Xitoy Fan va texnologiyalar universiteti olimlari yaqin infraqizil diapazonda — hatto yopiq ko‘zlar bilan ham ko‘rish imkonini beruvchi kontakt linzalarini ishlab chiqdi. Texnologiya nafaqat odamlarga “super ko‘rish” imkoniyatini berishi, balki daltonizm bilan kasallanganlarga ham yordam berishi mumkin.
Linzalar klassik tungi ko‘rish moslamalaridan farqli o‘laroq, tashqi quvvat manbaisiz ishlaydi. Ularning tarkibida 800 dan 1 600 nanometrgacha bo‘lgan to‘lqin uzunligidagi infraqizil nurlanishni yutuvchi va uni 380 dan 750 nanometrgacha bo‘lgan diapazonda ko‘rinadigan yorug‘likka aylantiruvchi nanozarrachalar mavjud. Ushbu zarrachalar oddiy kontakt linzalari materialiga o‘xshash yumshoq, toksik bo‘lmagan polimerga kiritilgan.
Tajribalar davomida linzali sichqonlar infraqizil nurlar bilan yoritilgan joylar o‘rniga ko‘proq qorong‘i joylarni tanladi, linzasiz sichqonlar esa xatti-harakatlarida bunday farqni ko‘rsatmadi. Bu linzalar haqiqatan ham infraqizil nurlanishni ko‘rish imkonini berganini ko‘rsatadi. Shuningdek, tajriba o‘tkazilayotganlarning ko‘zi IK-nuriga taʼsir qilganda toraydi va miya faolligi tasvirlari ko‘rish markazlarining reaksiyasini ko‘rsatdi.
Linzalar odamlarga miltillovchi infraqizil nurning yo‘nalishini aniqlashga imkon berdi, qovoqlari yopilgan holda esa effekt kuchaydi — infraqizil nurlar teridan ko‘rinadigan yorug‘likka qaraganda yaxshiroq o‘tadi va shovqinlarga kamroq taʼsir qiladi. Tajriba ishtirokchilari ko‘zlari yopiq holatda signalni idrok etishni osonroq his qilishdi, chunki bu holda fon yorug‘ligi va yorug‘lik shovqinlarining ta’siri bartaraf etiladi.
Keyinchalik tadqiqotchilar nanozarrachalarni infraqizil spektrning turli qismlarini ko‘k, yashil va qizil ranglarda aks ettiradigan qilib o‘zgartirdi. Bu daltoniklar uchun tuzatish linzalarini yaratishga yo‘l ochadi: masalan, qizilni yashilga aylantirish rangni idrok etishdagi buzilishlarni qoplashi mumkin.
Hozircha linzalar faqat LED manbalaridan keladigan yorqin nurlanishni ushlaydi. Amaliy foydalanish uchun sezgirlik va aniqlikni yaxshilash kerak — ikkinchisini ko‘zoynak shaklida maxsus optik qo‘shimcha yordamida oshirish rejalashtirilgan.
Ushbu texnologiya nafaqat ko‘rish qobiliyati cheklangan odamlarning hayotini osonlashtirishi, balki infraqizil signallar orqali yashirin maʼlumotlarni uzatish imkoniyati tufayli xavfsizlik, aloqa va axborotni himoya qilish sohalarida qo‘llanilishi mumkin.
Izoh (0)