“Миллионлаб кўчатларни экилди деб қўшиб ёзишган” — Азиз Абдуҳакимов “Яшил макон”даги ўйинлар ҳақида

“Яшил макон” лойиҳаси доирасида икки миллиондан ортиқ экилмаган кўчатларни ҳисоботга “экилди” деб қўшиб ёзилган, суғориб бўлмайдиган жойларга 7,3 миллион туп ниҳол ўтқазилган, экилган 1,8 миллион туп кўчатни сақлаш ва парваришлаш учун тегишли масъуллар белгиланмаган. Бу ҳақда Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг навбатдаги йиғилишида Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазири Азиз Абдуҳакимов маълум қилди.

Азиз Абдуҳакимовнинг айтишича, кўчатлар экилганининг ҳаққонийлиги текширилганда айрим раҳбарлар томонидан бир қатор хато ва камчиликларга йўл қўйилгани аниқланган.

“Мониторинг давомида экилмаган кўчатларни экилди деб ҳисоботга қўшиб ёзиш ҳолатларини аниқладик. Маълумот учун, Навоий вилоятида 959 минг, Тошкент вилоятида 564 минг, Фарғона вилоятида 465 минг, Қашқадарё вилоятида 227 минг туп экилмаган дарахт кўчатлари ҳисоботга ‘экилди’ деб қўшиб ёзилгани аниқланди. Шу билан бирга, 1,8 миллион туп кўчатни сақлаш ва парваришлаш учун тегишли масъуллар умуман белгиланмагани ошкор бўлди. Энг ачинарли аҳвол – Фарғона вилоятида. У ерда 415 минг туп дарахтга умуман, ҳеч қандай масъул белгиланмаган. Тошкент вилоятида 355 мингта, Сурхондарёда 331 мингта, Бухорода 136 мингта, Қорақалпоғистонда 136 мингта экилган дарахтлар эътиборсиз қолдирилган”, — деди вазир.

Азиз Абдуҳакимовнинг қўшимча қилишича, суғориш тизимлари мавжуд бўлмаган ҳудудларга 7,3 миллион туп кўчатлар экилгани ҳам аниқланган.

“Бу шунча кўчат парваришлаб, дарахтга айлантириш имконияти бўлмаган жойларга экилган дегани. Жумладан, Навоий вилоятида 3 миллион туп, Тошкент вилоятида 2 миллионта, Сурхондарёда 404 мингта, Хоразмда 338 мингта, Қашқадарёда 336 минг туп дарахтлар суғориш тизими бўлмаган жойларга экилган”, — деди у.

Вазирга кўра, ҳудудларнинг тупроқ-иқлим шароитидан келиб чиқиб дарахт ва буталарнинг мос турларини танланмай экиш ҳолатлари ҳам аниқланган.

“Масалан, жанубий ҳудудларда ўсувчи буталарни шимолий ҳудудларга, ёки аксинча, шимолда ўсувчи ўсимликларни жанубда экилишига йўл қўйилган. Хусусан, 2022 йилда Тошкент—Самарқанд—Бухоро йўналишининг Сирдарё вилоятидан ўтувчи М–39 автойўли билан темирйўл оралиғида 3 минг 530 туп дарахт кўчатлари экилган. Шундан 3 минг 210 та тупи ‘Элдор’ қарағайи, яъни ‘Сасна’ дарахти ва 520 туп терак кўчатлари қуриб қолган. Экилган кўчатларни суғориш ва парваришлаш юзасидан масъулларга 10 минг 961 та мажбурий кўрсатмалар берилиб, талабларни бажармаган 753 нафар ҳуқуқбузарга нисбатан 1 миллиард 156 миллион сўм маъмурий жарималар қўлланган”, — деди Азиз Абдуҳакимов.

Маълумот учун, бугунги кунда Ўзбекистондаги яшил майдонлар 6 миллион 673 минг гектарни ташкил этади. “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида ҳар йили камида 200 миллион туп дарахт экиш белгилангани назарда тутилган. Ўтган 2021 йилда республикада 85 миллион туп, 2022 йилда жами 202,7 миллион туп дарахт кўчатлари экилган. Жорий йилнинг баҳорги мавсумида ҳудудларга 127,7 миллион туп дарахт ўтқазилган.