Ўзбек санъати ва театрининг етук вакилларидан бири бўлган устоз санъаткорлардан бири Рихси Иброҳимова санъатдаги таназзул, замонавий кино ва театрнинг маънавий бўшлиғи, ўзининг ҳаётий синовлари ҳақида гапириб берди.
Мен 70 йилдан бери саҳнадаман. 1955 йилда театрга қабул қилинганимдан бери турли даврларнинг санъатини бошдан кечирдим. Ўша йилларда оғир шароитларга қарамай, Шекспир, “Отелло”, “Гамлет” каби асарлар саҳналаштириларди. Халқ санъатга чанқоқ эди, спектаклларни севиб томоша қиларди, эслайди актриса.
Актриса сўзларига кўра, бугунги кундаги айрим кўрсатув ва фильмларда маънавийлик, мазмун ва мантиқ етишмаяпти.
Ҳозир телевидение ва кинода мантиқ деган нарса йўқолиб кетган. Қаҳрамон ким, муаммо нима, ечим қанақа — бу саволларга жавоб йўқ. Аксинча, айрим сериаллар фақат оилавий можаролар, келин-куёвлар, қайнона ва келин ўртасидаги тортишувлар билан тўла. Бу гўёки ўзбек ҳаёти фақат шу мавзудан иборат деган таассурот уйғотмоқда, дейди Рихси Иброҳимова.
Актриса бугунги фильмлардаги айрим саҳналар ахлоқий жиҳатдан ҳам салбий таъсир кўрсатаётганини таъкидлайди:
Ҳозирги сериалларда иккита аёлни соч юлишаётгани, ёмон сўзлар ишлатилаётганини кўрсатишади. Ахир буни ота-она, фарзанд, набира кўради. Шунақа бўлиши мумкинми? Бизни кўчада кўриб: “Нега сизлар бундай нарсаларга қарши чиқмаяпсизлар”, деб савол беришади. Аммо айтганимиз билан ҳеч нима ўзгармайди, дейди у.
У санъатда ҳақиқий драматизм, мазмунли сценарийлар, ижобий ва сабоқ берувчи образлар етишмаётганини афсус билан тилга олди.
Томошабин бераётган маҳсулингизни қабул қилади. Ҳозир бизда кичик бир сценарийни ҳам чиройли, тўлиқ қилиб олиб чиқадиган ҳеч ким йўқ. Бугунги кунда кимдан эшитяпсиз, вой шу сериални шунақа зўр ишлашибди-е деганини. Йўқ, унақаси йўқ. Бир иккита сериалларни бошладим ҳам, лекин ташлаб кетдим ярмидан, дейди актриса.
Санъат вакили ҳозирги актёрлар ҳақида шундай дейди: “Ҳозир ролларни қўлида телефон билан ижро қилишади. Телефон ўйнагандай гапираркан-да, унда ҳамма гапи ёзилган бўларкан. Шуми санъат? Телефонни қўйиб ўйнамайдими ролларни, жонли чиқади-ку”.
Санъаткор ҳар куни ижод қилгиси келади. Неча йилдан бери мени халқ кўргани йўқ. Актёр эсдан чиқиб кетади. Ана шундан қўрқишади, шу сабабли ҳозирги кунда савиясиз роллар бўлса ҳам ўйнашяпти таниқли санъат вакиллари. Мени кўп одам танимайди ҳозир ҳам, дейди актриса.
У илгари томошабин меҳрини қозонган Ситора Фармонова, Асал Шодиева, Алишер Узоқов, Адиз ва Юлдуз Ражабов каби санъаткорларни эслайди. Уларнинг экранда кам кўринаётгани, айниқса кино фестивалларида қатнашмаслиги унга оғриқ беради.
Устоз санъаткор бугунги кунда саҳнада кўпроқ бачкана, оилавий жанжаллар, эр талашиш ва бошқа паст савиядаги мавзулар кўтарилаётганидан норозилик билдирди.
“Ўлим тўшагидан қайтдим”
У бир неча бор оғир операцияларни бошдан кечирган, ошқозон, жигар ва бошқа соғлиқ муаммолари сабабли ҳаёт билан ўлим орасида қолган кунлари бўлганини эслайди. Бугунги кунда эса жуда кам овқатланади, суюқликни кўп ичолмайди, ҳатто баъзи дориларсиз ухлай олмайди.
Овқатларни танлаб ейман, энг фойдали маҳсулотларни еёлмайман. Кўплар чет элда ошқозонини операция қилдиришди. Ҳозир мен анча яхши юрганимни сабаби, овқатни деярли емаслигим. Эски қадрдонларим яхшиям бор, улар тез-тез келиб туришади. Халқни эъзози, сиз билан расмга тушиб олай деган гаплари билан яшаб юрибман, дейди Рихси Иброҳимова.
“Энди мен дуо қиламан”
Бугун у фақат тинчлик ва саломатлик сўрайди. Ўзи учун эмас, балки халқ, ватан, келажак авлодлар учун дуо қилади.
Бутун дунёга тинчлик, юртимизга барака, болаларимизга ёруғ келажак тилайман, дейди у юрагини тўкиб.
Агар шаънимга нолойиқ гап айтишса, кечиришим қийин бўлади. Қариганда одам ёш болага ўхшаб қоларкан. Кейин санъатимизни шу даражага тушиб қолгани мени йиғлатади, дейди у.
Санъаткор ҳаётининг катта қисмини саҳнага, ижодга, халққа бахшида қилган. Эндиликда у ўзидан кейинги авлодга фақатгина битта насиҳат берди: “Бугунги куннинг қадрига етинг. Диёнатни сотманг, хиёнат қилманг, зулм кўрманг. Биз ўтган йўлни сиз такрорламанг, яхшиликда юринг”.
Изоҳ (0)