmiy kanali — “Toshqin ‘Daryo’”ga obuna bo‘lib, yangiliklardan ovozli ko‘rinishda bahramand bo‘lishingiz mumkin.

    23.10.2016, 21:05   Izoh (0)   59430
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Alijon Ochilov: “Saylovchining huquqiy madaniyati yuksak bo‘lsa, ovoz berishda faol qatnashadi”

    23.10.2016, 20:26

    O‘zbekistonda benzin narxi o‘rtacha uchdan biriga oshirildi

    23.10.2016, 14:08

    Bosh vazirning virtual qabulxonasiga umumiy murojaatlar soni 70 mingdan oshdi

    23.10.2016, 09:48

    O‘zbekistonda benzinning chakana narxlari bir xil etib belgilandi

    23.10.2016, 09:34

    O‘zbek tili va adabiyoti universiteti rektori: Hali ham lotin alifbosiga to‘liq o‘tib bo‘lmaganimizning jiddiy tashvishga sabab bo‘ladigan joyi yo‘q

    22.10.2016, 21:35

    Shavkat Mirziyoyev: Elektr energiyasi ta’minotini yaxshilash dasturi ishlab chiqilmoqda

    22.10.2016, 21:24
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Oliy ta’lim yetakchilari Toshkentda birinchi QS Eurasia Forum’da birlashadi


    Ellipse International School – farzandingiz kelajagi boshlanadigan joy!


    BI Group biznes-toifa xonadon yutuqli o‘yini:Toshkentdagi mavsumning asosiy tadbiri qanday o‘tdi


    ZARMED Universiteti: 200 ta grant sizni kutmoqda


    Chery O‘zbekistonda sotuvlar bo‘yicha mutlaq rekord o‘rnatmoqda


    Toshkent Farmatsevtika Instituti — Farmatsiya sohasida xalqaro darajadagi sifatli ta’lim


    STEM va biznes yo‘nalishidagi qizlar uchun TBC Bank’dan ta’lim grantlari — O‘zbekistonda gender tafovutini kamaytirish yo‘lida yangi qadam


    Hayot Bank “Yashil yurak” nomli keng ko‘lamli ekologik tashabbusni e’lon qildi. Avgust oyidan boshlab O‘zbekiston bo‘ylab Hayot Bankning har bir yangi omonatchisi uchun bitta daraxt ekiladi


    Avvallari xufiyona iqtisodiyotda faoliyat yuritgan eshitish va gapirishda muammosi bor insonlar endi rasmiy sektorga qo’shilib, Poytaxt Parking jamoasining bir qismiga aylandi


    Avgust sovg‘alari: Centrum Air 155 ta aviachiptani tortiq qiladi!


    Aqlli diversifikatsiya: nima uchun kerak va kapitalni qanday taqsimlash lozim?


    30-iyul kuni Toshkentda BYD innovatsion mobil moduli o‘z faoliyatini boshladi


    AVO bank aloqa markazi: innovatsiyalar va yangi xizmat darajasi 


    BYD SEALION 7: Flagman elektr SUV — shahar ko‘chalarida yangi yetakchi 


    BYD rasmiy dileri Beni Motors Samarqandda BYD Sealion 7 flagman krossoverini taqdim qildi

     

    Tavsiya etamiz

    Pora, neft va terrorchilik: nega Qatar amiri shov-shuvlar markazidan tushmayapti?

    5 avgust, 11:20

    Trampning Falastinga nisbatan noxolis siyosati: AQSH YUNESKO a’zoligidan nega chiqyapti?

    2 avgust, 18:35

    Kamchatkadagi hodisa yagona emas: so‘nggi 120 yilda ro‘y bergan eng kuchli megazilzilalar

    1 avgust, 18:20

    Tramp uchun xavotirlar: AQSH prezidenti taniqli shaxslarga yosh qizlarni sotgan Jeffri Epshteynning mijozi bo‘lganmi?

    29 iyul, 17:19
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Apple Tramp bosimi ostida AQSHga 100 mlrd dollar sarmoya kiritadi

    Dunyo | 7 avgust, 12:30

    Trampni o‘ldirish bilan tahdid qilgan 22 yoshli yigit ushlandi

    Dunyo | 7 avgust, 12:10

    Rasman. Son Hyon Min — “Los Anjeles” futbolchisi

    Sport | 7 avgust, 12:04

    Instagram: tug‘ilgan kunini nishonlayotgan Yorqinxo‘ja Umarov, firibgardan ogohlantirayotgan Shahlo Zoirova, AQSHga ketayotgan “Qalpoq”chilar

    Madaniyat | 7 avgust, 11:56

    Chorvoqdagi Sea Breeze Uzbekistan loyihasi investori o‘z hisobidan kanalizatsiya tizimini quradi

    O‘zbekiston | 7 avgust, 11:35

    Isroilliklar Meta kompaniyasidan 1 mlrd dollar undirmoqchi

    Dunyo | 7 avgust, 11:30

    Hamzat Chimayev o‘zini Konor Makgregor bilan taqqoslashlariga munosabat bildirdi

    Sport | 7 avgust, 11:20
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.