Ba’zi rejissyorlar hech qanday improvizatsiyaga ruxsat bermay, aktyorlardan ssenariyga qat’iy rioya qilishni talab qilsa, boshqalari esa aktyorlarning ijodkorligini rag‘batlantiradi. Axir ba’zida kutilmagan jumlalar filmdagi eng esda qolarli sahnalarga aylanadi. Ijodkorlar aktyorlarga improvizatsiya qilishga ruxsat bermaganida, quyidagi ajoyib epizodlarni ko‘rmagan bo‘lardik.
“Ivan Vasilyevich kasbini o‘zgartirdi” (1973)
“Ivan Vasilyevich kasbini o‘zgartiradi” filmida Yuriy Yakovlev magnitofondan Vladimir Visotskiyning qo‘shig‘ini hayajon bilan tinglagan sahna tasodifan suratga olingan. Aktyor sahnalar orasidagi tanaffuslarda dam oladi va Visotskiyni qirol libosida tinglaydi. Leonid Gaydayga uning yuz ifodasi shunchalik yoqadiki, rejissyor ushbu lahzani suratga olishga va kelajakda bu epizodni filmda qoldirishga qaror qiladi. Saroydagi ziyofat sahnasini suratga olish paytida Yakovlev to‘satdan o‘rnidan turadi va “Hamma raqsga tushsin!” deb baqiradi — bu ham aktyorning improvizatsiyasi bo‘lgan.
“Kavkaz asirasi yoki Shurikning yangi sarguzashtlari” (1967)
“Kavkaz asirasi yoki Shurikning yangi sarguzashtlari” filmi haqiqiy iboralar xazinasidir. Qo‘rqoq (Georgiy Vitsin) pivodan bir qultum yutib: “Hayot, men sizlarga aytsam, yaxshi!”, degan sahnani hamma eslaydi. Ammo hech kim Dovdir (Yuriy Nikulin) hamkasbining so‘zlarini davom etishini kutmagan edi: “Yaxshi yashash undan ham yaxshi” degan jumla improvizatsiya bo‘lgan.
“Shafqatsiz romans” (1984)
Alisa Frendlix “Shafqatsiz romans” filmida suratga tushganida improvizatsiyadan bemalol foydalanadi. Filmda uning qahramoni Aleksey Petrenko ijro etgan qahramonni aldab, uni Larisaga go‘yo taqinchoq olib berish uchun pul undirgani, aslida esa katta qizi erining qarzlarini to‘lamoqchi bo‘lgan sahna bor. Istagan narsasini olgan Xarita Ignatiyevna jimgina: “Meni kechir, Rabbiy, o‘zim uchun harakat qilmayapman” deydi. Aktrisa bu jumlani o‘zi to‘qib chiqaradi, Ryazanovga bu gap yoqib qolgani sabab uni filmga kiritadi.
“Omadli jentlmenlar” (1971)
Qorda mashq qilgan sahnani “Omadli jentlmenlar”dagi eng esda qolarli kadrlardan biri deb atash mumkin. Aktyorlar shunchaki ochiq havoda mashq qilishlari taxmin qilingan. Ammo Saveliy Kramarov Radner Muratovga hazil qiladi va to‘satdan uni qor bilan ishqalay boshlaydi. U bor ovozi bilan baqiradi. Vitsin kutilmaganda tashabbusni o‘z qo‘liga oladi, u ham Kramarovni qor bilan siylaydi. Natijada mazkur sahna filmda qoldiriladi.
“Avtomobildan saqlaning” (1966)
“Avtomobildan saqlaning” filmidagi so‘nggi sahna juda esda qolarli chiqqan. Aslida esa Innokentiy Smoktunovskiy rejissyor Eldar Ryazanovning “Stop, kadr” buyrug‘ini eshitmay qolgan va rolini o‘ynashda davom etgan. Natijada Yuriy Detochkin shlyapasini yechib, jilmaygan holda trolleybusning old oynasidan sevgilisi Lyubaga qarab turgan sahna suratga olingan.
“Taqdir hazili yoxud qushdek yengil bo‘ling” (1975)
“Taqdir hazili yoxud qushdek yengil bo‘ling” filmida Yuriy Yakovlevga tegishli ko‘plab improvizatsiyalar mavjud. Ulardan birida Nadyaning stoliga o‘tirib, birdan “Qanday jirkanch ... Konserva balig‘ingiz bunchalik jirkanch bo‘lmasa” deydi. Baliq haqiqatan ham unchalik sifatli emasdi, shuning uchun aktyor bu gapni o‘zidan qo‘shib aytadi. Dushga kirgan Yakovlev: “Issiq, judayam issiq” deganida ham u ushbu sahna suratga olingan kinostudiya pavilyonida issiq suv borligidan chindan ham hayratda qolgandi.
“Uchrashuv joyini o‘zgartirib bo‘lmaydi” (1979)
Promokashka laqabli bandit rolini ajoyib tarzda o‘ynagan Ivan Bortnikning filmdagi ekran vaqti ko‘p bo‘lmasa-da, ammo u ham o‘zining improvizatsiya mahoratini namoyish qiladi. Filmda aytilgan deyarli barcha jumlalar aktyorning topqirligi natijasidir. U politsiya tomonidan “ushlangan” paytda ssenariydan chetga chiqib, to‘satdan o‘g‘rilar qo‘shig‘ini kuylay boshlaydi.
“Mimino” (1978)
“Mimino” filmining eng esda qolarli epizodlaridan biri Frunzik Mkrtchyan qahramonining sud zalida guvohlik bergan sahnadir. Bu yerda aktyor deyarli barcha gaplarini o‘zi o‘ylab topgan. Quyidagi yorqin iboralar unga tegishli: “Men sizga bitta aqlli gap aytaman, lekin xafa bo‘lmang”, “Shunday xoxolab kulibmanki!”.
“Meri Poppins, ko‘rishguncha” (1984)
Filmdagi faqat bitta raqs ketma-ketligi oldindan tayyorlab qo‘yilgan. Aksariyat sahnalarda qahramonlarning raqslari sof improvizatsiya edi. Andreychenko shu qadar tirishqoqlik bilan raqsga tushadiki, hatto oyog‘ini jarohatlab oladi. Ziyrak tomoshabin ba’zi sahnalarda enaganing oqsoqlanganini ham ko‘rishi mumkin.
Izoh (0)