Баъзи режиссёрлар ҳеч қандай импровизацияга рухсат бермай, актёрлардан сценарийга қатъий риоя қилишни талаб қилса, бошқалари эса актёрларнинг ижодкорлигини рағбатлантиради. Ахир баъзида кутилмаган жумлалар фильмдаги энг эсда қоларли саҳналарга айланади. Ижодкорлар актёрларга импровизация қилишга рухсат бермаганида, қуйидаги ажойиб эпизодларни кўрмаган бўлардик.
“Иван Васильевич касбини ўзгартирди” (1973)
“Иван Васильевич касбини ўзгартиради” фильмида Юрий Яковлев магнитофондан Владимир Висоцкийнинг қўшиғини ҳаяжон билан тинглаган саҳна тасодифан суратга олинган. Актёр саҳналар орасидаги танаффусларда дам олади ва Висоцкийни қирол либосида тинглайди. Леонид Гайдайга унинг юз ифодаси шунчалик ёқадики, режиссёр ушбу лаҳзани суратга олишга ва келажакда бу эпизодни фильмда қолдиришга қарор қилади. Саройдаги зиёфат саҳнасини суратга олиш пайтида Яковлев тўсатдан ўрнидан туради ва “Ҳамма рақсга тушсин!” деб бақиради — бу ҳам актёрнинг импровизацияси бўлган.
“Кавказ асираси ёки Шурикнинг янги саргузаштлари” (1967)
“Кавказ асираси ёки Шурикнинг янги саргузаштлари” фильми ҳақиқий иборалар хазинасидир. Қўрқоқ (Георгий Вицин) пиводан бир қултум ютиб: “Ҳаёт, мен сизларга айтсам, яхши!”, деган саҳнани ҳамма эслайди. Аммо ҳеч ким Довдир (Юрий Никулин) ҳамкасбининг сўзларини давом этишини кутмаган эди: “Яхши яшаш ундан ҳам яхши” деган жумла импровизация бўлган.
“Шафқатсиз романс” (1984)
Алиса Френдлих “Шафқатсиз романс” фильмида суратга тушганида импровизациядан бемалол фойдаланади. Фильмда унинг қаҳрамони Алексей Петренко ижро этган қаҳрамонни алдаб, уни Ларисага гўё тақинчоқ олиб бериш учун пул ундиргани, аслида эса катта қизи эрининг қарзларини тўламоқчи бўлган саҳна бор. Истаган нарсасини олган Харита Игнатиевна жимгина: “Мени кечир, Раббий, ўзим учун ҳаракат қилмаяпман” дейди. Актриса бу жумлани ўзи тўқиб чиқаради, Рязановга бу гап ёқиб қолгани сабаб уни фильмга киритади.
“Омадли жентльменлар” (1971)
Қорда машқ қилган саҳнани “Омадли жентльменлар”даги энг эсда қоларли кадрлардан бири деб аташ мумкин. Актёрлар шунчаки очиқ ҳавода машқ қилишлари тахмин қилинган. Аммо Савелий Крамаров Раднер Муратовга ҳазил қилади ва тўсатдан уни қор билан ишқалай бошлайди. У бор овози билан бақиради. Вицин кутилмаганда ташаббусни ўз қўлига олади, у ҳам Крамаровни қор билан сийлайди. Натижада мазкур саҳна фильмда қолдирилади.
“Автомобилдан сақланинг” (1966)
“Автомобилдан сақланинг” фильмидаги сўнгги саҳна жуда эсда қоларли чиққан. Аслида эса Иннокентий Смоктуновский режиссёр Элдар Рязановнинг “Стоп, кадр” буйруғини эшитмай қолган ва ролини ўйнашда давом этган. Натижада Юрий Деточкин шляпасини ечиб, жилмайган ҳолда троллейбуснинг олд ойнасидан севгилиси Любага қараб турган саҳна суратга олинган.
“Тақдир ҳазили ёхуд қушдек енгил бўлинг” (1975)
“Тақдир ҳазили ёхуд қушдек енгил бўлинг” фильмида Юрий Яковлевга тегишли кўплаб импровизациялар мавжуд. Улардан бирида Надянинг столига ўтириб, бирдан “Қандай жирканч ... Консерва балиғингиз бунчалик жирканч бўлмаса” дейди. Балиқ ҳақиқатан ҳам унчалик сифатли эмасди, шунинг учун актёр бу гапни ўзидан қўшиб айтади. Душга кирган Яковлев: “Иссиқ, жудаям иссиқ” деганида ҳам у ушбу саҳна суратга олинган киностудия павильонида иссиқ сув борлигидан чиндан ҳам ҳайратда қолганди.
“Учрашув жойини ўзгартириб бўлмайди” (1979)
Промокашка лақабли бандит ролини ажойиб тарзда ўйнаган Иван Бортникнинг фильмдаги экран вақти кўп бўлмаса-да, аммо у ҳам ўзининг импровизация маҳоратини намойиш қилади. Фильмда айтилган деярли барча жумлалар актёрнинг топқирлиги натижасидир. У полиция томонидан “ушланган” пайтда сценарийдан четга чиқиб, тўсатдан ўғрилар қўшиғини куйлай бошлайди.
“Мимино” (1978)
“Мимино” фильмининг энг эсда қоларли эпизодларидан бири Фрунзик Мкртчян қаҳрамонининг суд залида гувоҳлик берган саҳнадир. Бу ерда актёр деярли барча гапларини ўзи ўйлаб топган. Қуйидаги ёрқин иборалар унга тегишли: “Мен сизга битта ақлли гап айтаман, лекин хафа бўлманг”, “Шундай хохолаб кулибманки!”.
“Мэри Поппинс, кўришгунча” (1984)
Фильмдаги фақат битта рақс кетма-кетлиги олдиндан тайёрлаб қўйилган. Аксарият саҳналарда қаҳрамонларнинг рақслари соф импровизация эди. Андрейченко шу қадар тиришқоқлик билан рақсга тушадики, ҳатто оёғини жароҳатлаб олади. Зийрак томошабин баъзи саҳналарда энаганинг оқсоқланганини ҳам кўриши мумкин.
Изоҳ (0)