“Ёлғиз саёҳат қилаётган аёлларга Ўзбекистонни тавсия этмаган бўлардим” — франциялик сайёҳ ўзбек эркакларининг жинсий таъқиблари ҳақида

Сўнгги йилларда Ўзбекистонда туризмни ривожлантириш йўлида кўп ишлар қилинмоқда. Натижада сайёҳлар сони йилдан йилга ортяпти, аммо баъзи эркакларнинг айрим хорижлик аёлларга қилаётган хатти-ҳаракатлари халқ ва давлат номига доғ туширмоқда. 

Қуйидаги ҳикояни франциялик сайёҳ аёл сўзлаб берди. У “Дарё” мухбирига Ўзбекистонда дуч келган жинсий таъқиблар ҳақида ҳикоя қилди. 

“Исмим Барбара, ёшим ўттизда. Деярли 14 ойдан бери дунё бўйлаб саёҳат қилиб, ассоциатив ва гуманитар миссияларда қатнашяпман. Асосий транспорт воситам — автостоп такси (ҳайдовчилардан маълум километрга бепул олиб бориб қўйишда ёрдам сўраш).

Африкадан Яқин Шарққа, Европа, Марказий Осиё ва ҳозир Ўзбекистонгача икки ҳафта йўл юрдим. Шарқдан Ғарбга, яъни Мўйноқдан Хива, Бухоро, Самарқанд ва Тошкентга саёҳат қилиб, ўзбек йигитлари билан жуда ноқулай ва ҳатто хавфли вазиятларга дуч келдим.

Келинг, бегона уловларда энг кўп учрайдиган вазиятлардан бошлайлик: кўп ҳолларда эркаклар турмушга чиққанмисиз, деб сўрашди. Турмуш қурмаганман, лекин ёқимсиз ортиқча саволлардан қутулиш учун ҳам ёлғон гапиришга тўғри келади. Шунга қарамай, кўплаб ҳайдовчилар WhatsApp рақамимни сўрашади, фурсатдан фойдаланиб, оёғим ва қўлимга қайта-қайта тегинишга уринишади ёки очиқчасига “кечани бирга ўтказиш”ни таклиф қилишади. Бундай ҳолатларда, қатъиян рад жавобини бериб, машинадан тушиб қоламан. 

Бир куни бир ҳайдовчи рад жавобимдан норози бўлиб, машинани тўхтатишдан бош тортди. Биз Самарқанддан Бухорога кетаётган эдик. Ҳайдовчи чалғиб қолганимдан фойдаланиб, Хива томон йўл олди. Бундай ҳолатларда машинадан эсон-омон чиқиб кетиш учун жуда зукко бўлиш керак:

• эшикни қулфлаш тизимини текшириш;
• қўрқувни кўрсатмаслик (кўп эркаклар ҳукмронлик ҳиссини ёқтиради);
• машинани тўхтатиш учун баҳона қидириш: ҳожатхона, овқат ёки сув сотиб олиш;
• юқоридагилар фойда бермаса ҳам, ҳайдовчи албатта тўхтайди.

Энг нохуш ҳолат Хивадан Тошкентга қайтаётганимда юз берди. Аввалига ширинсўз бўлиб туюлган ҳайдовчи (овқат, музқаймоқ ва сув олиб берди) охирида яна уятсиз таклифини билдирди. Машинадан тушиб қолмоқчи эдим, аммо ҳайдовчи аксинча, тезликни оширди. Шунда вазият назоратини қўлдан бой бермасликка қарор қилдим ва юқорида айтиб ўтилган қоидаларни қўллаган ҳолда, барчасини видеосуратга олишга киришдим. Охир-оқибат у тарвуз учун тўхташни таклиф қилди. Фурсатдан фойдаланиб, жуда қўрқинчли бўлса-да, машиналар катта тезликда ўтаётган кимсасиз йўлдан кетишга қарор қилдим.

Яна бир айтиб беришга арзийдиган воқеа — Бухородаги мезбон билан содир бўлган. Турар жой учун Couchsurfing иловасидан фойдаланаман, у ерда саёҳатчиларни бепул жойлаштиришга имкони бўлган маҳаллий аҳолининг маълумотлари мавжуд. Бухородаги уй эгасининг хаёлида эса бошқача фикр бор экан. Камида 10 марта спиртли ичимлик таклиф қилгач, расмларимни кўришни хоҳлаб қолди. Мен рад этганимда, ҳайрон бўлиб “Сиз французсиз-ку, нега бунчалик жиддийсиз?”, деб сўради. Бир оз суҳбатдан сўнг, у европалик, хусусан, француз аёллари исталган вақт осонгина жинсий алоқага рози бўлади деб ўйлашини тушунтирди. Уйқу вақти келганда, ўзимни умуман хавфсиз ҳис этмадим ва эшикни мебел билан тўсишга мажбур бўлдим. Ўша кишини Couchsurfing иловасига шикоят қилдим ва у бутунлай блокланди.

Францияда маданият Ўзбекистондан кескин фарқ қилса-да, аёлларни ҳурмат қилишади ва бундай беҳаё таклифларни мутлақо билдиришмайди.

Бундан ташқари, кўчада эркаклар томонидан икки марта таъқиб қилиндим. Буни англагач секинлашдим ва уларни ўзим видеога олдим. Уларнинг ёнига бориб менга эргашмасликни сўрадим. Иккиси ҳам иш берди, шундай бўлса ҳам барибир ўзимни хатарда ҳис қилардим.

Яхшиямки, Ўзбекистонга қилган сафарим чоғида одобсиз ва хавфли эркакларга қараганда меҳрибон одамларга кўпроқ дуч келдим, аммо юқоридаги воқеалар умумий таассуротни бузди. Шу туфайли ёлғиз саёҳат қилаётган аёлларга, айниқса, автостопда Ўзбекистонни тавсия этмаган бўлардим.

Буни ўқиётган аёлларга, менимча, халқаро миқёсда аёллар бирдамлигини қайта-қайта таъкидлаш керак. Катта рюкзакли саёҳатчи аёллар ёрдамга муҳтож. Мени манзилимга етказган 34 та машина ҳайдовчисидан фақат 2 нафаригина аёл киши эди”, деб ҳикоясини тугатди Барбара.