Тошкент ҳавоси ифлос шаҳарлар рейтингида 1-ўринга чиқди 

Тошкент ҳавонинг ифлосланиш даражаси бўйича 28 январда дунёнинг йирик шаҳарлари орасида 1-ўринга чиқди. IQAir портали ҳаво сифати ҳақида маълумот берди.

Рейтинг реал вақт режимида ўзгариб туради. Соат 13:22 ҳолатига кўра, Тошкент ҳавоси ифлосланган шаҳарлар орасида етакчилик қилмоқда. Пойтахт ҳавосида майда PM2,5 дисперс зарраларининг концентрацияси 193,5 мкг/м3 ни ташкил этган. Ҳозирда пойтахт ҳавоси сифати “ўта зарарли” таснифда турибди.

IQAir кўрсаткичи 100 дан юқори бўлса, саломатлик учун зарарли ҳисобланади, 200 дан юқори бўлса, жуда зарарли деб баҳоланади. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотига кўра, ҳаво ифлосланиши кўрсаткичлари орасида саломатлик учун энг катта хавф туғдирадигани айнан PM2,5 дисперс зарраларидир. Афсуски, бу Тошкент шаҳрининг юқоридаги рейтинг бўйича пешқадамлик қилиши билан боғлиқ биринчи ҳолат эмас.

Экология вазирлигига кўра, Ўзбекистонда ҳавонинг чанг билан ифлосланиши табиий (қуруқ иқлим, қумли ва қумлоқ тупроқлар) ва антропоген (транспорт, саноат, қурилиш ташламалари) омиллар билан боғлиқ. Кучсиз шамоллар, ҳарорат инверсияси, атмосфера ҳавосининг турғунлиги каби сабаблар атмосфера ҳавосининг табиий ифлосланиши учун шароит яратади.

Мамлакатнинг табиий хусусиятлари (қуруқ иқлим, қумли ва гилли тупроқ) сабабли атмосфера ҳавосида муаллақ заррачалар — чанг миқдори юқоридир.  Бугунги кунда саноат корхоналари ва автомобиллардан атмосферага йилига 2 миллион тоннадан зиёд ифлослантирувчи моддалар чиқмоқда. Айниқса, Тошкент, Олмалиқ, Нурафшон, Оҳангарон, Ангрен, Бекобод ва Қувасой шаҳарларида ҳаводаги ифлослантирувчи моддалар миқдори бошқа ҳудудларга нисбатан анча кўп.

Чангли ҳавода нима қилиш керак?

Санепидқўмитанинг чангли ҳавода қилиш керак бўлган қатор тавсиялари қуйидагилардан иборат: 

• Кўчага иложи борича камроқ чиқиш;
• Ишга, ўқишга, харид учун кўчага чиққанда тиббий ниқоб тақиш ва ҳар 2 соатда алмаштириш;
• Кўчадан уйга қайтгач душ қабул қилиш (соч ва юз-кўзларни яхшилаб ювиш);
• Калит, кўзойнак, телефон ва сумкани намланган салфетка билан яхшилаб артиш;
• Кўчага кийиб чиққан кийимларни ювиш; 
• Устки кийимларни (костюм, плаш, палто ва бошқалар) маска таққан ҳолда ташқарида яхшилаб қоқиш;
• Ним таъсир этувчи тузли сув билан томоқ ва бурунларни тез-тез чайиш;
• Кўпроқ суюқлик (илиқ) ичиш, иложи бўлса кўк чой, наъматак дамламасини ичиш;
• Ёғли, қовурилган, дудланган, тузланган, шўр, аччиқ таомларни чеклаш; 
• Суюқ сабзавотли таомлар, сут ва сут маҳсулотлари (қатиқ, кефир ва бошқалар), кўкатларни истеъмол қилиш;
• Чанг кўп тўпланишининг олдини олиш ва уйни ҳамда юзаларни тўғри тозалаш керак;
• Уй, ишхона ва машина эшиклари ва деразаларини зич ёпиш;
• Чанг йиғилиши мумкин бўлган ҳамма нарсаларни чангюткич ёрдамида тозалаш керак (ковролин, гилам, юмшоқ мебел, юмшоқ ўйинчоқлар ва бошқалар). Юмшоқ мебелни қоқишдан аввал усти намланган латта билан ўралиши тавсия этилади.
• Чанг йиғилиши мумкин бўлган барча юзаларни (пол, шкаф, ишчи юзалар ва бошқалар) кун давомида бир неча марта намланган латта билан яхшилаб артиш керак;
• Оёқ кийимларни эшик олдида қолдириш ва имкон қадар тезроқ ювиб қўйиш керак;
• Хона ҳавоси оптимал намлигини таъминлаш: ҳўл сочиқларни хоналарга осиш, каттароқ сиғимли идишларга сув солиб қўйиш.