Ўзбекистонда аёллар оғир юк кўтариши ва ташишида йўл қўйиладиган энг кўп юкламалар нормаси ишлаб чиқилди

Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлиги ҳамда Соғлиқни сақлаш вазирлигининг “Аёлларнинг оғир юкларни кўтариши ва ташиши чоғида улар учун йўл қўйиладиган энг кўп юкламалар нормасини тасдиқлаш ҳақида”ги қарори лойиҳаси жамоатчилик муҳокамасига қўйилди.

Лойиҳа қабул қилиниши натижасида аёллар, шунингдек ҳомиладор аёллар учун меҳнат жараёнида оғир юкларни қўлда кўтариш ва ташишда йўл қўйилиши мумкин бўлган юкламаларнинг рухсат этилган меъёрлари белгиланиши таъминланади.

Аёллар учун оғир юкларни қўлда кўтариш ва ташишда йўл қўйилиши мумкин бўлган юкламаларнинг рухсат этилган нормалари

• Бошқа ишларга алмашлаб ишлаш шарти билан юкни кўтариш ва кўчиришда унинг вазни 9 килодан ошиб кетмаслиги лозим.
• Иш сменаси давомида доимий равишда кўтариладиган юкнинг вазни 6 кг дан ошиб кетмаслиги керак.
• Иш сменасининг ҳар бир соатида ишчи юзадан кўчириладиган юкларнинг йиғинди вазни 300 килодан ошиб кетмаслиги керак.
• Иш сменасининг ҳар бир соатида полдан кўчириладиган юкларнинг йиғинди вазни 150 килодан ошиб кетмаслиги керак.
• Иш сменаси давомида ишчи юзадан кўчириладиган юкларнинг йиғинди вазни 2500 килодан ошиб кетмаслиги керак.
• Смена давомида полдан кўчириладиган юкларнинг йиғинди вазни 1250 килодан ошиб кетмаслиги керак.
• Икки киши биргаликда замбилда ташиладиган юкларнинг чегаравий вазни 22 килодан ошиб кетмаслиги керак. барча ишларда оёқчали замбилларидан фойдаланишга йўл қўйилмайди.
• Битта ғилдиракли аравада оғир юкларни кўчиришда юкнинг чегаравий вазни 25 килодан ошиб кетмаслиги керак. Битта ғилдиракли аравада оғир юкларни ташишга фақат сирпанчиқ ёғочда бажарилгандагина йўл қўйилади. Бунда чегаравий кўтариш (энг юқори баландликнинг йўлнинг узунлигига нисбати) 0,02 дан ошиб кетмаслиги лозим.
• Оғир юкларни уч ва тўрт ғилдиракли аравачаларда ташишда юкнинг чегаравий вазни 50 килодан ошиб кетмаслиги керак. Бунда нотекис юзада ташишга чегаравий кўтариш кўрсаткичи 0,01 бўлган ҳолда рухсат этилади.
• оғир юкларни икки ғилдиракли қўл аравачада ташилганда юкнинг чегаравий вазни 60 килодан ошиб кетмаслиги керак, бунда полнинг текис юзасида ташишга чегаравий кўтариш кўрсаткичи 0,02 бўлган ҳолда, нотекис тупроқ ёки тош йўлда чегаравий кўтариш кўрсаткичи 0,01 дан ошиб кетмаган ҳолда рухсат этилади.
• Оғир юклар вагонеткаларда ташилганда юкнинг чегаравий вазни 300 килодан ошиб кетмаслиги керак. Бунда кўтариш кўрсаткичи 0.01 дан ошиб кетмаган ҳолда фақат рельсларда ҳаракатланишга рухсат этилади.

Ҳомиладор аёллар бел соҳасидан юқори бўлган меҳнат предметларини кўтариш билан, полдан кўтариладиган меҳнат предметлари, оёқ мушакларини ва қорин атрофи мушакларини прессини статик зўриқишини пайдо бўлиши билан, мажбурий иш ҳолатида туриш (чўккалаб ўтириш, тиззаси билан ўтириш, эгилган ҳолатда туриш, қорни ва кўкраги билан асбоб-ускуналарга ҳамда меҳнат предметларига таянган ҳолда туриш), танани 15 даражага бурган ҳолатда туриш билан боғлиқ бўлган ишлаб чиқариш операцияларини бажаришлари мумкин эмас.

Шунингдек:

• бошқа ишларга алмашлаб ишлаш шарти билан юкни кўтариш ва кўчиришда унинг вазни (1 соатда 2 мартадан) 2,5 килодан ошиб кетмаслиги лозим.
• иш сменаси давомида доимий равишда кўтариладиган ва ташиладиган юкнинг вазни 1,25 килодан ошиб кетмаслиги керак.
• иш сменасининг ҳар бир соатда ишчи юзадан 5 метргача бўлган масофага кўчириладиган юкларнинг йиғинди вазни 60 кг дан ошиб кетмаслиги керак, полдан кўтаришга рухсат этилмайди.
• 8 соатлик иш сменасида ишчи юзадан кўчириладиган юкларнинг йиғинди вазни 480 килодан ошиб кетмаслиги керак.

Ҳомиладор аёллар учун оёқ педалидан фойдаланиб бошқариладиган асбоб-ускуналарда ишлайдиган ишлар, асаб-эмоционал зўриқиш билан кечадиган конвеердаги мажбурий ритмдаги ишлар мустасно қилинади.

Ушбу нормалар мулкчилик шаклидан қатъи назар, барча вазирликлар, идоралар, корхоналар, ташкилотлар ва муассасалар, шунингдек, айрим фуқаролар ихтиёрида меҳнат шартномаси (контракт) бўйича ишлаётган жисмоний шахсларнинг меҳнатга оид муносабатларида қўлланиши мажбурийдир.