Дунёдаги икки энг машҳур соҳа — футбол ва мусиқа тарихда жуда кўп марта кесишган. 1986 йилда Диего Марадона аллақачон дунёга машҳур футболчи бўлганида, аргентиналик поп-гуруҳ билан биргаликда қўшиқ ёзган. УЕФА Чемпионлар Лигаси мусиқасини таърифлаш шартмас. Жаҳон Чемпионатлари, ўзи умуман йирик турнирлар олдидан уларга атаб айтиладиган мусиқалар ҳамон футбол ихлосмандларининг плейлистидан жой олган. Ушбу мақолада эса бир ноодатий ҳамкорлик (футбол ва мусиқа ҳамкорлиги) ҳақида ҳикоя қилинади.
“Гурник” Забже
Анна Германни таништиришга ҳожат йўқ. Эҳтимол, инсон ҳаёти давомида бир марта бўлса ҳам “Боғлар гуллаганда”, “Муҳаббат садоси”, “Умид” қўшиқларини тинглаган. Машҳур қўшиқчининг ижодида кўплаб полякча, инглизча ва италянча қўшиқлар мавжуд. Ҳа, яна, қайд этиб ўтиш керак, Анна 1936 йилда Ўзбекистоннинг Урганч шаҳрида таваллуд топган. Бир муддат оиласи билан Тошкентда ҳам истиқомат қилган.
Анна Германнинг биографиясида “футбол”га оид бир воқеа ҳам бор. 1971 йилда Анна Герман Польшанинг кичик Забже шаҳридаги “Гурник” клуби учун мадҳия ёзган эди.
“Гурник” нисбатан ёш клуб бўлиб, 1948 йилнинг декабрида ташкил этилган. Унинг номи “Кончи” деб таржима қилинади. Жамоа 1956 йилда олий лигада дебют қилган ва олтинчи ўринни эгаллаган. Кейинги йили эса “Гурник” ўзининг илк чемпионлигини қўлга киритади. Кейинги йилларда клуб яна 13 марта олтин медалларни қўлга киритган, энг сўнггиси — 1988 йилда.
90 йиллар бошигача клуб мунтазам равишда юқори ўринларни эгаллаб келган, лекин 1993/94 йилги мавсумда бронза медалини қўлга киритгандан кейин, “Гурник” ҳеч қачон кучли учликка кира олмади. 2009 ва 2016 йилларда у лигадан тушиб кетди, аммо ҳар иккала ҳолатда ҳам қисқа муддат ичида яна қайтди.
2018 йилда “Гурник” яна элитага қайтиб, кутилмаганда 4-ўринни эгаллади, фақат бронза медалларини қўлга киритган “Лех”дан қўшимча кўрсаткичлар бўйича ортда қолди. Бу жамоага 24 йилдан сўнг (Интертото Кубоги ҳисобга олинса, 23 йилдан сўнг) яна Еврокубокларда иштирок этиш имконини берди. Европа Лигаси саралаш босқичининг биринчи раундида “Гурник” Молдова шаҳрининг “Заря” жамоасини мағлубиятга учратди, ўз майдонида 1-0 ҳисобида ғалаба қозониб, сафарда 1-1 ҳисобида дуранг ўйнади. Лекин кейинги босқичда клуб Словакиянинг “Тренчин” жамоасига икки бор мағлуб бўлди ва умумий ҳисобда 1-5 ҳисобида ютқазди. 2018 йилдан бери жамоа мусобақа жадвалида 6-ўриндан юқори кўтарила олмади. Лекин бир пайтлар ҳаммаси бошқача эди...
Халқаро муваффақият
Польша чемпионати юқори даражадаги чемпионат деб ҳисобланмаса ҳам, маҳаллий клублар Еврокубокларда сезиларли муваффақиятларга эришган. “Легия” Кубок эгалари Кубогининг ва ҳатто, Чемпионлар Кубогининг ярим финалига чиққан. Бир марта Лодз шаҳрининг “Видзев” жамоаси Еврокубок финалига чиқишга бир қадам яқин эди. Халқаро аренада Краковнинг “Висла”, Познандаги “Лех” ва Хожув шаҳрининг “Рух” жамоалари ҳам яхши натижалар кўрсатиб, Еврокубоклар чорак финалларига чиқишган ва Европа грандлари устидан ғалаба қозонган. Лекин Еврокубок финалига чиқа олган ягона Польша клуби — бу “Гурник” Забже эди.
Бу 1970 йилда содир бўлган, ўшанда клуб Кубок эгалари Кубогида иштирок этган. “Гурник” УЕФА турнирига йўлланмани миллий Кубокнинг финалида “Легия”ни 2-0 ҳисобида мағлубиятга учратиш орқали қўлга киритган. Ўйин 24 май куни Лодз шаҳрида, икки жамоа учун ҳам нейтрал майдонда бўлиб ўтган. Ўйиннинг 17-дақиқасида “Гурник” ўйинчиси Влодзимеж Лубянски биринчи голни урди, 76-дақиқада Эрвин Вилчек ҳисобни ишончли кўринишга олиб келди.
Бу “Гурник”нинг Польша Кубогидаги учинчи ғалабаси эди. Қизиғи шундаки, клуб гарчи 1986, 1992 ва 2001 йилларда финалга чиққан бўлса ҳам 1972 йилдан кейин бу совринни бошқа ҳеч қачон юта олмаган. Кубокдаги ғалабалар сони бўйича (6 марта) “Гурник” 2-ўринда, “Легия” бу Кубокни 20 марта қўлга киритган.
Еврокубокдаги муваффақиятли кампанияси бошланишига қадар “Гурник” халқаро аренада бир неча марта иштирок этган ва 1967/68 йилги мавсумда Чемпионлар Кубогининг чорак финалига қадар чиққан. Турнир давомида жамоа Швециянинг “Юргорденс” жамоасидан устун келган (3-0, 1-0), кейин эса Киевнинг “Динамо” жамоасини мағлуб этган (2-1, 1-1), шундан сўнг “Манчестер Юнайтед”га қарши баҳсда мағлуб бўлган (0-2 ва 1-0).
Кейинги мавсумда эса “Гурник” 1/8 финалда “Рейнжерс” жамоаси билан тўқнаш келган. Бу тўқнашувда поляклар айтарли муаммога дуч келмади ва икки марта 3-1 ҳисобида рақибини мағлуб этди. Ўша пайтда шотландлар Кубок эгалари Кубоги финалида икки марта ўйнаган ва кўплаб Европа грандларини мағлубиятга учратган эди.
Чорак ва ярим финални ҳам ҳал қилган “Гурник” УЕФА турнирининг финалига чиққан биринчи Польша жамоасига айланди. Польша эса вакили Еврокубок финалига чиққан ўн иккинчи давлатга айланди (ҳозирги вақтда бундай давлатлар сони йигирма битта).
Кубок эгалари Кубоги финалига чиққанида, клуб атиги 22 ёшда бўлган. Бугунги кунда 2002 йилда ташкил этилган бир жамоанинг УЕФА турнири финалига чиқишини тасаввур қилиш қийин. Аммо бошқа томондан, “Лейпциг” 2009 йилда ташкил этилган бўлиб, аллақачон клубнинг тарихида иккита ярим финал ўйинлари бор. Шундай экан, клубда ҳали ҳам “Гурник”нинг натижаларини янгилаш учун имконият бор.
1970 йил 29 апрелда Польша жамоаси Вена шаҳридаги “Пратерстадион” (1992 йилдан буён бу стадион “Ernst Хаппел” деб аталади) стадионига финал ўйини учун ташриф буюради, рақиби эса “Манчестер Сити” бўлади. Қизиғи шундаки, бу ҳам “шаҳарликлар”нинг биринчи Еврокубок финали эди. Бундан ташқари, клуб ўз тарихида иккинчи марта Еврокубокларда ўйнаётган эди. Бир йил аввал жамоа Чемпионлар Кубогида қатнашган, аммо биринчи босқичда “Фенербахче” жамоасига икки ўйин натижасига кўра (1-2) ютқазган.
Финалга қадар “Ман Сити” “Атлетик” Бильбао, “Лерс”, “Академика” ва “Шалке” жамоаларини ортда қолдирган.
Финал “Гурник”нинг сценарийси бўйича кечмади. 13-дақиқада “Манчестер Сити” таркибида Нил Жеймс Юнг ҳисобни очди. 43-дақиқада эса Френсис Генри Ли жарима зарбасидан гол уриб, ўйин натижасини ҳал қилгандек эди. Аммо рақиб таслим бўлмади ва 68-дақиқада Станислав Ослизло орадаги фарқни қисқартирди. Афсуски, “Гурник” ва унинг мухлислари учун ҳисоб бошқа ўзгармади ва кубок “Манчестер Сити”га насиб этди.
Шундан бери бирорта Польша жамоаси Еврокубоклар финалларига чиқа олмади, “Гурник”нинг финалга қадар боргани Польша тарихидаги энг муваффақиятли мавсум бўлиб қолди.
Мадҳия
Шунинг учун, 1971 йилда машҳур қўшиқчи клуб учун мадҳия ёзишида ҳеч қандай ажабланарли ҳолат йўқ эди, чунки “Гурник” Европа грандлари билан тенгма-тенг кураша бошлаганди. Албатта, қўшиқ поляк тилида ижро этилган эди.
Мусиқани Анна Германнинг ўзи басталаган, сўзларини эса Юзеф Прутковский ёзган. Поляк тилини биладиган одамлар мадҳия матнини осонгина тушунади. Билмаганлар эса интернет тармоғидаги таржимонлардан фойдаланишлари мумкин.
Аммо, ҳатто поляк тилини билмасдан ҳам, қўшиқда “Влодек” сўзини эшитиш мумкин. Бу икки марта Кубок эгалари Кубогининг тўпурарига айланган ва 1970 йилги финалда иштирок этган футболчи (ҳужумчи) Владимиж Лубянскининг лақаби эди.
Изоҳ (0)