Бир пайтлар Чарли Чаплин кинода овозни қабул қилмасди, фильмлар товушсиз бўлиши керак деб ҳисобларди. Кейин ранглар даври келди. Бугун саноат яна жиддий технологик ўзгаришни бошдан кечирмоқда.
Замонавий технологиялар кино истеъмоли маданиятини ўзгартирадиган, харажатларни камайтирадиган ва ишлаб чиқариш жараёнини тезлаштирадиган имкониятларни яратмоқда. Саноатдаги фикрлар иккига бўлинди. Масалан, Жеймс Кемерон сунъий интеллект кинематографияни яхшилашига ишонса, Мартин Скорсезе кино сеҳрининг йўқолгани ҳақида эссе ёзди. Ҳақиқатга айланган башоратларга назар солайлик.

- Онлайн формат кинотеатрлар ўрнини эгаллайди
Стриминг хизматлари кинотеатрлардан томошабинларнинг бир қисмини тортиб олиши ҳақида 2010 йилларнинг бошидаёқ айтилган эди. 2013 йилдан бошлаб Netflix бир вақтнинг ўзида бир нечта форматда фильм намойишини илгари сура бошлади. Бу стратегия COVID-19 пандемияси туфайли кенг тарқалди. Ҳозирда сервис деярли барча оригинал фильмларини фақат ўз платформасида чиқармоқда. Netflix раҳбари Тед Сарандос кинотеатрларни эскилик сарқити деб ҳисобламоқда.

Warner Bros. каби йирик студиялар гибрид тарқатиш моделларига эътибор қаратмоқда. Барча режиссёрлар ҳам бу фикрга қўшилмаяпти. Масалан, Дени Вилнев “Дюна” фильмининг бир вақтнинг ўзида онлайн ва кинотеатрларда намойиш этилишини танқид қилган эди. Иккинчи қисмда бундай қилинмади. “Дюна: Иккинчи қисм” катта экранларда намойиш этилганидан уч ой ўтгач, HBO Мах’да чиқарилди.
Омон қолиш учун кинотеатрлар офлайн тажрибанинг ноёблигига эътибор қаратмоқда. Ахир, уй экрани IMAX ёки премера муҳитининг ўрнини боса олмайди.
- Кино ишлаб чиқаришда сунъий интеллект
2016 йилда IBM сунъий интеллекти “Морган” номли даҳшатли фильм трейлерини монтаж қилди, уни томошабинлар инсонлар томонидан яратилган версиядан юқори баҳоладилар. Бугунги кунда кино соҳасидаги мутахассисларнинг 48 фоизи сценарий ёзиш, монтаж қилиш ва овоз устида ишлашда сунъий интеллектдан фойдаланмоқда. Технологиялар тобора қулайлашмоқда, бу эса ўзига хос ғояларга эга кичик студияларга йирик иштирокчилар билан рақобатлашиш имконини бермоқда.

“Таксист” фильми сценарий муаллифи Пол Шредер яқинда ChatGPT’ни оригинал сценарийларни тез яратиш қобилияти учун мақтаган бўлса, “Бруталист” фильми атрофида жанжал кўтарилди. Сунъий интеллект ушбу ижроси учун “Оскар” мукофотини олган Эйдриан Броудининг венгерча талаффузини тузатди. Режиссёр Брейди Корбетнинг айтишича, актёр ўқитувчи билан ишлаган, нейротармоқ эса унинг нутқини бир оз яхшилаган, холос. Бироқ, Америка киноакадемияси янги қоида киритди: энди мукофотларни топширишда инсоннинг ижодий ҳиссаси қанчалик муҳим эканлиги ҳисобга олинади.
- Шахсийлаштирилган кино
Анъанавий кинематография юз йилдан ортиқ вақт давомида бир хил томоша тажрибасини таклиф қилиб келди: томошабин содир бўлаётган воқеаларни четдан кузатарди. 2010 йилларнинг бошларида YouTube аудитория сюжет қандай давом этишини танлайдиган реклама билан тажриба ўтказишни бошлади.

Бугунги кунда шахсий ҳикоялар воқеликнинг бир қисмига айланди. 2018 йилда Netflix “Қора кўзгу: Брандашмиг” ни чиқариб, бу интерактив келажакнинг бошланиши эканлигини, бунда сюжет томошабинга мослаштирилишини таъкидлади. Бироқ, 2025 йил май ойида хизмат танлов элементлари бўлган сўнгги иккита лойиҳасини олиб ташлади ва энди бошқа йўналишларга эътибор қаратишини маълум қилди.
- Виртуал реаллик ва иммерсивлик
2015 йилда режиссёр Крис Милк ВРни сюжетга классик кинога қараганда чуқурроқ кириб боришга қодир бўлган мукаммал эмпатия машинаси деб атади. 2016 йилдаёқ “Тhе Martian: ВР Experience” лойиҳаси томошабинларни Қизил сайёра юзасига олиб чиқди ва томошабинлар “Марслик” фильмининг қаҳрамони астронавт Марк Уотнига айланиши мумкин эди.
Бугунги кунда ВР фестивал дастурларининг ажралмас қисмига айланди. Венеция Иммерсиве (Венеция кинофестивалининг бўлими) 2024 йилда 25 мамлакатдан 63 та лойиҳани тақдим этди. Режиссёрлар томошабинни воқеаларнинг тўлақонли иштирокчисига айлантиради. Формат ҳозирча тор доирада қўлланилмоқда, чунки уни кенг жорий этиш кўплаб техник муаммолар билан боғлиқ.
- Ҳаммуаллиф сифатида томошабин
Интернет ривожланиши билан фильмда иштирок этиш маданияти шаклланмоқда. Кинода бу нафақат томоша қилишни, балки контент яратишни ҳам англатади. Миллионлаб блогерлар қисқа метражли фильмлар суратга олиб, ўзларининг кино тилларини ишлаб чиқмоқдалар. Havasкорларга сунъий интеллект ёрдам беради. Май ойида Google реал физика, овоз ва диалогларга эга Вео 3 видео генераторини тақдим этди.

Ижтимоий тармоқларда янги авлод режиссёрлари ҳам етишиб чиқмоқда. TikTok Канн кинофестивали билан ҳамкорликда учинчи йил давомида #ShortФильм танловини ўтказиб келмоқда. Бу ташаббус янги истеъдодларни кашф этишга қаратилган. Комик Даг Уолкернинг тўлиқ метражли фильмлари (“Носталгия қилувчи танқидчи”) миллионлаб кўришлар сонига эришмоқда. Markiplier тахаллуси билан машҳур бўлган блогер Марк Эдвард Фишбах қисқа метражли роликлар билан фаолиятини бошлаган ва бу йил премераси кинотеатрларда намойиш этилган илк фильмини яратди.
Ниҳоят, МйстерйГуитарМан номи билан танилган гитарачи Жо Пенна YouTubeда ўз маҳоратини сайқаллади ва кейинчалик “Музликда йўқолганлар” фильми билан Каннда иштирок этди. Бу фильмда бош ролни Мадс Миккелсен ижро этган.
Изоҳ (0)